3,6-metrowy teleskop ESO
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Organizacja | |
| Lokalizacja | |
| Wysokość n.p.m. |
2375 m |
| Zakres widma |
optyczne, bliska podczerwień |
| Ukończenie budowy |
„pierwsze światło” 7 listopada 1976 |
| Gruntowna przebudowa |
1999 |
| Średnica zwierciadła |
3,566 m |
| Rozdzielczość kątowa | |
| Powierzchnia zwierciadła |
8,8564 m² |
| Montaż |
widełkowy paralaktyczny |
| Kopuła |
sferyczna |
Położenie na mapie Chile  | |
| 29°15′39,49″S 70°43′54,08″W/-29,260970 -70,731690 | |
| Strona internetowa | |
![3,6-metrowy teleskop ESO[1][2]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png){kind=small}
3,6-metrowy teleskop ESO – teleskop należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego znajdujący się w Obserwatorium La Silla położonym około 600 km na północ od Santiago de Chile. Jeden z największych teleskopów optycznych zbudowanych w latach 70. XX wieku. Został uruchomiony w 1976, ale ciągła modernizacja jego komponentów sprawia, że jest jednym z najbardziej efektywnych instrumentów. Teleskop wykorzystuje optykę adaptatywną[3].
Zdolność obserwacyjna
[edytuj | edytuj kod]Teleskop może obserwować obiekty o kącie godzinnym od −5,5 do 5,5, poniżej 70° odległości zenitalnej oraz od −120° do 29,5° deklinacji (co oznacza, że teleskop może obserwować obiekty „po drugiej stronie bieguna południowego”, w zakresie do −60°).
Obserwacji nie prowadzi się, gdy występują następujące warunki pogodowe:
- prędkość wiatru powyżej 20 m/s,
- wilgotność powietrza powyżej 90%,
- temperatura nie wyższa niż 2° powyżej punktu rosy,
- obecność rosy na kopule,
- zachmurzenie nieba zagrażające deszczem[4].
Poszukiwanie planet pozasłonecznych
[edytuj | edytuj kod]Teleskop jest najważniejszym na Ziemi instrumentem wykorzystującym spektrograf HARPS (High Accuracy Radial velocity Planet Searcher), od modernizacji i rozpoczęcia badań metodą pomiarów prędkości radialnej odkrył ponad 150 egzoplanet. W odróżnieniu od Teleskopu Kosmicznego Keplera HARPS bada układy słoneczne bliskie Ziemi, co umożliwia przeprowadzenie dodatkowych obserwacji. Instrument odkrył HD 85512 b – jest ona uważana za najlepszą dotąd odkrytą superziemię, na której mogło rozwinąć się życie[5][6]. W 2012 odkryto planetę w układzie najbliższej nam gwiazdy – Alfy Centauri[7].
Inne odkrycia
[edytuj | edytuj kod]Zespół astronomów prof. Grzegorza Pietrzyńskiego odkrył pierwszy układ podwójny OGLE-LMC-CEP-0227, w którym jedna z gwiazd jest cefeidą[8]. Teleskop wykorzystywany był także podczas projektu Araucaria, dzięki któremu zmierzono odległość do Wielkiego Obłoku Magellana, a to umożliwi wyznaczenie stałej Hubble’a z dokładnością do 3%[9][10].
Aparatura badawcza wycofana z użycia
[edytuj | edytuj kod]- CES – spektrograf pracujący w paśmie 346–1028 nm,
- EFOSC2 – kamera oraz spektrograf przeznaczony do badań słabo widocznych obiektów,
- TIMMI-2 – wielofunkcyjne narzędzie przeznaczone do badań w podczerwieni (zakres pracy od 3 do 25 mikrometrów)[11].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Spektrograf HARPS -
Lustro teleskopu 3,6-metrowego ESO -
Kopuła teleskopu 3,6-metrowego ESO i Droga Mleczna -
Pokój kontrolny teleskopu 3,6-metrowego -
Instrument EFOSC2
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ O Obserwatorium La Silla, ESO, dostęp 2014.07.20
- ↑ Dane techniczne teleskopu, ESO, dostęp 2014.07.20 (ang.)
- ↑ Milena Ratajczak: Kosmos.Obserwatorium La Silla.. T. 53. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2012, s. 21–22. ISBN 978-83-252-1674-0.
- ↑ Warunki pogodowe oraz zdolność obserwacyjna teleskopu, ESO, dostęp 2014.07.20 (ang.)
- ↑ Odkrycie nowych egzoplanet przez HARPS, NBC NEWS, dostęp 2014.07.20 (ang.)
- ↑ „HARPS odkrył 50 nowych planet pozasłonecznych”, ESO, dostęp 2014.07.20
- ↑ „First Planet Discovered in Alpha Centauri System”, planetary.org, dostęp 2014.07.20 (ang.)
- ↑ „Rozwiązano zagadkę pulsującej gwiazdy”, ESO, dostęp 2014.07.20
- ↑ „Plebiscyt na osiągnięcie naukowe 25-lecia”, UW, dostęp 2014.07.20
- ↑ „Precyzyjny pomiar rozmiarów Wszechświata” Pismo uczelni – UW, dostęp 2014.20.07
- ↑ Przegląd aparatury teleskopu, ESO, dostęp 2014.07.20 (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa Europejskiego Obserwatorium Południowego (pol. • ang.)
- „The dynamical mass of a classical Cepheid variablestar in an eclipsing binary system” – publikacja naukowa (ang.)
- G. Pietrzyński et al. An eclipsing-binary distance to the Large Magellanic Cloud accurate to two per cent. „Nature”. 495, s. 76–79, 2013-03-07. DOI: 10.1038/nature11878. (ang.).