Przejdź do zawartości

Koalicja AWS-UW

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Premier koalicyjnego rządu AWS-UW Jerzy Buzek z ramienia AWS
Leszek Balcerowicz – wicepremier rządu koalicyjnego AWS-UW i lider UW
Marian Krzaklewski – lider AWS

Koalicja AWS-UW – centroprawicowa koalicja rządowa powstała po zwycięskich dla Akcji Wyborczej „Solidarność” wyborach parlamentarnych z dnia 21 września 1997[1]. Formalnym początkiem współpracy AWS z Unią Wolności było podpisanie umowy koalicyjnej w dniu 11 listopada 1997[2]. Koalicja nie dotrwała jednak do wyborów w 2001 roku – zakończenie współpracy nastąpiło 6 czerwca 2000[3].

Utworzenie rządu koalicyjnego

[edytuj | edytuj kod]
 Osobne artykuły: Rząd Jerzego Buzka i Kalendarium rządu Jerzego Buzka.

Utworzenie rządu centroprawicowego wydawało się prawdopodobne już bezpośrednio po wyborach, zważywszy na dobry wynik Unii Wolności i słabą pozycję ROP[1]. Koalicja AWS z UW gwarantować miała większość parlamentarną opartą na współpracy sił postsolidarnościowych, nie byłaby jednak w stanie odrzucać weta prezydenckiego. Na początku października rozpoczęły się rokowania liderów AWS i UW, a w połowie miesiąca na kandydata na premiera wyznaczono Jerzego Buzka. 20 października Marszałkiem Sejmu został Maciej Płażyński[4] (AWS), a 21 października na stanowisko Marszałka Senatu powołano Alicję Grześkowiak[5] (AWS). 31 października zaprzysiężony został rząd Jerzego Buzka[2]. Funkcje wicepremierów przypadły Januszowi Tomaszewskiemu z AWS oraz Leszkowi Balcerowiczowi z UW[2]. 11 listopada nastąpiło podpisanie ostatecznej wersji umowy koalicyjnej[2]. W tym samym dniu Sejm wyraził wotum zaufania wobec nowej Rady Ministrów[6]. Za głosowali niemal wszyscy posłowie AWS[7] i UW[8] oraz dwóch posłów SLD i dwóch niezrzeszonych[6]. Przeciw zagłosowało 147 posłów z SLD i 26 z PSL[6]. Posłowie ROP nie głosowali[6].

W dniu powołania skład Rady Ministrów był następujący

[edytuj | edytuj kod]

Funkcjonowanie koalicji

[edytuj | edytuj kod]

Jeden z pierwszych sporów związanych z koalicją dotyczył powołania Hanny Suchockiej z UW na stanowisko ministra sprawiedliwości[9]. Spotkało się to z protestami Jarosława Kaczyńskiego (PC/AWS), który postanowił odejść z kierownictwa AWS i pozostał posłem niezależnym[9]. Kolejne spory wiązały się z brakiem spójności koalicjantów podczas głosowań, m.in. przy próbie odrzucenia weta Aleksandra Kwaśniewskiego wobec nowelizacji prawa dotyczącego tzw. wychowania seksualnego[10]. Odrębne od koalicyjnego okazało się także stanowisko części posłów UW w przypadku ustawy antyaborcyjnej[10]. M.in. Jacek Kuroń i Władysław Frasyniuk opowiedzieli się przeciwko przyjęciu przez Sejm orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z maja 1997, uznającego uprzednią liberalizację ustawy za sprzeczną z konstytucją. Osobny spór powstał również przy okazji reformy administracyjnej, gdy koalicjanci spierali się o liczbę województw[11]. Sukcesem AWS-UW okazało się jednak przeprowadzenie przez Sejm ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, gdy zyskując poparcie PSL odrzucono kolejne weto prezydenckie[12]. Sukcesem rządu koalicyjnego okazało się również doprowadzenie do włączenia Polski w struktury NATO oraz rozpoczęcie negocjacji związanych z przystąpieniem do Unii Europejskiej[12].

