Przejdź do zawartości

Aleksandar Vučić

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksandar Vučić
Александар Вучић
Ilustracja
Aleksandar Vučić (2023)
Data i miejsce urodzenia

5 marca 1970
Belgrad

Prezydent Serbii
Okres

od 31 maja 2017

Przynależność polityczna

Serbska Partia Postępowa

Pierwsza dama

Tamara Vučić

Poprzednik

Tomislav Nikolić

Premier Serbii
Okres

od 27 kwietnia 2014
do 31 maja 2017

Przynależność polityczna

Serbska Partia Postępowa

Poprzednik

Ivica Dačić

Następca

Ivica Dačić (p.o.)

Pierwszy wicepremier Serbii
Okres

od 2012
do 2014

Przynależność polityczna

Serbska Partia Postępowa

Poprzednik

Ivica Dačić

Następca

Ivica Dačić

podpis
Odznaczenia
Łańcuch Orderu Republiki Serbskiej Order Makariosa III Order „Przyjaźń” (Kazachstan) Order Aleksandra Newskiego (Federacja Rosyjska) Order Lwa Białego I klasy (Czechy) Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy (Serbia)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Aleksandar Vučić, cyr. Александар Вучић (ur. 5 marca 1970 w Belgradzie[1]) – serbski polityk i prawnik. Parlamentarzysta, minister i wicepremier, od 2012 do 2023 przewodniczący Serbskiej Partii Postępowej (SNS). W latach 2014–2017 premier, a od 2017 prezydent Serbii.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Działalność do 2014

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Belgradzie. Pracował jako reporter telewizyjny. W 1993 wstąpił do Serbskiej Partii Radykalnej (SRS), wkrótce został wybrany na posła do Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbii, odnawiając później wielokrotnie mandat poselski. W 1995 objął stanowisko sekretarza generalnego tego ugrupowania, którym pozostał przez kilkanaście lat[1][2]. Od 1996 do 1998 był dyrektorem centrum sportowo-biznesowego[1].

W latach 1998–2000 sprawował urząd ministra informacji w gabinecie Mirka Marjanovicia[3]. W okresie protestów przeciwko rządom prezydenta Slobodana Miloševicia był współtwórcą przepisów wprowadzających kary dla antyrządowych dziennikarzy i inicjatorem blokowania zagranicznych telewizji. Znalazł się wówczas na liście osób niepożądanych w Unii Europejskiej[1][2]. W 2014 będąc wicepremierem opowiadającym się za polityką proeuropejską, publicznie przeprosił za swoją ówczesną działalność[4].

Dwukrotnie (w 2004 i w 2008) bez powodzenia kandydował na burmistrza Belgradu[3]. W 2008 dołączył do Tomislava Nikolicia, który opuścił SRS, współtworząc z nim Serbską Partię Postępową. Był wiceprzewodniczącym tego ugrupowania, a w 2012, po objęciu przez założyciela SNS urzędu prezydenta Serbii, stanął na czele partii. W 2012 został także pierwszym wicepremierem i ministrem obrony w rządzie Ivicy Dačicia[1][2]. Z tej drugiej funkcji ustąpił w 2013 w czasie rekonstrukcji gabinetu.

Premier Serbii

[edytuj | edytuj kod]

W 2014 sygnował swoim nazwiskiem koalicję wyborczą powołaną na potrzeby przedterminowych wyborów parlamentarnych. Sojusz odniósł zdecydowane zwycięstwo, zdobywając ponad 48% głosów i 158 mandatów[5]. 22 kwietnia 2014 został desygnowany na urząd premiera[6]. 27 kwietnia tegoż roku wygłosił exposé przed Zgromadzeniem Narodowym i przedstawił członków rządu[7]. Tego samego dnia parlament większością 198 głosów za przegłosował wotum zaufania wobec jego gabinetu[8].

