Roman Zawiliński
.jpg) Roman Zawiliński (przed 1909) | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 marca 1855 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 października 1932 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel, językoznawca |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Roman Zawiliński (ur. 1 marca 1855 w Brzezinach, zm. 21 października 1932 w Krakowie) – polski językoznawca, nauczyciel, etnograf.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem organisty Maksymiliana i Anastazji z Szeligiewiczów. W 1875 zdał maturę w Tarnowie. Studiował filologię słowiańską na uniwersytecie w Wiedniu. W 1876 został studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po ukończeniu studiów w 1878 rozpoczął pracę jako nauczyciel języków polskiego, łacińskiego, greckiego i niemieckiego w gimnazjach w Nowym Sączu i w Krakowie. W latach 1898–1899 przebywał w Pradze, gdzie pod kierunkiem prof. Jana Gebauera pisał rozprawę doktorską na temat wpływów języka słowackiego na polskie gwary góralskie. Nie wiadomo, czy praca została napisana, doktoratu Zawiliński nie uzyskał[1]. W latach 1902–1908 pracował jako dyrektor gimnazjum w Tarnowie. We wrześniu 1908 powrócił do Krakowa i objął stanowisko dyrektora c. k. Gimnazjum IV (Realnego), w którym pracował do emerytury w 1924.
W latach 1884–1901 działał w Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie, gdzie przez dwie kadencje pełnił funkcję sekretarza działu etnograficznego. Założyciel i wieloletni redaktor miesięcznika „Poradnik Językowy”, autor prac językoznawczych i etnograficznych (w tym słownika synonimów)[2], a także gramatyki języka polskiego dla szkół średnich i słownika wyrazów bliskoznacznych. W latach 1903–1909 był współredaktorem publikacji „Ubiory ludu polskiego”. W latach 1913–1916 był pierwszym redaktorem naczelnym dwumiesięcznika „Język Polski”, a następnie został redaktorem i wydawcą swojego „Poradnika Językowego”, Kłopoty finansowe i pogarszający się stan zdrowia zadecydowały, że czasopismo nie ukazywało się od połowy 1923 do 1924 i w 1928. W 1931 Zawiliński postanowił przekazać wydawnictwo nowo powstałemu warszawskiemu Towarzystwu Poprawności Języka Polskiego. Zmarł kilka miesięcy po przekazaniu miesięcznika, pochowany został na cmentarzu Rakowickim.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[3]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wacław Fedorowicz Roman Zawiliński – przyjaciel Słowaków Wspomnienie rodzinne [w:] „Poradnik Językowy” wyd. 1971 zeszyt 5, s. 333.
- ↑ Dobór wyrazów : słownik wyrazów bliskoznacznych i jednoznacznych do praktycznego użytku Kraków 1926.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi na polu pracy oświatowej i społecznej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Biografia na stronie „Poradnika Językowego”
- Anna Polakowska, Zawiliński Roman, [w:] Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, tom V: U–Ż, uzupełnienia, indeksy (koordynacja całości Roman Loth), Warszawa 2004, s. 180–181
- Maria Kurzeja-Świątek, Zawiliński Roman (1855–1932), „Małopolska”, tom XIV, Kraków 2012, s. 308–311.