Jad Mordechaj
31°35′19″N 34°33′30″E/31,588611 34,558333 Kibuc Jad Mordechaj | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Wysokość |
43 m n.p.m. |
| Populacja (2007) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
79145 |
Położenie na mapie Dystryktu Południowego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 31°35′19″N 34°33′30″E/31,588611 34,558333
| |
| Strona internetowa | |
Jad Mordechaj (hebr. יד מרדכי; pol. Pamięć Mordechaja) – kibuc położony w samorządzie regionu Chof Aszkelon, w Dystrykcie Południowym, w Izraelu. Członek Ruchu Kibuców (Ha-Tenu’a ha-Kibbucit).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kibuc jest położony w południowej części równiny przy mieście Aszkelon na nadmorskiej równinie w północno-zachodniej części pustyni Negew. Na południe od kibucu znajduje się wadi rzeki Oblique.
W otoczeniu Jad Mordechaj znajdują się moszawy Netiw ha-Asara i Mawki’im, oraz kibuce Karmijja, Gewaram, Or ha-Ner i Erez.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Grupa założycielska kibucu składała się z żydowskich imigrantów z Polski. Byli to w większości członkowie organizacji młodzieżowej Ha-Szomer Ha-Cair, którzy przybyli oni do Mandatu Palestyny w latach 1933-1936. Po przejściu szkolenia, w 1936 założyli kibuc Mitzpe Yam położony przy mieście Netanja. Powierzchnia przydzielona kibucowi była bardzo mała i wynosiła 14 ha. Nie pozwalała ona na swobodny rozwój osady, umożliwiła jednak rozpoczęcie upraw warzyw i założenie pasieki. Mieszkańcy kibucu pracowali w okolicznych sadach owocowych, przy budowie dróg i w różnych miejscach pracy w Netanji. W 1943 grupa założycielska otrzymała propozycję założenia nowego kibucu, który miał się znajdować w odległości około 10 km na południe od miasta Aszkelon. Pod jego założenie przeznaczono dużo większą powierzchnię ziemi, co było dużą zachętą dla osadników.
W grudniu 1943 założony został kibuc Jad Mordechaj, nazwany na cześć Mordechaja Anielewicza, bohatera powstania w getcie warszawskim[1]. Podczas wojny o niepodległość w dniu 19 maja 1948 kibuc został zaatakowany przez kolumnę wojsk egipskich. Doszło wówczas do bitwy o Jad Mordechaj, podczas której garstka obrońców przez sześć dni powstrzymywała przeważające siły egipskie wspierane przez artylerię, czołgi i lotnictwo. Czas ten był niezwykle ważny dla żydowskiego państwa, ponieważ umożliwił przygotowanie obrony Tel Awiwu[2]. Wczesnym rankiem 24 maja obrońcy wycofali się do pobliskiego kibucu Gewaram. Straty po stronie żydowskiej wyniosły 26 zabitych i 49 rannych. Natomiast Egipcjanie stracili około 300-400 zabitych i rannych. Kibuc został całkowicie zniszczony[3]. Siły Obronne Izraela odbiły kibuc 5 listopada 1948. Po wojnie został on odbudowany przez grupę imigrantów z Bułgarii i Urugwaju.
Wybuch intifady Al-Aksa w 2000 przyniósł początek ostrzału rakietami Kassam. Okoliczne uprawy rolnicze i sady znajdują się w nieustannym zagrożeniu zniszczeniem przez ostrzał rakietowy lub moździerzowy z pobliskiej Strefy Gazy[4].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Liczba mieszkańców Jad Mordechaj[5]:
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
W kibucu znajduje się regionalna szkoła podstawowa Hofim, oraz roczna szkoła kibucowa.
Kultura i sport
[edytuj | edytuj kod]
W kibucu znajdują się dwa muzea:
- Muzeum Zagłady i Odrodzenia zostało otworzone w 1968. Upamiętnia ono dwa najważniejsze wydarzenia ze współczesnej historii Żydów: Holocaust i odrodzenie państwa Izrael. Dział poświęcony Holocaustowi kładzie szczególny nacisk na historię getta warszawskiego i historię życia Mordechaja Anielewicza. Natomiast dział poświęcony odrodzeniu koncentruje się na Wojnie o niepodległość i bitwę o kibuc Jad Mordechaj. W 1965 stworzono tutaj unikalną makietę, odtwarzającą pole bitwy z 1948. Na szczycie pobliskiego wzgórza przy wieży ciśnień zniszczonej podczas walk w Wojnie o niepodległość, znajduje się wystawiony w 1951 pomnik Mordechaja Anielewicza z granatem w ręku. Gigantyczny pomnik jest dziełem rzeźbiarza Natana Rapoporta[6].
- Drugim muzeum jest Muzeum Pszczół.
W kibucu znajduje się ośrodek kultury i sportu. Jest tutaj boisko do piłki nożnej oraz basen kąpielowy.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Gospodarka kibucu opiera się intensywnym rolnictwie, hodowli drobiu, produkcji nabiału, sadownictwie i turystyce[7].
Swoją siedzibę ma tutaj przedsiębiorstwo Yad-Mordechai Strauss Apiary Ltd., które jest największym dostawcą produktów z miodu w Izraelu. Produkuje ono 66% krajowego miodu[8][9]. Firma Yad Mordechai Enterpreneneur produkuje części wyposażenia rolniczego[10], natomiast firma Eldar produkuje silniki elektryczne.
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Z kibucu w kierunku wschodnim wychodzi lokalna droga, która dociera do drogi ekspresowej nr 4 
(Erez–Kefar Rosz ha-Nikra). Około 100 metrów na północny wschód od tego miejsca jest skrzyżowanie drogi ekspresowej nr 4 z drogą ekspresową nr 34 
(Jad Mordechaj-Netiwot).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sixty years of Middle East division. [w:] BBC News [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
- ↑ Battle of Jad Mordechaj, 1948. [w:] Zionism and Israel - Encyclopedic Dictionary [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
- ↑ Margaret Larkin: The Hand of Mordechai. New York: South Brunswick, 1968.
- ↑ Qassam falls in Kibbutz Yad-Mordechai, no injuries. [w:] Ynetnews [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. (ang.).
- ↑ Centralne Biuro Statystyczne. [w:] Centralne Biuro Statystyczne [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
- ↑ Muzeum Zagłady i Odrodzenia. [w:] Muzeum Zagłady i Odrodzenia [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
- ↑ Jad Mordechaj. [w:] Jad Mordechaj [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. (hebr.).
- ↑ Yad-Mordechai Strauss Apiary Ltd.. [w:] Kompass [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-13)]. (ang.).
- ↑ Magiczny nektar. [w:] IsraMir [on-line]. [dostęp 2011-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-08)]. (ros.).
- ↑ Yad Mordechai Enterpreneneur. [w:] GunsGuide Global - Israel Business Guide [on-line]. [dostęp 2008-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie satelitarne kibucu Jad Mordechaj Google Maps
- Mapa kibucu Jad Mordechaj Amudanan