Poparcie dla SNS utrzymywało się na poziomie wynoszącym około 50%, sam premier w kolejnych badaniach pozostawał najpopularniejszym politykiem w kraju. W styczniu 2016 Aleksandar Vučić wezwał do rozpisania przedterminowych wyborów parlamentarnych. Decyzję tę uzasadnił tym, że Serbia potrzebuje stabilnego rządu na okres czterech lat, by po tym czasie spełniała warunki przyjęcia do Unii Europejskiej[9]. Otworzył listę wyborczą koalicji zorganizowanej przez postępowców na potrzeby wyborów z kwietnia 2016. Sygnowany jego nazwiskiem blok „Aleksandar Vučić – Serbia Wygrywa” otrzymał ponad 48% głosów i 131 mandatów w 250-osobowej Skupsztinie[10]. Prezydent Tomislav Nikolić powierzył mu sformowanie nowego gabinetu[11].

8 sierpnia 2016 ogłosił skład swojego drugiego gabinetu[12]. Trzy dni później Zgromadzenie Narodowe udzieliło jego gabinetowi wotum zaufania[13].

Prezydent Serbii

[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2017 ogłosił swój start w wyborach prezydenckich, uzyskując poparcie Serbskiej Partii Postępowej[14]. Jako pierwszy zgłosił swoją kandydaturę do komisji wyborczej, przedkładając około 60 tys. podpisów. Poparcia udzieliło mu kilkanaście innych ugrupowań, m.in. Socjalistyczna Partia Serbii, Zjednoczona Serbia, Socjaldemokratyczna Partia Serbii, Partia Zjednoczonych Emerytów Serbii, Ruch Socjalistyczny, Serbski Ruch Odnowy, Ruch Siła Serbii, Związek Węgrów Wojwodiny (które razem z SNS formalnie utworzyły koalicję)[15], a także Ludowa Partia Chłopska, Zjednoczona Partia Chłopska[16], Zieloni Serbii[17], Demokratyczna Partia Sandżaku i Samostalni DSS[18].

Został wybrany w wyborach z kwietnia 2017 na prezydenta Serbii, zwyciężając w pierwszej turze głosowania z wynikiem 55,1% głosów[19]. Urząd prezydenta objął 31 maja 2017, kończąc w tym samym dniu sprawowanie urzędu premiera[20].

Aleksandar Vučić pozostał najbardziej wpływowym politykiem w państwie. Opowiadał się za działaniami na rzecz integracji z Unią Europejską. Krytycy zaczęli mu zarzucać autokratyczny styl rządów, a jego środowisko polityczne oskarżali o korupcję. Na przełomie 2018 i 2019 w kraju doszło do wspieranych przez opozycję protestów ulicznych przeciwko prezydentowi[21][22]. W 2020 główne partie opozycyjne, w tym skupione w Sojuszu dla Serbii, zbojkotowały wybory parlamentarne, uznając je za niedemokratyczne[23]. W wyborach tych wspierająca prezydenta koalicja „Aleksandar Vučić – Dla Naszych Dzieci” odniosła kolejne zdecydowane zwycięstwo[24]. Już w październiku tegoż roku prezydent zapowiedział przedterminowe wybory nie później niż w kwietniu 2022[25].

