Przejdź do zawartości

Legion Waloński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Legion Waloński
Wallonische Legion / Légion Wallonie
Ilustracja
Chorągiew jednej z kompanii Legionu (1942)
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

1941

Rozformowanie

1943 (przekształcony w 28 Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych SS)

Dowódcy
Pierwszy

Georges Jacobs

Ostatni

Lucien Lippert

Działania zbrojne
II wojna światowa

Legion Waloński (niem. Wallonische Legion, fr. Légion Wallonie) – kolaboracyjna ochotnicza formacja wojskowa złożona z belgijskich Walonów w służbie III Rzeszy podczas II wojny światowej.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Utworzenie Legionu Walońskiego wiąże się nierozerwalnie z osobą przywódcy ruchu reksistów Leona Degrelle’a. Był on zwolennikiem zachowania neutralności przez Belgię w przewidywanej kampanii wojennej Niemiec przeciwko Francji. Po zajęciu ojczyzny przez wojska niemieckie w maju 1940, nie podjął początkowo współpracy z okupantami. Dopiero groźba rozbicia jedności terytorialnej Belgii w wyniku haseł wysuwanych przez popierane przez Niemców flamandzkie ugrupowanie separatystyczne pod nazwą Niemiecko-Flamandzki Związek Pracy (DeVlag) skłoniła go do zmiany stosunku do III Rzeszy.

Formowanie Legionu

[edytuj | edytuj kod]

Po ataku wojsk niemieckich na ZSRR 22 czerwca 1941, L. Degrelle przedstawił pomysł sformowania walońskiej jednostki wojskowej do walki z Sowietami. Zamierzał w ten sposób przekonać Niemców do swoich haseł. Jednakże pod jego nieobecność, kiedy przywódca reksistów wyjechał do okupowanego Paryża, organizatorem formacji został z inicjatywy Niemców Fernand Rouleau, komendant bojówek reksistowskich Formations de Combat. Ich członkowie zasilili w przeważającej części formowaną jednostkę wojskową. Po powrocie L. Degrelle’a do Brukseli nie został on dopuszczony do odzyskania przywództwa politycznego nad nią, w związku z tym wstąpił do Legionu jako szeregowiec, gdyż wobec braku doświadczenia wojskowego nie mógł zostać oficerem, k†orym został po roku za zasługi na polu walki[1]. Już na początku lipca tego roku został utworzony Corps Franc Wallonie, przemianowany jeszcze w tym miesiącu na Légion Belge Wallonie. Formacja otrzymała ostatecznie nazwę Légion Wallonie. Pod koniec sierpnia weszła ona w skład Wehrmachtu jako Wallonische Infanterie Bataillon 373. Składał się on z czterech kompanii. Liczył ok. 860 żołnierzy. Nosili oni niemieckie mundury wojskowe z tarczą w kolorach Belgii na ramieniu. Było wśród nich kilkunastu białych Rosjan. Ponadto L. Degrelle wymusił na Niemcach zgodę na włączenie w szeregi Legionu kapelana wojskowego, którym został ksiądz Georges Sales z parafii w Clervaux. Na czele Legionu stanął kpt. Georges Jacobs, emerytowany oficer b. belgijskich wojsk kolonialnych. Szkolenie wojskowe miało miejsce w obozie ćwiczebnym w Meseritz w Brandenburgii w okresie wrzesień-październik. Walonowie złożyli tam przysięgę wojskową na wierność Adolfowi Hitlerowi, po czym na początku listopada 1941 trafili przez Generalne Gubernatorstwo na Ukrainę.

Działania wojenne

[edytuj | edytuj kod]

