Burzyk białobrody
| Procellaria aequinoctialis[1] | |
| Linnaeus, 1758 | |
 Burzyk białobrody sfotografowany u wybrzeży Kaikoura (Nowa Zelandia) | |
 Podczas lotu u wybrzeży Tasmanii | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
burzyk białobrody |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Burzyk białobrody[3] (Procellaria aequinoctialis) – gatunek dużego wędrownego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Narażony na wyginięcie.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Jest to gatunek monotypowy[4][5]. Za jego podgatunek uznawano dawniej burzyka okularowego (P. conspicillata), a niekiedy także burzyka czarnego (P. parkinsoni) i ciemnego (P. westlandica)[6]. Kolejne proponowane podgatunki uznano za nieważne ze względu na duże zróżnicowanie osobnicze[6].
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Występuje na oceanach półkuli południowej[7]. Obserwowany wokół wybrzeży Republiki Południowej Afryki podczas zimowych wędrówek ławic sardynek[7]. Gniazduje na Georgii Południowej (posiadłość brytyjska), Wyspach Księcia Edwarda (RPA), Wyspach Crozeta i Wyspach Kerguelena (Francuskie Terytoria Południowe), Wyspach Auckland, Wyspach Campbella i Wyspach Antypodów (Nowa Zelandia) oraz w niewielkiej liczbie na Falklandach[2][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała około 54 cm[7]. Upierzenie ciemnobrązowe z białymi plamami po obu stronach głowy; dziób jasnozielony, nogi ciemne[7]. Brak dymorfizmu płciowego – młode ptaki podobne do dorosłych[7].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Ptak przystosowany do życia na otwartym oceanie – często gromadzi się w pobliżu trawlerów, w poszukiwaniu resztek pokarmu, które zbiera z powierzchni wody[7].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Pokarm stanowią ryby, kałamarnice i skorupiaki[7].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Składanie jaj trwa zazwyczaj od połowy października do połowy listopada[8]. Samica składa 1 białe jajo w podziemnej norze[7]. Młode są pełni opierzone zazwyczaj pod koniec kwietnia[8].
Status i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje burzyka białobrodego za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable) nieprzerwanie od 2000 roku. Liczebność światowej populacji szacuje się na około 3 miliony dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Wśród głównych zagrożeń dla gatunku wymienia się zaplątywanie się w rybackie sieci oraz drapieżnictwo inwazyjnych i introdukowanych na wyspy ssaków, w tym szczurów i kotów[2][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Procellaria aequinoctialis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Procellaria aequinoctialis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-02].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-02]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], grudzień 2020 [dostęp 2021-08-02].
- ↑ a b White-chinned Petrel (Procellaria aequinoctialis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 211, ISBN 978-83-8172-650-4 (pol.).
- ↑ a b c d Species factsheet: Procellaria aequinoctialis. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).