Kenofit

Żółtlica drobnokwiatowa – kenofit pochodzący z Ameryki Południowej (Andy), uciekinier z ogrodów botanicznych, zdziczały na siedliskach antropogenicznych

Kenofit lub neofit (gr. καινός nowy, νέος nowy, φυτόν roślina) – gatunek roślin obcego pochodzenia (antropofit), nienależący do flory rodzimej, który zadomowił się w ostatnich czasach. Za graniczną datę przyjmuje się wyprawę Krzysztofa Kolumba do Ameryki (1492), co zapoczątkowało migrację gatunków na niespotykaną dawniej skalę. Gatunki zadomowione wcześniej określane są nazwą archeofitów.

Podział kenofitów

Ze względu na rodzaj siedlisk, w których rośliny te występują, prof. Jan Kornaś wyróżnił 3 grupy kenofitów:

• epekofity – zadomowione na siedliskach silnie przekształconych przez człowieka (siedliska ruderalne i segetalne),
• hemiagriofity – zadomowione na siedliskach półnaturalnych,
• holoagriofity – zadomowione na siedliskach naturalnych.

Pojęcia te używane są podczas geograficzno-historycznej analizy flory.

Kenofity we florze Polski

Według badań B. Tokarskiej-Guzik we florze Polski w 2005 r. było 300 gatunków kenofitów.

Wykaz kenofitów według L. Rutkowskiego:

