Język kałmucki
Obszar | |||||
---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 180–200 tys. | ||||
Pismo/alfabet | |||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
Status oficjalny | |||||
język urzędowy | Kałmucja (Federacja Rosyjska) | ||||
UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||
Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||
Kody języka | |||||
ISO 639-2 | xal | ||||
ISO 639-3 | xal | ||||
IETF | xal | ||||
Glottolog | kalm1244 | ||||
Ethnologue | xal | ||||
GOST 7.75–97 | кал 260 | ||||
Linguist List | xal-kal | ||||
WALS | kmk | ||||
W Wikipedii | |||||
| |||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Język kałmucki (Хальмг келн) – język Kałmuków osiadłych nad Wołgą[1], z podrodziny języków mongolskich; ok. 180–200 tys. mówiących. Wykształcił się w XVII wieku z języków ojrackich. W XIX wieku do zapisu języka przyjęto cyrylicę.
Tradycyjne pismo
[edytuj | edytuj kod]Kałmucki jest językiem z historyczną tradycją literacką. Oryginalne pismo kałmuckie zostało stworzone w XVII wieku. Krzewicielem oświaty wśród Kałmuków był buddyjski mnich Dzaja Pandita (1599–1662 r. n.e.), autor pisma todo biczig („czyste pismo”). W 1924 roku w ZSRR pismo ojracko-kałmuckie zostało zastąpione przez cyrylicę, którą w 1930 roku zastąpiła łacinka, którą jeszcze raz zmieniła cyrylica o wymowie mongolskiej w 1938 roku.
Kałmucy (Ojraci) w Zachodnich Chinach nadal posługują się pismem ojracko-kałmuckim. W Urumczi wydają kilka gazet i pism w języku ojrackim, nadawane są w tym języku także programy radiowe i telewizyjne. Język ojracki w Mongolii nie uzyskał statusu oficjalnego i jest używany tylko w życiu codziennym, poza tym wypiera go język chałcha-mongolski.
Alfabet
[edytuj | edytuj kod]А а | Ә ә | Б б | В в | Г г | Һ һ | Д д | Е е | Ё ё |
Ж ж | Җ җ | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н |
Ң ң | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ү ү |
Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь |
Э э | Ю ю | Я я |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- zośka (przykład pośredniego zapożyczenia kałmuckiego w języku polskim)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ kałmucki język, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-16] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Słownik online. dictionary.bumbinorn.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)].