Mirosław Baka

Mirosław Baka

Mirosław Baka (2017)
Imię i nazwisko	Mirosław Michał Baka
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1963 Ostrowiec Świętokrzyski
Zawód	aktor
Współmałżonek	Joanna Kreft-Baka (od 1988)
Lata aktywności	od 1985
Zespół artystyczny
Teatr Wybrzeże
Odznaczenia

Mirosław Michał Baka (ur. 15 grudnia 1963 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, wykonawca piosenki aktorskiej; laureat Grand Prix za rolę męską na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej (2020) za rolę główną w dramacie Śmierć komiwojażera (1949) Arthura Millera w Teatrze Wybrzeże (2019).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychowywał w Ostrowcu Świętokrzyskim w rodzinie robotniczej. Jego matka pracowała w kiosku, a ojciec Adam był tokarzem. Jego ojciec i dziadek byli też pracownikami huty Ostrowiec. Jako dziecko najwięcej czasu, gdy rodzice pracowali, spędzał w domu z dziadkiem Józefem, szewcem, który podczas wojny stracił obie nogi, i jego żoną Zofią oraz pradziadkiem Rochem. Kiedy miał 15 lat, jego rodzice się rozwiedli i stracił kontakt z ojcem. Ukończył LO nr II im. Joachima Chreptowicza. Pociągało go aktorstwo. Sześć razy zmieniał szkoły policealne i pracował jako ratownik w karetce pogotowia ratunkowego, zanim za drugim razem dostał się na wydział zamiejscowy krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu.

Kariera

Po raz pierwszy na szklanym ekranie pojawił się w telewizyjnym filmie sportowym ówczesnego debiutanta Mirosława Borka Daleki dystans (1985) u boku Jerzego Schejbala. 17 września 1987 roku debiutował w przedstawieniu dyplomowym Juliana Tuwima Bal w Operze na deskach jeleniogórskiego Teatru im. C.K. Norwida, gdzie rok później zagrał jeszcze w spektaklach: Człowiek jak człowiek Brechta, Biesy Dostojewskiego i Sen nocy letniej Szekspira.

W serialu Ballada o Januszku (1987) pojawił się jako kolega tytułowego bohatera. Wielkim sukcesem okazała się jego debiutancka rola kinowa młodego mordercy taksówkarza w dramacie Krzysztofa Kieślowskiego Krótki film o zabijaniu (1987), za którą otrzymał Nagrodę Szefa Kinematografii i Nagrodę Artystyczną Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki.

W 1989 roku po ukończeniu PWST, wyjechał wraz z żoną do Gdańska, gdzie otrzymał angaż do Teatru Wybrzeże i wystąpił m.in. w przedstawieniach: Wolność dla Barabasza jako Barabasz (1988), Pluskwa Majakowskiego (1989), Antoniusz i Kleopatra Szekspira (1992) i Śmierć komiwojażera (1992) w reż. Feliksa Falka.

Na dużym ekranie zagrał m.in. w dramatach – Chce mi się wyć (1989) i Nad rzeką, której nie ma (1991) Andrzeja Barańskiego oraz filmach wojennych – Pierścionek z orłem w koronie (1992) Andrzeja Wajdy i Demony wojny według Goi (1998) Władysława Pasikowskiego. Rola gracza o niejasnej przeszłości, który odnosi na giełdzie spektakularne sukcesy w dramacie sensacyjnym Amok (1998) przyniosła mu nominację do nagrody Orła.

W telewizyjnym dramacie wojennym Andrzeja Wajdy Wyrok na Franciszka Kłosa (2000) wystąpił w tytułowej roli jako policjant Franciszek Kłos, a filmie sensacyjnym Pasikowskiego Reich (2001) zagrał postać „mordercy” pracującego na zlecenie niemieckiego mafiosa Kleina. W 2003 przyjął rolę komisarza policji Igora Szajbińskiego 'Szajby' w serialu kryminalnym Polsatu Fala zbrodni. W filmie Dariusza Zawiślaka Balladyna (2009) wcielił się w postać Kirkora, a partnerowała mu gwiazda kina amerykańskiego Faye Dunaway.