Ostatecznie w kwietniu 2022 wybierano zarówno prezydenta, jak i nowy parlament. W wyborach prezydenckich Aleksandar Vučić z powodzeniem ubiegał się o prezydencką reelekcję; ponownie wygrał w pierwszej turze z wynikiem 60,0% głosów[26]. Natomiast stanowiąca jego główne zaplecze polityczne SNS z koalicjantami (tym razem pod szyldem „Aleksandar Vučić – Razem Możemy Wszystko”) wprowadziła 120 posłów do Zgromadzenia Narodowego[27]. W maju 2023 ustąpił z funkcji przewodniczącego SNS, zastąpił go rekomendowany przez niego Miloš Vučević[28].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Syn dziennikarki Angeliny (z domu Milovanov) i ekonomisty Anđelka[40]. Aleksandar Vučić był żonaty z Kseniją (zm. 2022)[41], z którą ma dwoje dzieci: syna Danila i córkę Milicę[40]. Para rozstała się w 2011. Dwa lata później polityk zawarł związek małżeński z Tamarą z domu Đukanović, z którą ma syna Vukana[42]. Deklaruje znajomość języka angielskiego[43].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Aleksandar Vučić Biografija. eizbori.com. [dostęp 2014-02-01]. (serb.).
  2. ↑ a b c Aleksandar Vučić. otvoreniparlament.rs. [dostęp 2014-02-01]. (serb.).
  3. ↑ a b Aleksandar Vučić. serbiaineurope.com. [dostęp 2014-02-01]. (ang.).
  4. ↑ Guy De Launey: Serbia transforming from pariah to EU partner. bbc.co.uk, 21 stycznia 2014. [dostęp 2014-02-01]. (ang.).
  5. ↑ 64. sednica Republičke izborne komisije. parlament.gov.rs, 24 marca 2014. [dostęp 2014-03-25]. (serb.).
  6. ↑ Aleksandar Vucic tasked with forming new government. inserbia.info, 22 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).
  7. ↑ Vučić predstavio svoj kabinet: Nema više feuda. blic.rs, 27 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-27]. (serb.).
  8. ↑ Srbija dobila novu vlada. b92.net, 27 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-27]. (serb.).
  9. ↑ Serbian premier calls for snap elections. euractiv.com, 18 stycznia 2016. [dostęp 2016-05-23]. (ang.).
  10. ↑ Commission confirms: DSS-Dveri win seats in new parliament. b92.net, 5 maja 2016. [dostęp 2016-05-23]. (ang.).
  11. ↑ President gives Vucic mandate to put together new cabinet. b92.net, 23 maja 2016. [dostęp 2016-05-23]. (ang.).
  12. ↑ Cabinet revealed; Assembly to elect it by end of week. b92.net, 8 sierpnia 2016. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
  13. ↑ Serbian National Assembly elects new government. b92.net, 11 sierpnia 2016. [dostęp 2016-08-11]. (ang.).
  14. ↑ Ruling party announces Aleksandar Vucic’s presidential bid. b92.net, 15 lutego 2017. [dostęp 2017-03-05]. (ang.).
  15. ↑ Предати потписи за кандидатуру Вучића. rts.rs, 4 marca 2017. [dostęp 2017-03-05]. (serb.).
  16. ↑ USS će podržati Aleksandra Vučića kao kandidata za predsednika Srbije. svrljig.info, 15 lutego 2017. [dostęp 2017-03-06]. (serb.).
  17. ↑ Зелени Србије: Снажна подршка Вучићевој кандидатури. rts.rs, 24 lutego 2017. [dostęp 2017-03-05]. (serb.).
  18. ↑ Младеновић: Само Вучић гарантује јединство и стабилност. rts.rs, 18 lutego 2017. [dostęp 2017-03-05]. (serb.).
  19. ↑ 12th Regular Press Conference of the Republic Electoral Commission. parlament.gov.rs, 18 kwietnia 2017. [dostęp 2017-04-19]. (ang.).
  20. ↑ Vucic takes oath of office, assumes Serbian presidency. b92.net, 31 maja 2017. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  21. ↑ Thousands protest against Serbian president. reuters.com, 29 grudnia 2018. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
