Przejdź do zawartości

Pałac w Kozłówce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałac w Kozłówce
Zabytek: nr rej. A/457 z 16.06.1970 i z 16.03.1995
Ilustracja
Pałac i ogrody w Kozłówce
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Kozłówka

Adres

Kozłówka 3
21-132, Kamionka

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

barok

Architekt

Józef Fontana

Ukończenie budowy

1736–1742

Właściciel

Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

Położenie na mapie gminy Kamionka
Mapa konturowa gminy Kamionka, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Kozłówce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Kozłówce”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Kozłówce”
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego
Mapa konturowa powiatu lubartowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Kozłówce”
Ziemia51°27′34,59″N 22°29′21,92″E/51,459608 22,489422
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Front pałac Zamoyskich

Pałac w Kozłówce – zabytkowy[1] pałac z zespołem w miejscowości Kozłówka (powiat lubartowski).

Zespół pałacowo-parkowy rodziny Zamoyskich, we wsi, która leży w północnej części województwa lubelskiego, 9 km na zachód od Lubartowa oraz ok. 2 km na płd.-wsch. od miasta Kamionka. Obecnie pałac jest siedzibą Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Na południu miejscowości znajduje się Kozłowiecki Park Krajobrazowy. 16 maja 2007 roku zespół pałacowo-parkowy został wpisany na listę Pomników historii[2].

Historia pałacu

[edytuj | edytuj kod]
Brama z herbem Jelita Zamoyskich
Pałac Zamoyskich od frontu
Galeria Socrealizmu w Kozłówce
Dawna powozownia, obecnie Galeria Sztuki Socrealizmu (Muzeum Socrealizmu)
Kaplica pałacowa w Kozłówce – ołtarz

Pałac zbudowany został w latach 1736–1742 przez wojewodę chełmińskiego Michała Bielińskiego, zaprojektowany prawdopodobnie przez włoskiego architekta Józefa II Fontanę, który realizował barokowy schemat entre cour et jardin (między dziedzińcem a ogrodem). Między latami 1799–1944 majątek należał do Zamoyskich. Pałac okres świetności przeżywał za czasów Konstantego Zamoyskiego, który przemienił go w swoją główną siedzibę. W końcu XIX w. rozpoczęto przebudowę pałacu, która trwała do 1914[3]. Stosunkowo skromny pałac w Kozłówce stał się jedną z najokazalszych siedzib na terenie Królestwa Kongresowego[według kogo?]. Do korpusu głównego dodano od frontu portyk kolumnowy wsparty na arkadach, a od ogrodu taras ze schodami do parku (zburzony po II wojnie światowej). Po bokach bryłę główną ujęto wysokimi wieżami. Nową dekorację otrzymały wnętrza, do których plafony w stylu regencji i rokoka projektował Jan Heurich (mł.). Pałac został przystosowany do wymogów współczesnych. W wieżach umieszczono potężne zbiorniki na wodę, na parterze i pierwszym piętrze zainstalowano łazienki[4].

Wnętrza zapełniły się kopiami starych mebli i obrazów, wśród których dominowały portrety rodzinne oraz wizerunki postaci związanych z rodem Zamoyskich. Zbiór ten odzwierciedlał dumę rodową właściciela[według kogo?][4].

W 1903 po wieloletnich staraniach ustanowienie ordynacji kozłowieckiej przez cara Mikołaja II. Oznaczało to, że dobra te nie podlegały podziałowi i były w całości dziedziczone przez najstarszego syna[5].

W 1928 w ogrodach okalających pałac odbywał się obóz szkoleniowy polskiej reprezentacji gimnastycznej na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie, który zorganizował właściciel dóbr, a jednocześnie prezes Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – Adam Michał Zamoyski[6].

Na początku lipca 1944 r. Zamojska, w obawie przed rozkradzeniem po nadejściu frontu, wywiozła do znajomych do Warszawy część wyposażenia pałacu i zgromadzonych w nim pamiątek, jak miniatury, medaliony, wyroby porcelanowe i z kości słoniowej, najcenniejsze zbiory rodzinne, dzieła sztuki. Majątek ten został później całkowicie zniszczony podczas powstania warszawskiego. Około 20 lipca 1944 pałac w Kozłówce został zajęty przez Armię Czerwoną i przez pewien czas służył jako kwatera dowódcy. Urzędujący w nim oficer Armii Czerwonej osobiście dopilnował, aby pozostawione i nie wywiezione do Warszawy zbiory i wyposażenie pałacu nie uległy zniszczeniu ani rozkradzeniu[7].

