Józef Pastuszka

Józef Pastuszka
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1897 ; Rzeczniówek
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1989 ; Sandomierz
	dziekan Wydziału Filozofii KUL
Okres sprawowania	1938-1947
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1919
	Odznaczenia

Józef Pastuszka (ur. 28 lutego 1897 w Rzeczniówku, powiat Iłża, zm. 13 stycznia 1989 w Sandomierzu^[1]) – polski duchowny rzymskokatolicki, psycholog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, w latach 1938–1947 dziekan Wydziału Filozofii KUL.

Życiorys

W 1919 przyjął w Sandomierzu święcenia kapłańskie. Od 1921 wykładał w filozofię w Seminarium Duchownym w Sandomierzu, gdzie był także prefektem. Ukończył studia w Katolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu oraz na Wydziale Teologicznym (doktorat z teologii w 1920) i Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Innsbrucku (doktorat z filozofii w 1925). W 1930 uzyskał habilitację z filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Został docentem na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego, skąd w 1934 przeszedł na KUL, by objąć stanowisko profesora nadzwyczajnego psychologii na Wydziale Nauk Humanistycznych. W latach 1938–1947 był dziekanem Wydziału Filozofii KUL^[2].

Pod koniec lat 30. opublikował prace, w których poddał krytyce bolszewizm i nazistowski rasizm. Z tego powodu musiał się ukrywać w czasie wojny przed gestapo, zaś z bibliotek Niemcy usuwali jego książki^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8].

W 1985 został laureatem Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego za rok 1984 przyznawaną przez Towarzystwo Naukowe KUL^[9].

W okresie międzywojennym Pastuszka uznawał pewne^{[doprecyzuj!]} aspekty rasizmu, ale krytykował go za niedostateczne rozgraniczenie sfery materialnej od duchowej. Uważał, że czynnikiem twórczym kultury jest duch, a nie rasa i krew^[10].

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”^[11]

Wybrane publikacje

Psychologia ogólna (1961)
Charakter człowieka. Struktura, typologia, diagnostyka psychologiczna, Lublin 1962
Wybrane zagadnienia z psychologii, Lublin 1967
Historia psychologii (1971)
Wierzę w Boga (1984)^[2].

Przypisy

↑ Józef Pastuszka
↑ ^a ^b ks. prof. Józef Pastuszka. kul.pl, 23 października 2016. [dostęp 2017-04-10].
↑ A. Szymaniak, Pastuszka Józef, [w:] Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. 2, Lublin 2011, s. 304-305.
↑ O. Ostaszewska, K. Ostaszewski, Środowisko Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wobec totalitaryzmów 1918–1989, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 33, 2011, s. 516.
↑ R. Śliwiński, Ks. prof. dr Józef Pastuszka – uczony i wychowawca, „Studia Philosophiae Christianae”, 6, 1970, 2, s. 285.
↑ H. Szumił, Związki ks. Józefa Pastuszki z Akademią Duchowną w Petersburgu i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, „Studia Sandomierskie”, 26, 2019, s. 123.
↑ M. Musielak, Polska międzywojenna myśl polityczna i społeczna wobec rasizmu i higieny rasowej w Trzeciej Rzeszy, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 31, 2009, s. 263-264.
↑ A. Biela, Nieznane karty z historii psychologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, „Przegląd Psychologiczny”, 53, 2010, nr 3, s. 310.
↑ KUL – Uniwersytet – Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego [online], www.kul.pl [dostęp 2020-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-07] .
↑ Ewa k. Czaczkowska. Prymas Stefan Wyszyński – „antysemita”, „rasista” i „faszysta”. Historia podwójnej manipulacji tekstami z „Ateneum Kapłańskiego”. „Polonia Sacra”. Nr 4 (58), s. 15, 23 (2019).
↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 611.

[1] Józef Pastuszka

[kul.pl-2] s. prof. Józef Pastuszka. kul.pl, 23 października 2016. [dostęp 2017-04-10].

[3] A. Szymaniak, Pastuszka Józef, [w:] Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. 2, Lublin 2011, s. 304-305.

[4] O. Ostaszewska, K. Ostaszewski, Środowisko Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wobec totalitaryzmów 1918–1989, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 33, 2011, s. 516.

[5] R. Śliwiński, Ks. prof. dr Józef Pastuszka – uczony i wychowawca, „Studia Philosophiae Christianae”, 6, 1970, 2, s. 285.

[6] H. Szumił, Związki ks. Józefa Pastuszki z Akademią Duchowną w Petersburgu i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, „Studia Sandomierskie”, 26, 2019, s. 123.

[7] M. Musielak, Polska międzywojenna myśl polityczna i społeczna wobec rasizmu i higieny rasowej w Trzeciej Rzeszy, „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, 31, 2009, s. 263-264.

[8] A. Biela, Nieznane karty z historii psychologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, „Przegląd Psychologiczny”, 53, 2010, nr 3, s. 310.

[9] KUL – Uniwersytet – Nagroda im. Księdza Idziego Radziszewskiego [online], www.kul.pl [dostęp 2020-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-07] .

[10] Ewa k. Czaczkowska. Prymas Stefan Wyszyński – „antysemita”, „rasista” i „faszysta”. Historia podwójnej manipulacji tekstami z „Ateneum Kapłańskiego”. „Polonia Sacra”. Nr 4 (58), s. 15, 23 (2019).

[11] M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 611.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]