Wykonuje piosenkę aktorską, interpretuje m.in. utwory Włodzimierza Wysockiego, Jacka Kaczmarskiego, Edwarda Stachury i Jana Wołka. W 2006 roku wziął udział w spektaklu Tunel według Jacka Kaczmarskiego przygotowanym na I Festiwal im. Kaczmarskiego „Nadzieja” w Kołobrzegu, a który swoją prapremierę miał w sopockim Teatrze Atelier. Zapis tego spektaklu ukazał się w formie płytowej.

Fundator Fundacji „Żyć z pompą”, która działa od 2009 roku na rzecz dzieci leczonych przy pomocy pomp medycznych: do żywienia, do oddychania, do podaży leków przeciwbólowych i insuliny. W 2010 roku podpisał list otwarty do rządu RP i prezydenta przeciwko organizacji w Warszawie parady Europride; w liście podkreślano sprzeciw wobec legalizacji związków osób tej samej płci oraz adopcji dzieci przez pary homoseksualne, a działania środowisk LGBT w tym kierunku określono jako zamach na wolność słowa, przekonań i sumienia. Niedługo po podpisaniu listu przeciwko Europride zmienił zdanie na temat osób nieheteronormatywnych.

Życie prywatne

W 1988 roku poślubił aktorkę Joannę Kreft. Mają dwóch synów – operatora filmowego Łukasza (ur. 1988) i Jeremiego (ur. 1995).

Spektakle teatralne

Mirosław Baka przed spektaklem

• 1987 – Bal w Operze
• 1987 – Człowiek jak człowiek (reż. Hanna Herman-Cieślik, Mieczysława Walczak-Deleżyńska, Jerzy Kozłowski)
• 1988 – Biesy jako Stiepan Trofimowicz Wierchowieński (reż. Krzysztof Rogoż)
• 1988 – Sen nocy letniej jako Lizander (reż. Waldemar Zawodziński); także asystent reżysera
• 1988 – Wolność dla Barabasza jako Barabasz (reż. Andrzej Markowicz)
• 1989 – Cnotliwa panna z ulicy Taniej jako Szpicel I (reż. Marek Okopiński)
• 1989 – Pluskwa (reż. Ryszard Major)
• 1991, 1993 – Hłasko (reż. Maciej Dejczer)
• 1992 – Antoniusz i Kleopatra jako Enobarbus (reż. Krzysztof Babicki)
• 1992 – Śmierć komiwojażera jako Biff (reż. Feliks Falk)
• 1992 – Biesy jako Iwan Szatow (reż. K. Babicki)
• 1992 – I cóż dalej szary człowieku? jako Pinneberg (reż. Marcel Kochańczyk)
• 1993 – Godzina kota jako chłopiec (reż. K. Babicki)
• 1993 – Fantazy jako Jan (reż. Szczepan Szczykno)
• 1994 – Tutam jako On; Głos M. (reż. Barbara Sass)