Od listopada 1944 pałac jest własnością państwa. Pełnił w tym czasie funkcję m.in. składnicy muzealnej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a od 1979 r. jest siedzibą muzeum (od 1992 Muzeum Zamoyskich w Kozłówce).

W pałacu kręcono amerykańsko-brytyjski film wojenny z 2004 – Aryjska para.

Pałac

[edytuj | edytuj kod]

We wnętrzach, które zachowały autentyczny wystrój z przełomu XIX wieku i XX wieku w tym: neobarokowe i neoregencyjne plafony, piece z miśnieńskich kafli, marmurowe kominki, dębowe parkiety, zgromadzona jest również niezwykła kolekcja malarstwa (przeważają portrety rodzinne oraz kopie arcydzieł malarstwa europejskiego), mebli, rzeźb, luster, kobierców, porcelany, złoconych brązów i sreber, które swego czasu stanowiły dawne wyposażenie pałacu.

Wnętrza są doskonale utrzymane i posiadają nieporównywalny w Polsce i bardzo rzadki w Europie stopień autentyzmu.

Socrealizm

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Socrealizm.

W budynku dawnej powozowni znajduje się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu znana również jako „Muzeum Socrealizmu”[8]. Galeria zawiera zbiory z I połowy lat 50. XX wieku, które liczą ponad 1600 rzeźb, rysunków, obrazów, grafik i plakatów[4]. Są wśród nich dzieła ówczesnych czołowych polskich artystów. Swoistym dopełnieniem galerii są stojące na zewnątrz zdemontowane pomniki Bolesława Bieruta, Włodzimierza Lenina oraz Juliana Marchlewskiego. W trakcie zwiedzania galerii, z głośników usłyszeć można przemówienia sekretarzy partii komunistycznej, dźwiękowe fragmenty kronik oraz pieśni, takich jak np. Międzynarodówka.

Inne atrakcje

[edytuj | edytuj kod]

Obok pałacu znajdują się:

Dyrektorzy Muzeum Zamoyskich

[edytuj | edytuj kod]

Herby i zbiory muzeum

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  2. ↑ Dz.U. 2007 nr 86, poz. 573, Internetowy System Aktów Prawnych.
  3. ↑ https://www.muzeumzamoyskich.pl/39-historia, | data dostępu 2021.03.12, język polski
  4. ↑ a b c Tadeusz. S. Jaroszewski. Pałace w Polsce (Przewodnik). Warszawa, 2000, s:81-86, ISBN 83-7200-585-0
  5. ↑ Pałac w Kozłówce – rezydencja arystokratycznej drugiej ligi? [online], kurierhistoryczny.pl [dostęp 2024-04-25].
  6. ↑ Praca zbiorowa: Stanica jednodniówka poświęcona prezesowi Związku Sokolstwa Polskiego, druhowi Adamowi Zamoyskiemu. Katowice: Księgarnia i drukarnia Katolicka S.A., 1929.
  7. ↑ Paweł Dybicz (red.), Zakłamana historia powstania warszawskiego, t. I, Fundacja Oratio Recta, Warszawa 2014, ISBN 978-83-64407-03-1, s. 251–252.
  8. ↑ Pieczęć sowieckiej władzy – wywiad z Andrzejem Zawistowskim, dyrektorem Biura Edukacji Publicznej IPN, Rzeczpospolita, 5.05.14, s. A2.
  9. ↑ A. Zamoyski z synami Aleksandrem, Stanisławem i córką Anną. Kopia obrazu wg Angeliki Kauffmann
  10. ↑ Zofia z Czartoryskich Zamoyskiej
    z synami Konstantym i Władysławem

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kozłówka. Galeria Sztuki Socrealizmu, Jacek Szczepaniak i inni, Kozłówka: Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, 1998, ISBN 83-905057-6-2, OCLC 751069385.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Pomniki historii
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałac_w_Kozłówce&oldid=75360259”