• ambrozja bylicolistna (Ambrosia artemisifolia)
• ambrozja zachodnia (Ambrosia psilostachya = A. coronopifolia)
• aster drobnokwiatowy (Aster tradescantii)
• aster lancetowaty (Aster lanceolatus = A. simplex)
• aster nowoangielski (Aster novae-angliae)
• barszcz mantegazyjski (Heracleum mantegazzianum)
• barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.)
• bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium)
• bodziszek pirenejski (Geranium pyrenaicum)
• bodziszek syberyjski (Geranium sibiricum ssp. sibiricum)
• bylica austriacka (Artemisia austriaca)
• bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum)
• bylica estragon (Artemisia dracunculus)
• bylica roczna (Artemisia annua)
• cebulica syberyjska (Scilla sibirica = S. cernua)
• chaber drobnogłówkowy (Centaurea diffusa)
• chrzan pospolity (Armoracia rusticana = A. lapanthifolia)
• cymbalaria murowa lnica murowa (Cymbalaria muralis = Linaria cymbalaria)
• czeremcha amerykańska (Padus serotina)
• czosnek kulisty (Allium rotundum)
• czyściec roczny (Stachys annua)
• dwurząd murowy (Diplotaxis muralis)
• dwurząd wąskolistny (Diplotaxis tenuifolia)
• dziki bez hebd (Sambucus ebulus)
• dzwonek rapunkuł (Campanula rapunculus)
• głóg szypułkowy głóg szkarłatny (Crataegus pedicellata = C. coccinea)
• gorysz miarz (Peucedanum ostruthium)
• goździcznik skalnicowy (Petrorhagia saxifraga = Tunica saxifragia)
• goździcznik wycięty (Petrorhagia velutina = Tunica velutina)
• groszek kosmatostrąkowy (Lathyrus hirsutus)
• iwa rzepieniolistna (Iva xanthifolia)
• kanianka amerykańska (Cuscuta gronovii)
• kapusta chrzanolistna (Brassica elongata)
• kielisznik nadobny (Calystegia silvestris = Convolvulus dahurica)
• kiślina nocnicowata, ostrobarw rzepieniolistny (Oxybaphus nyctagineus)
• klon jesionolistny (Acer negundo)
• kokorycz żółta (Corydalis lutea)
• kolcolist zachodni (Ulex europaeus)
• kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum = L. halimifolium)
• kolczurka klapowana (Echinocystis lobata)
• kollomia wielkokwiatowa (Collomia grandiflora)
• komosa ciernista (Chenopodium aristatum)
• komosa śmierdząca (Chenopodium schraderanum)
• koniczyna odstająca (Trifolium patens)
• konopie dzikie (Cannabis ruderalis = C. sativa ssp. spontanea)
• kosaciec ogrodowy, kosaciec niemiecki (Iris germanica)
• kroplik piżmowy (Mimulus moschatus)
• kroplik żółty (Mimulus guttatus)
• krowiziół zbożowy (Vaccaria hispanica = V. pyramidata)
• krwawnik kowniatkolistny (Achillea crithmifolia)
• krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor)
• len austriacki (Linum austriacum)
• len trwały (Linum perenne)
• lepnica dwudzielna (Silene dichotoma)
• lepnica smukła (Silene conica)
• lepnik zwyczajny (Lappula squarosa)
• lilia bulwkowa (Lillium bulbiferum)
• liliowiec rdzawy (Hemerocallis fulva)
• lnica kreskowana (Linaria repens = L. striata)
• lucerna sierpowata (Medicago falcata)
• łoboda połyskująca, łoboda błyszcząca (Atriplex nitens) – na północy Polski
• łoboda szara (Atriplex tatarica)
• łubin trwały (Lupinus polyphyllus)
• malina pachnąca (Rubus odoratus)
• marchewnik wonny (Myrrhis odorata)
• marzymięta orzęsiona (Elshotzia ciliata = E. patrini)
• miechunka rozdęta (Physalis alkekengi)
• mięta zielona (Mentha spicata)
• miłka drobna (Eragrostis minor)
• miłka owłosiona (Eragrostis pilosa)
• moczarka kanadyjska (Elodea canadensis)
• naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea)
• nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis)
• nawłoć późna, nawłoć olbrzymia (Solidago gigantea = S. serotina)
• nawłoć wąskolistna (Solidago graminifolia)
• niecierpek himalajski , niecierpek gruczołowaty(Impatiens gradulifera)
• nostrzyk wołżański (Melilotus wolgica)
• oman śląski (Inula radiata)
• oman wielki (Inula helenium)
• oman zwodniczy (Inula connata)
• parietaria pensylwańska (Parietaria pensylvanica)
• pieprzyca gęstokwiatowa (Lepidium densiflorum)
• pieprzyca wirginijska (Lepidium virginicum)
• pieprzycznik przydrożny (Cardaria draba = Lepidium draba)
• pięciornik pośredni (Potentilla intermedia)
• połonicznik kosmaty, połonicznik gładki (Herniaria hirsuta)
• porzeczka agrest (Ribes uva-crispa = R. grossularia)
• powojnik pnący (Clematis vitalba)
• poziewnik wąskolistny (Galeopsis angustifolia)
• przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus)
• przegorzan węgierski (Echinops exaltatus = E. commutatus)
• przestęp biały (Bryonia alba)
• przestęp dwupienny (Bryonia cretica ssp. dioica)
• przetacznik nitkowaty (Veronica filiformis)
• przetacznik perski (Veronica persica)
• przymiotno białe (Erigeron annuus)
• przymiotno kanadyjskie (Erigeron canadensis)
• psianka kosmata (Solanum luteum)
• psianka skrzydlata (Solanum alatum)
• pszeniec brodaty (Melampyrum barbatum)
• pszonak sztywny (Erysimum marschallianum)
• rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria cuspidatum)
• rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis)
• rezeda żółta (Reseda lutea) – na północy
• rezeda żółtawa (Reseda luteola)
• robinia akacjowa, grochodrzew (Robinia pseudoacacia)