  22. ↑ Serbia protests: Thousands march against President Vucic. bbc.com, 5 stycznia 2019. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
  23. ↑ Serbian Elections: In Extraordinary Circumstances, Ruling Party Looks to Solidify its Grip on Power. europeelects.eu, 18 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
  24. ↑ Marta Szpala: Wybory w Serbii – manifestacja dominacji Vučicia. osw.waw.pl, 24 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-28].
  25. ↑ Vučić: Vanredni parlamentarni izbori najkasnije 3. aprila 2022.. n1info.com, 20 października 2020. [dostęp 2022-04-19]. (serb.).
  26. ↑ Serbia: President 2022. electionguide.org. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  27. ↑ Serbia: National Assembly 2022. electionguide.org. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
  28. ↑ Serbia’s President Vucic steps down as head of ruling party. reuters.com, 27 maja 2023. [dostęp 2023-05-28]. (ang.).
  29. ↑ Serbia can depend on Cyprus as a credible ally and friend in Europe. kathimerini.com.cy, 10 maja 2018. [dostęp 2024-06-19]. (ang.).
  30. ↑ Встреча с Президентом Республики Сербия Александром Вучичем. akorda.kz, 9 października 2018. [dostęp 2019-06-27]. (ros.).
  31. ↑ Vučić: Zahvalni smo Astani na čvrstom stavu po pitanju Kosova. novosti.rs, 9 października 2018. [dostęp 2019-06-27]. (serb.).
  32. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 07.01.2019 № 2 „О награждении орденом Александра Невского Президента Республики Сербии Вучича А.”. pravo.gov.ru, 9 stycznia 2019. [dostęp 2019-06-27]. (ros.).
  33. ↑ Путин наградил Вучича орденом Александра Невского. rg.ru, 7 stycznia 2019. [dostęp 2019-06-27]. (ros.).
  34. ↑ Vladimir Putin’s visit to Serbia/PHOTOS. b92.net, 17 stycznia 2019. [dostęp 2019-06-27]. (ang.).
  35. ↑ Serbian President awarded top Church order. n1info.com, 8 października 2019. [dostęp 2024-06-19]. (ang.).
  36. ↑ Zeman udělil Vučićovi Řád bílého lva. denikn.cz, 18 maja 2021. [dostęp 2024-06-19]. (cz.).
  37. ↑ Nikolett Halász: Serbian President Vučić awarded Hungarian Order of Merit. telex.hu, 23 sierpnia 2024. [dostęp 2024-11-12]. (ang.).
  38. ↑ Serbian President Aleksandar Vučić Becomes MGIMO Honorary Doctor. mgimo.ru, 20 grudnia 2017. [dostęp 2024-06-20]. (ang.).
  39. ↑ Serbian President receives honorary doctorate from Azerbaijan University of Languages. azertag.az, 22 maja 2018. [dostęp 2024-06-20]. (ang.).
  40. ↑ a b Порекло Александра Вучића. poreklo.rs, 8 kwietnia 2012. [dostęp 2014-04-29]. (serb.).
  41. ↑ Preminula Ksenija Vučić, prva supruga predsednika Aleksandra Vučića. n1info.com, 29 stycznia 2022. [dostęp 2022-01-29]. (serb.).
  42. ↑ Vučić po treći put otac, dobio sina. mondo.rs, 9 czerwca 2017. [dostęp 2022-01-29]. (serb.).
  43. ↑ Aleksandar Vučić. istinomer.rs. [dostęp 2014-04-29]. (serb.).
Premierzy Serbii

Godło Serbii

Drugi rząd Aleksandara Vučicia (2016–2017)
W dniu powstania

Pierwszy rząd Aleksandara Vučicia (2014–2016)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie rządu

Rząd Ivicy Dačicia (2012–2014)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie rządu

Prezydenci Serbii
Republika Serbii w ramach federacji
(1992–2006)
Republika Serbii
(od 2006)

Przywódcy państw i premierzy rządów państw Europy
Przywódcy państw
Przywódcy państw
nieuznawanych
Premierzy rządów
Premierzy rządów
państw nieuznawanych

Mapa Europy (polityczna)

  1. ↑ a b Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
  2. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).
  3. ↑ Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksandar_Vučić&oldid=75218519”