• 1994 – Damy i huzary jako Edmund (reż. Mirosław Bork)
• 1994 – Arkadia jako Valentine Coverly (reż. K. Babicki)
• 1994 – Sie kochamy jako Harry Berlin (reż. B. Sass)
• 1994 – Było sobie kiedyś miasto jako Joachim Mahlke (reż. K. Babicki)
• 1995 – Kto mówi o czekaniu? jako Antony (reż. K. Babicki)
• 1996 – Hamlet, książę Danii jako Hamlet (reż. Krzysztof Nazar)
• 1997 – Kilka zdarzeń z życia braci... jako Dymitr Karamazow (reż. Krzysztof Zaleski)
• 1998 – Sztuka jako Marc (reż. Jerzy Gruza); także asystent reżysera
• 1999 – Medyk mimo chęci jako Zganarel (reż. K. Zaleski)
• 1999 – Simpatico jako Vinnie (reż. Bogdan Ciosek)
• 2000 – Ryszard III jako Ryszard III (reż. K. Nazar)
• 2001 – Nasze miasto jako reżyser (reż. Bartłomiej Wyszomirski)
• 2001 – Tragedia o Bogaczu i Łazarzu jako Kandyd (reż. K. Babicki)
• 2002 – Hanemann jako Hanemann (reż. Izabella Cywińska)
• 2002 – Beczka prochu (reż. Grażyna Kania)
• 2002 – Mewa jako Trigorin (reż. Grzegorz Wiśniewski)
• 2003 – Sen pluskwy (reż. Ondrej Spisak)
• 2003 – Don Carlos jako Markiz Posa (reż. K. Babicki)
• 2003 – Komunikacja świń (reż. Andre Hubner-Ochodlo)
• 2004 – Bash (reż. Rudolf Zioło)
• 2004 – Wujaszekwania.txt (reż. Monika Pęcikiewicz)
• 2005 – Demokracja (reż. K. Babicki)
• 2005 – Konie narowiste (reż. Jerzy Satanowski)
• 2006 – Parawany jako porucznik (reż. K. Babicki)
• 2006 – Tytus Andronikus jako Tytus Andronikus (reż. M. Pęcikiewicz)
• 2006 – Tunel (reż. Roman Kołakowski)
• 2007 – G®upa Laokoona jako ojciec (reż. Jarosław Tumidajski)
• 2007 – All inclusive jako Rafał (reż. Ewelina Pietrowiak)
• 2011 – 1920 Wojna i Miłość jako Józef Piłsudski
• 2011 – Nie dorosłem jako Stanisław Staszewski (reż. Jacek Bończyk)
• 2014 – Maria Stuart jako Robert Dudley hrabia Leicester (reż. Adam Nalepa)
• 2015 – Raj dla opornych jako Karol (reż. Krystyna Janda)
• 2015 – Kto się boi Virginii Woolf? jako George (reż. Grzegorz Wiśniewski)
• 2017 – Marszałek jako Walery Sławek (reż. Krzysztof Lang)
• 2019 – Śmierć komiwojażera jako Willy (reż. Radek Stępień)
• 2021 – Faust jako Faust (reż. Radosław Stępień)
• 2023 – Punkt zero jako Marcin (reż. Adam Orzechowski)

