Czechowice (Czechowice-Dziedzice)

Czechowice
	część miasta Czechowic-Dziedzic
	; Pałac Kotulińskich w Czechowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski
Gmina	Czechowice-Dziedzice
Miasto	Czechowice-Dziedzice
SIMC	0939125 (Czechowice Dolne); 0939131 (Czechowice Górne)
Tablice rejestracyjne	SBI
	Plan Czechowic;
	Położenie na mapie Czechowic-Dziedzic Czechowice
	Położenie na mapie Polski Czechowice
	Położenie na mapie województwa śląskiego Czechowice
	Położenie na mapie powiatu bielskiego Czechowice
	Położenie na mapie gminy Czechowice-Dziedzice Czechowice
	49°53′30″N 19°00′09″E/49,891599 19,002581

Czechowice (niem. Czechowitz, czes. Čechovice) – dawna wieś, obecnie część miasta Czechowice-Dziedzice^[1]. Czechowice położone są w południowo-zachodniej części miasta.

System TERYT wyodrębnia dwa obszary: Czechowice Dolne (SIMC 0939125) i Czechowice Górne (SIMC 0939131). Czechowice Górne rozpościerają się w okolicy ulicy Kopernika, a Czechowice Górne w rejonie ulicy Legionów^[2].

Czechowice Górne stanowią jedno z dziewięciu formalnych osiedli miasta. Obejmują także Czechowice Dolne, Krzywą, Podraj, Prusiec i Zbijów^[3].

Historia

W źródłach historycznych z XV wieku pojawiają się informacje o 3 wioskach znajdujących się na obecnym obszarze miasta: Czechowicach, Dziedzicach i Żebraczy (obecnie północno-wschodniej dzielnicy miasta). Pierwsze wzmianki w dokumentach w przypadku Czechowic pochodzą z 1430. Już w XIV wieku Czechowice były wsią szlachecką. Na przełomie XIV i XV wieku jej właścicielami byli bracia Mikołaj i Zbrosław. W latach 30. XV wieku jej właścicielem był Mikołaj Czelo, którego rodzina w następnych dziesięcioleciach urosła do jednej z najbardziej znaczących rodzin szlacheckich księstwa cieszyńskiego^[4]. Najstarsze osadnictwo Czechowic rozciągało się wzdłuż Potoku Czechowickiego^[5].

Do połowy XIX w. Czechowice były niewielką wsią graniczną na północno-wschodnim krańcu Księstwa Cieszyńskiego. Później rozwój tych miejscowości był ściśle związany z biegnącymi tędy liniami kolejowymi. Według austriackiego spisu ludności z 1900 w Czechowicach w 420 budynkach na obszarze 2831 hektarów mieszkało 3964 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 140 os./km², z tego 3798 (95,8%) mieszkańców było katolikami, 72 (1,8%) ewangelikami a 94 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 3481 (87,8%) było polsko-, 253 (6,4%) niemiecko- a 46 (1,2%) czeskojęzycznymi^[6]. Do 1910 roku łączna liczba mieszkańców wzrosła do 7056 osób^[7].

Po upadku monarchii austro-węgierskiej w 1918 i podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920, Czechowice znalazły się w granicach Polski, a od 28 lipca 1920 roku do woj. śląskiego (powiat bielski)^[8]. Rozwój przemysłowy Dziedzic, pociągnął wkrótce za sobą rozwój Czechowic. Powstała m.in. fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego „Czechowice” (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Spółka z o.o. (1928), fabryki zapałek, maszyn i pomp, rowerów, papieru i wiele innych. Wysoka była też aktywność kulturalna i polityczna mieszkańców; powstało m.in. kilka domów kultury. W latach 30. w dzielnicy Lesisko powstało nowe centrum administracyjno-usługowe w ówczesnej gminie Czechowice.

W okresie okupacji niemieckiej tereny te zostały włączone do Rzeszy Niemieckiej. 1 października 1941 okupant połączył gminy jednostkowe Czechowice i Dziedzice w zbiorową gminę Czechowice-Dziedzice^[9]. Polskie władze usankcjonowały tę zmianę 1 grudnia 1945^[10]. 1 stycznia 1951 gminie nadano status miasta^[11]. Utworzone w 1951 roku miasto nosiło nazwę Czechowice do 21 listopada 1958 roku, kiedy to przemianowano je na Czechowice-Dziedzice^[12].

Przypisy

↑ UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. [w:] czechowice-dziedzice.pl [on-line]. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].
↑ Czechowice w Geoportalu
↑ UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. czechowice-dziedzice.pl. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].
↑ Panic 2010 ↓, s. 237-241.
↑ Mapa Księstwa Cieszyńskiego Matthaeusa Schubartha z 1736
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
↑ Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43
↑ Gemeinde Tschechowitz-Dziedzitz [online], www.territorial.de [dostęp 2019-04-03] .
↑ Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514
↑ M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496

Bibliografia

Idzi Panic (red.), Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528), Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, ISBN 978-83-926929-3-5 .

Linki zewnętrzne

Urząd Miejski w Czechowicach-Dziedzicach
Szczegółowy plan miasta i gminy Czechowice-Dziedzice. mapa.czechowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-13)].
Czechowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 778 .

[1] UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. [w:] czechowice-dziedzice.pl [on-line]. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].

[2] Czechowice w Geoportalu

[3] UM w Czechowicach-Dziedzicach: Jednostki pomocniczne. czechowice-dziedzice.pl. [dostęp 2010-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-05)].

[CITEREFPanic2010237-241-4] Panic 2010 ↓, s. 237-241.

[5] Mapa Księstwa Cieszyńskiego Matthaeusa Schubartha z 1736

[spiss-6] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).

[7] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).

[8] Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43

[tschecho-9] Gemeinde Tschechowitz-Dziedzitz [online], www.territorial.de [dostęp 2019-04-03] .

[10] Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945.

[11] Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514

[12] M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Części miasta wg TERYT	Brożysko Brzeziny Czechowice Dolne Czechowice Górne Dziedzice Grabowice Kolonia Krzywa Lipowiec Liszki Nowy Dwór Ochodza Olszyna Pasieki Podkępie Podlarysz Podlesie Podraj Prusiec Renardowice Świerkowice Zabiele Zbijów Żebracz
Inne	Barbara Czechowice Lesisko

Miasto	Czechowice-Dziedzice
Wsie	Bronów Ligota Zabrzeg
Części miasta	Brożysko Brzeziny Czechowice Dolne Czechowice Górne Dziedzice Grabowice Kolonia Krzywa Lipowiec Liszki Nowy Dwór Ochodza Olszyna Pasieki Podkępie Podlarysz Podlesie Podraj Prusiec Renardowice Świerkowice Zabiele Zbijów Żebracz
Części wsi	Bagno Burzej Centrum Czarnolesie Kolonia Las Koło Kopaniny Księża Grobel Maciejowice Miliardowice Mościska Nowy Świat Oblask Ochodza Podlas (Bronów) Podlas (Ligota) Siedloki Toczkowice Woleństwo Zapora Zawiście Zawodzie
Pozostałe części miasta	Barbara Czechowice Lesisko