Kombajn (Warszawa)
52°13′30″N 20°59′35″E/52,225000 20,993056| osiedle Warszawy | |
 Widok na osiedle od północnego zachodu, wzdłuż Al. Jerozolimskich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Powierzchnia |
0,019 km² |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°13′30″N 20°59′35″E/52,225000 20,993056
| |
Kombajn – osiedle mieszkaniowe w dzielnicy Ochota w Warszawie[1][2].
Położenie i charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Osiedle Kombajn znajduje się na warszawskiej Ochocie, w północnej-zachodniej części obszaru Miejskiego Systemu Informacji Filtry[3][4]. Jest położone między ulicą Nowogrodzką i Alejami Jerozolimskimi oraz wcześniej wzniesionymi budynkami usytuowanymi przy pl. Artura Zawiszy i pl. Sokratesa Starynkiewicza[5]. Powstało w miejscu powojennych ruin, nieukończonego budynku oraz różnego rodzaju prowizorycznych zabudowań, które zostały uprzątnięte i wyburzone[5]. Jego powierzchnia wynosi 1,9 hektara[6].
Zespół mieszkaniowy został zaprojektowany w wyniku konkursu zleconego przez Dyrekcję Rozbudowy Miasta i ogłoszonego przez Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP) w 1957 roku[6][7]. Jego architektami byli Teodor Bursche, Wojciech Onitzch, Władysław Rzechowski, Marian Sulikowski i Alina Supińska[5]. Za konstrukcję odpowiadał J. Teliga[6]. Wykonawcą było Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego „Centrum”[6]. Nazwa została wymyślona przez twórców osiedla i pochodzi od planowanego układu budynków[5]. Przypominał on kształtem kombajn zbożowy[5]. Osiedle składa się z 7[2] budynków mieszkalnych o wysokości od 7 do 12 kondygnacji wybudowanych częściowo w technologii cegły żerańskiej, a częściowej wielkiej płyty[6]. Łącznie, w latach 1960[6]–1966[7] powstały 563 mieszkania (według innego źródła 584 mieszkania zbudowane w latach 1961–1966)[8] o średniej powierzchni 37,5 m², przewidziane dla 1707 mieszkańców[7].
Nietypowy dla okresu, w którym powstały budynki, jest fakt, iż liczby ich kondygnacji nie wynikały z zastosowania typowych projektów (cztero- i dziesięciopiętrowych), ale z dostosowania ich wysokości do sąsiednich zabudowań[5]. Budynki znajdujące się przy Al. Jerozolimskich są odsunięte od jezdni tworząc niewielki skwer, w nawiązaniu do kładki nad linią średnicową wybudowanej po drugiej stronie ulicy[7] oraz bliskości stacji kolejowej Warszawa Główna i przystanku kolejowego Warszawa Ochota[5]. Mieszczą one na dwóch kondygnacjach lokale handlowe i usługowe[5]. Działał tu m.in. bar szybkiej obsługi „Zajazd”[5], później zaś inne restauracje, w tym od 1997 roku przez ponad 20 lat „Grand Kredens”[9]. W środku osiedla (pod adresem Al. Jerozolimskie 117a) znajduje się przedszkole nr 239[10]. W jednym z lokali użytkowych znajduje się miejska biblioteka „Przy Zawiszy”[11]. Detalem architektonicznym jest galeria łącząca lokale usługowe na piętrze, która tworzy wrażenie wyraźnego podziału budynków na część mieszkalną i usługową[6][7]. Redaktorzy miesięcznika „Architektura”, Bogusław Chyliński i Marian Łyczkowski, w 1964 określili osiedle jako „dobry przykład mieszkaniowej architektury wielkomiejskiej”, jednocześnie zwracając uwagę na niską jakość wykonania[6]. Z kolei Jarosław Zieliński określił je w swojej książce z 2010 roku jako „nieciekawe bloki”[12].
Projekt osiedla otrzymał nagrodę II stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych[13].
Zespół znalazł się na opracowanej w 2003 roku przez SARP liście dóbr kultury współczesnej Warszawy z lat 1945–1989 ze względu na przyjęte kryteria: kontekstu, tradycji miejsca i próby czasu[14].
Na przełomie XX i XXI w. osiedle było opisywane jako miejsce znane z dużej liczby agencji towarzyskich[15].
W październiku 2012 roku na północnej ścianie bloku przy ul. Nowogrodzkiej 76 powstał ponad 30-metrowy mural autorstwa grupy GORE pt. „Humalus”[16]. Rozwinięciem tytułu jest napis na elewacji „Herbem jego Upadek Mieczem Awersja Liczbą wielkie Urojenie Syn tetyzmu”[16].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]
|
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 69. OCLC 831027217.
- ↑ a b Grzegorz Mika, Jarosław Zieliński: Ochota w latach 1939−1989 [w:] Ochota dzielnica z klasą. Architektura i mieszkańcy. Część 2. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2019, s. 45. ISBN 978-83-951050-3-6.
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2022-12-06].
- ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, Dzielnica Ochota - Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [online].
- ↑ a b c d e f g h i Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 91–92. ISBN 83-85028-56-0.
- ↑ a b c d e f g h Bogusław Chyliński, Marian Łyczkowski, Budownictwo Mieszkaniowe w Warszawie, „Architektura” (204 (11/64)), Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich, 1964, s. 436–438, ISSN 0003-8814.
- ↑ a b c d e Maria Sołtys, Marek Kuciński, Archimapa. Dziedzictwo Architektury Warszawy lat 1939–1945, Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, Instytut Stefana Starzyńskiego, 2014, ISBN 978-83-60142-93-6.
- ↑ Barbara Orlańska, Andrzej Dobrucki, Wacław Orzeszkowski, Jan Kazimierz Zieliński: Warszawskie osiedla ZOR. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1968, s. 153.
- ↑ Restauracja [online], Grand Kredens [dostęp 2022-12-09].
- ↑ O nas [online], Przedszkole nr 239 w Warszawie [dostęp 2022-12-09].
- ↑ Biblioteka "Przy Zawiszy" (W76) [online], Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy [dostęp 2022-12-09].
- ↑ Jarosław Zieliński, Ochotnicy na spacer : Przewodnik po Ochocie, Warszawa: Veda, 2010, s. 18, ISBN 978-83-61932-22-2.
- ↑ Roman Szymborski, Marian Sulikowski 1913–1973, „Architektura” (309–310 (8–9/73)), Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich, 1973, s. 300, ISSN 0003-8814.
- ↑ Lista obiektów architektury XX w. z lat 1945–1989 – Stowarzyszenie SARP. [dostęp 2022-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-22)].
- ↑ jsm, Kombajn z panienkami [online], wyborcza.pl Warszawa, 22 października 2003.
- ↑ a b a, Humalus / mural / GORE [online] [dostęp 2022-12-06].