Filmografia

Mirosław Baka i Faye Dunaway w scenie z filmu Balladyna (2009).

• 1985: Daleki dystans – Andrzej
• 1987: Krótki film o zabijaniu – Jacek Łazar
• 1987: Ballada o Januszku – Kolega Januszka (Stasiek Wątroba)
• 1988: Dekalog V – Jacek Łazar
• 1989: Lepiej jest tam, gdzie nas nie ma – Jerzy
• 1989: Chce mi się wyć – Marek
• 1991: Nad rzeką, której nie ma – Wódz
• 1991: Obywatel świata – Andrzej
• 1991: Ostkreuz – Darius
• 1991: Cień na śniegu – Sandor Gaspar
• 1991: All of me – Hubert Miras
• 1992: Pierścionek z orłem w koronie – Tatar
• 1992: Vaterland – Wojtek
• 1993: Śliczna dziewczyna – chłopak
• 1993: Polski crash – Józef Malik
• 1993: Auf eigene gefahir
• 1994: Miasto prywatne – Dziurga
• 1994–1995: Radio Romans – Antoni Wereszczaka
• 1995: Gnoje – Mały
• 1996: Krystalbarnet
• 1996: Autoportret z kochanką – kapral Kos
• 1998: Amok – Max
• 1998: Demony wojny według Goi – Cichy
• 1999: Lot 001
• 1999: Ostatnia misja – Bruno Wiśniewski, człowiek Murana
• 2000: Chłopaki nie płaczą – „Cichy”, przyjaciel Kuby
• 2000: Wyrok na Franciszka Kłosa – Franciszek Kłos
• 2000: Na dobre i na złe – Tomasz Wejchert, mąż Ewy (odc. 27)
• 2000: Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości – taksówkarz (odc. 2)
• 2001: Miasteczko – fotograf Jaś
• 2001: Reich – Andre
• 2001: Tam i z powrotem – Wiesław Król
• 2001: Tam, gdzie żyją Eskimosi – zleceniodawca Sharkeya
• 2003: Zaginieni – Kubak
• 2003–2008: Fala zbrodni – Igor „Szajba” Szajbiński (odc. 1-103)
• 2003: Bao-Bab, czyli zielono mi – sierżant Makuła
• 2004: Glina – Aleksander Zawierski (odc. 8)
• 2005: Wróżby kumaka – mechanik
• 2005: Droga Molly – taksówkarz
• 2005: Kryminalni – Mariusz Karliński (odc. 29)
• 2006–2008: Pierwsza miłość – Józef Szota (scenarzysta)
• 2006: Wstyd – ginekolog Tomasz Fedorowicz
• 2007: Regina – Wiktor Boruta (ojczym Kingi)
• 2007: Pamiętasz mnie? – mąż
• 2007: Na boso – Przemek (ojciec Ali)
• 2007−2008: Pitbull – Czesiek Rosłoń (brat Igora)
• 2007−2008: Niania – psychoanalityk
• 2008: Wiosna 1941 – Stefan, szwagier Emilli
• 2008: Kup teraz – aktor w filmie Zombi ci flaszkę wybombi
• 2009: Balladyna – Kirkor
• 2009−2010: Tancerze – Bernard Kruk
• 2009: Smutna – Paweł
• 2009: Piotrek trzynastego – kierowca samochodu terenowego
• 2010: Czas honoru – Sorokin, sowiecki spadochroniarz
• 2010: 1920. Wojna i miłość – Józef Piłsudski
• 2011: Prosto z nieba – przyjaciel pilota
• 2011: 80 milionów – komendant KW MO
• 2012: Sęp – Mariusz Rajski
• 2012: Na krawędzi – mecenas Adam Karski
• 2012: Lubię mówić z tobą
• 2013: Tajemnica Westerplatte
• 2013: Wałęsa. Człowiek z nadziei – Klemens Gniech, dyrektor stoczni
• 2013: Prawo Agaty – komisarz Krzysztof Majewski
• 2013: Biegnij, chłopcze, biegnij – Mateusz Wróbel
• 2014: Jack Strong – mjr Putek
• 2015: Chemia – lekarz
• 2016: Na Wspólnej – Janusz Szymaniak
• 2017–2018: Barwy szczęścia – Jakub Nasielski, uczeń Anny Marczak
• 2017: Ojciec Mateusz – Paweł Lipka (odc. 219)
• 2019: Kurier – generał Tadeusz Pełczyński
• 2019: Legiony – Stanisław „Król” Kaszubski
• 2020: Psy 3. W imię zasad jako komendant
• 2020: Ojciec Mateusz – Przemek Rewulski (odc. 308)
• 2021: Pajęczyna – porucznik Tadeusz Mróz
• 2021: Miłość do kwadratu – ojciec Moniki
• 2022: Wygrać marzenia – Józef, ojciec Maksa
• 2023: Chłopi – Maciej Boryna
• 2023: Dewajtis - Paweł Czertwan
• 2023: Dom pod Dwoma Orłami. Kłamstwa Zofii - kapitan UB
• 2024: Sami swoi. Początek – Ziębicki

Dubbing

• 2001: Fallout Tactics: Brotherhood of Steel
• 2003: Gorky Zero: Fabryka Niewolników – Cole Sullivan
• 2003: Gdzie jest Nemo? – Luzak
• 2004: Gorky 2: Aurora Watching – Cole Sullivan
• 2005: Tom Clancy’s Splinter Cell: Chaos Theory – Sam Fisher
• 2005: Chłopaki nie płaczą – Harasym
• 2006: Tom Clancy’s Splinter Cell: Double Agent – Sam Fisher
• 2010: Battlefield: Bad Company 2 – szeregowy George Gordon Haggard Jr
• 2011: Red Orchestra 2: Bohaterowie Stalingradu – Generał Friedrich Paulus
• 2023: Cyberpunk 2077: Phantom Liberty – Solomon Reed

Dyskografia

• Tunel według Jacka Kaczmarskiego, Agencja Artystyczna MTJ, 2006.
• Szara, Sztywny Pal Azji, 2017.