• rojniczek pospolity (Jovibarba sobolifera = Sempervivum soboliferum)
• roszponka ostrogrzbiecista (Valerianella carinata)
• rozchodnik biały (Sedum album)
• rozchodnik kaukaski (Sedum spurium)
• róża czerwonawa (Rosa glauca = R. rubrifolia)
• róża gęstokolczasta (Rosa pimpinellifolia = R. spinosissima)
• róża girlandowa (Rosa majalis = R. cinnamomea)
• róża igiełkowata (Rosa acicularis)
• róża jabłkowa (Rosa villosa = R. pomifera)
• róża pomarszczona (Rosa rugosa)
• róża rosyjska (Rosa gorinkensis)
• rudbekia naga (Rudbeckia laciniata)
• rudbekia owłosiona (Rudbeckia hirta)
• rukiewnik wschodni (Bunias orientalis)
• rukwiślad francuski (Erucastrum gallicum)
• rumianek bezpromieniowy (Chamomilla suaveolens = Matricaria discoidea = M. matricarioides)
• rutwica lekarska (Galega officinalis)
• rzepień kolczasty, rzepień ciernisty (Xanthium spinosum)
• rzepień pospolity (Xanthium strumarium)
• sałata tatarska (Lactuca tatarica)
• serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca)
• sit chudy (Juncus tenuis = J. macer)
• słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus)
• smagliczka drobna (Alyssum turkestanicum = A. desertorum)
• smotrawa okazała (Telekia speciosa)
• solanka ruska (Salsola kali)
• sparceta siewna (Onobrychis vicifolia)
• starzec wiosenny (Senecio vernalis)
• stokłosa japońska (Bromus japonicus = B. patulus)
• stokłosa łódkowata (Bromus carinatus)
• stulisz Loesela (Sisymbrium loeselii)
• stulisz pannoński (Sisymbrium altissimum)
• stulisz sztywny (Sisymbrium strictissimum) – kenofit lokalny
• suchotraw roczny (Sclerochloa dura)
• szafirek drobnokwiatowy (Muscari botryoides)
• szarłat biały (Amaranthus albus)
• szarłat komosowaty (Amaranthus blitoides)
• szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus)
• szarłat tępolistny, szarłat siny (Amaranthus ascendens = A. blitum),
• szarłat zielony (Amaranthus chlorostachys)
• szczaw omszony (Rumex confertus)
• szczaw żółty (Rumex patientia)
• szczawik Dillena (Oxalis dillenii = O. stricta)
• szczawik rożkowaty (Oxalis corniculata)
• szczawik żółty (Oxalis europaea = O. stricta = O. fontana)
• szczypiorek (Allium schoenoprasum)
• szczyr roczny (Mercurialis annua)
• śledzionka skalna (Ceterach officinarum)
• śliwa lubaszka (Prunus institia = P. domestica)
• śniedek baldaszkowy (Ornithogalum umbellatum)
• śniedek zwisły (Ornithogalum nutans)
• świdośliwa kłosowa (Amelanchier spicata)
• tarczyca wyniosła (Scutellaria altissima)
• tatarak zwyczajny (Acorus calamus)
• tawuła bawolina (Spiraea salicifolia)
• tojeść kropkowana (Lysimachia punctata)
• tomka oścista (Anthoxanthum aristatum = A. puelii)
• trędownik wiosenny (Scrophularia vernalis)
• trojeść amerykańska (Asclepias syriaca)
• tulipan dziki (Tulipa sylvestris)
• uczep amerykański (Bidens frondosa = B. melanocarpa)
• urzet barwierski (Isatis tinctoria)
• wiciokrzew przewiercień (Lonicera caprifolium)
• wieczornik damski (Hesperis matronalis)
• wierzba ostrolistna (Salix acutifolia)
• wierzbownica gruczołowata (Epilobium adenocaulon = E. ciliatum)
• wiesiołek czerwonokielichowy (Oenothera glazioviana = Oe. lamarkiana = Oe. erythrosepala)
• wiesiołek drobnokwiatowy (Oenothera parvifloras)
• wiesiołek dziwny (Oenothera paradoxa = Oe. salicifolia x subterminalis)
• wiesiołek mylący (Oenothera fallax = Oe. biennis x glazioviana)
• wiesiołek nyski (Oenothera victorini = Oe. nissensis)
• wiesiołek ostrolistny (Oenothera acutifolia)
• wiesiołek pachnący (Oenothera sauveolens)
• wiesiołek piaskowy (Oenothera oakesiana)
• wiesiołek późnokwitnący (Oenothera pynocarpa = Oe. chicagiensis)
• wiesiołek Rennera (Oenothera canovirens = Oe. renneri)
• wiesiołek Royfrasera (Oenothera royfraseri = Oe. turoviensis)
• wiesiołek śląski (Oenothera subterminalis = Oe.silesiaca)
• wiesiołek środkowoniemiecki (Oenothera jueterbogensis)
• wiesiołek Tacika (Oenothera tacikii = Oe. rubricaulis x sauveolens)
• wiesiołek wierzbolistny (Oenothera salicifolia = Oe. depressa = Oe. hungarica = Oe. strigosa = Oe. bauri)
• wiesiołek wydmowy (Oenothera ammophila)
• winobluszcz zaroślowy (Parthenocissus inserta)
• wronóg grzebieniasty (Coronopus squamatus = C. procumbens = C. ruelii)
• wrotycz maruna, złocień zwyczajny (Tanacetum parthenium = Chrysanthemum parthenium)
• wrzosowiec hyzopolistny (Corispermum hyssopifolium)
• wyka brudnożółta (Vicia grandiflora)
• wyka pstra (Vicia dasycarpa)
• wyka siewna (Vicia sativa)
• zaraza gałęzista (Orobanche ramosa)
• ziemniaczka sercowata (Thladiantha dubia)
• żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparius = Sarothamnus scoparius)
• żółtlica drobnokwiatowa (Galinsoga parviflora)
• żółtlica włochata, żółtlica owłosiona (Galinsoga ciliata)
• życica wielokwiatowa (Lolium multiflorum)

Wykaz obejmuje większość gatunków roślin naczyniowych, jednak nie jest to pełna lista, gdyż nie zostały ujęte taksony występujące wyłącznie w górach. Pominięto też drobniejsze taksony (podgatunki i odmiany) oraz gatunki, co do pochodzenia których istnieją wątpliwości.

Zobacz też

• klasyfikacja roślin synantropijnych