1 stycznia 1999 weszły w życie trzy spośród czterech reform systemowych przeprowadzonych przez rząd AWS-UW[13]. Oprócz podziału administracyjnego zreorganizowano także system ubezpieczeń społecznych oraz służbę zdrowia[13]. We wrześniu tego samego roku rozpoczęła się realizacja reformy systemu oświaty[14]. Początkowe trudności z wprowadzeniem zmian oraz jednoczesna radykalizacja nastrojów na wsi przyczyniły się do spadku popularności rządzących[14]. Dochodziło też do publicznej wzajemnej krytyki ze strony koalicjantów[15]. Do szczególnego napięcia doszło na wiosnę 1999, gdy przy okazji zmian w składzie Rady Ministrów UW oskarżyła AWS o złamanie umowy koalicyjnej[15] i próbę osłabienia pozycji UW[16]. Powodem konfliktu było przede wszystkim zastąpienie Joanny Wnuk-Nazarowej z UW przez Andrzeja Zakrzewskiego (AWS)[15]. Ponadto przewodniczący klubu parlamentarnego UW zapowiedział, że jego ugrupowanie nie poprze kandydatury Mariana Krzaklewskiego w nadchodzących wyborach prezydenckich[15]. Dodatkowo dochodziło do konfliktów między AWS i UW na szczeblu samorządowym, gdzie rozpadały się lokalne koalicje[15]. Z kolei w październiku 1999 UW głosowała przeciwko ustawie dekomunizacyjnej forsowanej przez AWS[17].

Rozpad koalicji

[edytuj | edytuj kod]

Kolejny kryzys w koalicji dał o sobie znać w 2000 roku, w związku z sytuacją w samorządzie warszawskim[3]. Od marca 1999 prezydentem stolicy był wybrany głosami UW, AWS i SLD Paweł Piskorski[15]. Próba jego reelekcji w lutym 2000 nie powiodła się, w związku z brakiem jednego głosu ze strony AWS[3]. Następnie doszło do zawarcia porozumienia SLD-UW, które ponownie wybrało Piskorskiego, a także przegłosowało wybór nowego burmistrza gminy Warszawa-Centrum[3]. Spotkało się to z reakcją wojewody mazowieckiego z AWS, który zaskarżył decyzję o wyborze burmistrza do NSA[3]. W tej sytuacji premier postanowił wyznaczyć zarządcę komisarycznego, ale nie uratowało to koalicji, gdyż 27 maja 2000 ministrowie z Unii Wolności opuścili rząd[3]. Fiaskiem zakończyły się rozmowy o odnowieniu porozumienia AWS-UW i wspólnej kandydaturze Krzaklewskiego na prezydenta i ostatecznie 6 czerwca 2000 koalicja zakończyła swoje funkcjonowanie[3].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 193.
  2. ↑ a b c d Roszkowski 2003 ↓, s. 194.
  3. ↑ a b c d e f g Roszkowski 2003 ↓, s. 209.
  4. ↑ Poselski wniosek w sprawie wyboru Marszałka Sejmu. sejm.gov.pl, 1997-10-20. [dostęp 2009-10-14].
  5. ↑ Wybór marszałka Senatu RP. senat.gov.pl, 1997-10-21. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-14)].
  6. ↑ a b c d Pkt 1. porz. dzien. przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów program działania RM wraz z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. sejm.gov.pl, 1997-11-11. [dostęp 2009-10-14].
  7. ↑ Dwóch nie głosowało; wstrzymał się tylko Ludwik Dorn.
  8. ↑ Dwóch posłów nie głosowało.
  9. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 196.
  10. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 197.
  11. ↑ Wojciech Roszkowski: Najnowsza historia Polski 1980–2002. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 198. ISBN 83-7391-086-7.
  12. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 200.
  13. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 204.
  14. ↑ a b Roszkowski 2003 ↓, s. 205.
  15. ↑ a b c d e f Roszkowski 2003 ↓, s. 207.
  16. ↑ Remis ze wskazaniem na premiera. new-arch.rp.pl, 1999-04-01. [dostęp 2009-10-14].
  17. ↑ Roszkowski 2003 ↓, s. 208.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Koalicje rządowe w Polsce
II RP (1918–1939)
PRL (1952–1989)
III RP (od 1989)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Koalicja_AWS-UW&oldid=75210758”