Nagrody i odznaczenia

• 1989 – Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki za rolę Jacka Łazara w Krótkim filmie o zabijaniu w reż. Krzysztofa Kieślowskiego
• 1993 – Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”
• 1994 – Statuetka Pegaza za rolę Chłopca w Godzinie Kota Pera O. Enquista w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
• 1994 – Nagroda na XXIX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie za rolę w Godzinie Kota w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
• 27 marca 1994 – Nagroda Teatralna Wojewody Gdańskiego
• 11 października 1996 – Srebrny Krzyż Zasługi z okazji 50-lecia Teatru Wybrzeże
• 1997 – Nagroda Prezydenta Gdańska na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku za rolę tytułową w Hamlecie w Teatrze Wybrzeże
• 1997 – Nagroda Wojewody Gdańskiego za rolę Hamleta
• 25 marca 1998 – Nagroda im. Leona Schillera za rok 1997
• 2001 – tytuł Radiowej Osobowości Roku przyznany przez Radio Gdańsk
• 2003 – Pomorska Nagroda Artystyczna „Gryf Pomorski” w dziedzinie teatru „za role w Teatrze Wybrzeże, którymi udowodnił wszechstronny wielki talent”
• 2005 – nagroda na V Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu za rolę Willy’ego Brandta w przedstawieniu Demokracja Michaela Frayna w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
• 2007 – nagroda na II Ogólnopolskim Konkursie na teatralną inscenizację dawnych dzieł literatury europejskiej za rolę tytułową w przedstawieniu Tytus Andronikus w reżyserii Moniki Pęcikiewicz w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
• 2008 – Honorowa Złota Ryba na Multimedia Happy End Festiwal Filmów Optymistycznych w Rzeszowie za kreowane pogodne i optymistyczne postacie
• 2009 – nominacja do nagrody „Złotych Kaczek” za główną rolę męską w filmie Balladyna
• 2009 – nagroda dla najlepszego aktora 5. Festiwalu Filmów Niezależnych „Bartoszki Film Festiwal” w Tarnobrzegu za rolę w filmie Smutna w reżyserii Piotra Matwiejczyka
• 25 marca 2014 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2014 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej w Teatrze Wybrzeże
• 2015 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”
• 2015 – Statuetka „Orła Pomorskiego” - nagroda w plebiscycie czytelników „Magazynu Pomorskiego” za szczególne osiągnięcia w kulturze
• 2016 – Nagroda Teatralna Miasta Gdańska za 2015 rok za rolę George’a w spektaklu Kto się boi Virginii Woolf? Edwarda Albeego w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego na scenie Teatru Wybrzeże
• 2016 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Georg'a w Kto się boi Virginii Woolf? w Teatrze Wybrzeże
• 2019 – Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 30-lecia pracy artystycznej
• 2019 – Nominacja do nagrody Złotego Szczeniaka na Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa za najlepszą drugoplanową rolę męską
• 2020 – Grand Prix i statuetka Wojciecha Kaliskich Spotkań Teatralnych - Festiwalu Sztuki Aktorskiej za rolę męską - rolę Willy'ego w Śmierci komiwojażera w Teatrze Wybrzeże
• 2022 – Wielka Pomorska Nagroda Artystyczna za wirtuozerię aktorską, tworzenie mistrzowskich, pełnokrwistych kreacji teatralnych i filmowych zbudowanych na emocjach, poprowadzonych szalenie precyzyjnie, świadomie, prawdziwie, swobodnie, które jednocześnie ogląda się ze ściśniętym gardłem
• 2024 – nagroda MocArty RMF Classic 2023 w kategorii: Człowiek Roku

Bibliografia

• Filler Witold, Piotrowski Lech, Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy, Warszawa 1998, ISBN 83-87571-54-7, tu hasło: Mirosław Baka, s. 11–12.
• Mirosław Baka w bazie IMDb (ang.)
• Mirosław Baka w bazie Filmweb
• Mirosław Baka w bazie filmpolski.pl
• Mirosław Baka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Mirosław Baka na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Mirosław Baka w bazie Akademii Polskiego Filmu