Do grudnia Walonowie brali udział w operacjach antypartyzanckich. W tym czasie niemieckie dowództwo lekceważąco podchodziło do bojowych walorów Legionu, uważając go za formację bardziej politycznego charakteru, niż wojskowego i przydzielając jej mało istotne zadania. W listopadzie 1941 Walonowie przybyli w rejon Dniepropietrowska na okupowanej Ukrainie, gdzie zostali początkowo przydzieleni 101. leichte Division[2]. Stosunek Niemców do Legionu stał się na tyle negatywny, że jego żołnierzom została odebrana cała ciężka broń, przekazana następnie niemieckim jednostkom frontowym. W tej sytuacji omal nie doszło do buntu[potrzebny przypis]. W odpowiedzi Niemcy nowym dowódcą Legionu mianowali kpt. Pierre’a Pauly, zawodowego oficera dyplomowanego b. armii belgijskiej, a do sztabu Legionu został dołączony niemiecki oficer łącznikowy. W lutym tego roku formacja została podporządkowana niemieckiej 100. leichte Division[2]. W ciężkich zimowych warunkach toczyła zacięte walki z próbującymi przerwać linię frontu oddziałami Armii Czerwonej. Szczególnie ciężki charakter miały walki obronne o wieś Gromowaja Bałka. Po jej utracie Walonowie dom po domu odbili stracone pozycje. W ich wyniku liczebność Legionu została zredukowana o niemal 1/3 stanu początkowego. Z 22 oficerów pozostało dwóch. Z drugiej jednak strony niemieckie dowództwo doceniło męstwo formacji, co znacznie podniosło morale walońskich żołnierzy. 33 żołnierzy Legionu zostało odznaczonych Krzyżem Żelaznym. W marcu dowództwo objął kpt. Georges Tchekoff, biały Rosjanin, b. oficer rosyjskiej marynarki wojennej, zaś na początku kwietnia – kapitan Lucien Lippert. Przybyły uzupełnienia z Belgii w postaci nowych ochotników reksistowskich. W maju L. Degrelle awansował na stopień porucznika. Legion przydzielono wówczas niemieckiej 68. Infanterie Division, zaś w czerwcu – 97. Gebirgsjäger Division. Od lipca Walonowie walczyli nad Donem, ponosząc duże straty. Za wspólne walki z dywizją górską weterani wehrmachtowskiego 373. Batalionu Walońskiego mieli prawo do noszenia odznaki wojsk górskich w postaci szarotki. Jesienią trafili na północny Kaukaz, gdzie ochraniali linie zaopatrzeniowe, uczestnicząc jedynie w niewielkich starciach. W grudniu 1942 zostali wycofani do Bawarii, gdzie dokonano reorganizacji, uzupełniono stany osobowe. W styczniu 1943 brała udział w wiecu w Pałacu Sportów w Brukseli celem propagowania swoich idei i nakłonienia nowych ochotników. W czerwcu 1943 jako Brygada szturmowa "Walonia" w sile ok. 1600 żołnierzy zostaje wcielona do Waffen-SS. W listopadzie 1943 brygada jest na południowym foncie wschodnim w składzie 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking”. Leon Degrelle nawiązał przyjaźń z jej dowódcą SS-Obergruppenführerem Felixem Steinerem, będąc pod wrażeniem etosu Waffen-SS. Brali udział w przebijaniu się z czerkaskiego kotła w lutym 1944, gdzie wykazali się ponadprzeciętnym męstwem. Po śmierci Lipperta dowództwo brygady przejmuje Degrelle. Z około dwóch tysięcy ludzi przybyłych w listopadzie 1943 nad Dniepr, po wyjściu z kotła 18 lutego 1944 pozostało w brygadzie 632 żołnierzy (straty bezpowrotne sięgają 35%. Procentowo były to największe straty poniesione przez jednostki, które uczestniczyły w czerkaskiej epopei. 20 lutego 1944 Leon Degrelle został odznaczony osobiście przez Hitlera Krzyżem Rycerskim za dotychczasowe dokonania jego i jego Brygady, a jednostka zostaje wycofana z frontu celem ponownego uzupełnienia stanów osobowych i reorganizacji. W tym czasie brygada zostaje przemianowana na 5 Brygadę szturmową SS i przechodzi reorganizację i szkolenie na poligonie w Dębicy.

Końcowy okres działań

[edytuj | edytuj kod]

Na wyróżniający się w ciężkich walkach Legion Waloński zwrócił też uwagę Reichsführer SS Heinrich Himmler. W rezultacie w październiku 1944 po udziale w obronie Dorpatu w składzie III Korpusu SS resztki brygady skierowano w okolice Hanoweru celem przeorganizowania w 28 Ochotniczą Dywizję Grenadierów Pancernych „Wallonien"[1]. Kadra zostaje uzupełniona przez nabór nowych ochotników, w większości reksistów, a także Niemców. W grudniu 1944 skierowana do odwodów na froncie zachodnim w czasie kontrofensywy w Ardenach. 30 stycznia 1945 dywizja uzupełniona do 4 tys. ludzi zostaje przeniesiona w okolice Stargardu i podporządkowana III Korpusowi Pancernemu SS w składzie 11 Armii. Luty 1945 w czasie operacji zaczepnej 11 Armii na Pomorzu Zachodnim dywizja podlega dowództwu XXXIX Korpusu Pancernego. W marcu 1945 podczas walk w okolicy Szczecin-Dąbie w składzie 3 Armii Pancernej liczebność ""Walonii"" spada do 1200 ludzi, a w kwietniu, podczas obrony linii Odry dywizja liczy ok. 700. W maju 1945 resztki dywizji kapitulują w Szlezwiku-Holsztynie i Brandenburgii.

Podczas walk od 1941 do 1945 z sześciu tysięcy ochotników poległo 2500, 83% zostało rannych jedno- bądź wielokrotnie. Z ośmiuset pierwszych ochotników z 1941 zaledwie trzech przeżyło do końca wojny.

Skład organizacyjny

[edytuj | edytuj kod]

Rewizjonizm

[edytuj | edytuj kod]

Obrońcy Legionu Walońskiego twierdzą, że nie jest on odpowiedzialny za popełnienie żadnych zbrodni wojennych. Twierdzą też, że Walonowie nie wiedzieli o zbrodniach popełnianych przez Niemców i uważali swoją walkę w Legionie za antykomunistyczną krucjatę przeciwko bolszewizmowi, nie zaś za szerzenie ideologii nazistowskiej. Zwalczanie partyzantki w listopadzie-grudniu 1942 na okupowanych terenach ZSRR traktowali, jako zwalczanie band zbrojnych walczących niezgodnie z prawem wojennym.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b http://www.dws-xip.pl/reich/waffen/28dgren.html | data dostępu 2021.02.28, język polski
  2. a b Wallonische-Infanterie Bataillon 373 [online], www.axishistory.com [dostęp 2019-03-17] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]