Tadeusz Styka
 Tadeusz Styka | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 kwietnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 września 1954 |
| Narodowość | |
| Język |
polski, angielski, francuski |
| Dziedzina sztuki | |
Tadeusz Styka (ur. 12 kwietnia 1889 w Kielcach, zm. 11 września 1954 w Nowym Jorku) – polski malarz portrecista, członek artystycznego rodu Styków.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Tadeusz był synem Jana Styki, pierwszym z piątki rodzeństwa - miał brata Adama i siostry: Marię, Zofię i Janinę[1]. Artystyczne zdolności przejawiał już od najmłodszych lat, co sprawiło że bardzo wcześnie rozpoczął naukę u ojca.
Tadeusz nigdy nie odebrał klasycznej edukacji akademickiej, ponieważ jego ojciec nie popierał tak zinstytucjonalizowanego sposobu kształcenia, który mógł okazać się zgubny i bezcelowy dla młodego artysty[2].
Pierwsze lekcje rysunku pobierał u ojca. Znany jest głównie z portretów znanych postaci pierwszej połowy XX w. (m.in. Poli Negri, Ignacego Paderewskiego, Enrica Carusa). Malował również sceny rodzajowe, religijne i symboliczne, akty i zwierzęta (szczególnie lwy)[3]. Często współpracował z bratem. Otrzymał francuską Legię Honorową. Zmarł w Nowym Jorku, pochowany jest obok ojca na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park (Glendale) w Los Angeles.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]
Na początku lat dwudziestych Tadeusz Styka wdał się w romans z Polą Negri, międzynarodową gwiazdą kina niemego. Związek nie trwał jednak długo, bo już w 1923 roku Apolonia zaręczyła się z Charliem Chaplinem. Pomimo rozstania para pozostawała w przyjaznych stosunkach. Artysta portretował aktorkę dwukrotnie – w zsuniętym do połowy pleców w futrze (1922, Muzeum Narodowe w Warszawie) oraz w szmaragdowej sukni (1924)[4].
Na początku lat dwudziestych Tadeusz Styka zaprzyjaźnił się z Williamem Andrews Clarkiem - bogatym amerykańskim przedsiębiorcą i senatorem. Dzięki swojej pozycji społecznej i rozpoznawalności artysta stał się portrecistą jego rodziny. Często przebywał w ich posiadłości w Santa Barbara w Kalifornii i w nowojorskim apartamencie[5].
Córka Williama, Huguette Marcelle, przejawiała talent artystyczny, więc w wieku osiemnastu lat została uczennicą Styki. Nauka malarstwa odbywała się głównie w Nowym Jorku, gdzie mieścił się niejako drugi dom Clarków oraz pracownia artysty[6].
Tadeusz przez lata znajomości namalował wiele portretów podopiecznej. Z czasem członkowie rodziny Clark zaczęli podejrzewać, że Huguette może być zakochana w swoim starszym o niemal dwadzieścia lat nauczycielu – niewykluczone, że z wzajemnością. Prawdopodobnie dlatego też w grudniu 1927 roku ogłoszone zostały aranżowane zaręczyny Huguette z Williamem MacDonaldem Gowerem,. Mimo potencjalnego skandalu, którego wybuch udaremniono, Styka wciąż pełnił funkcję malarza rodu Clarków[7].
Huguette i Tadeusz pozostawali bliskimi przyjaciółmi przez długie lata. Jej relacje ze Styką i jego żoną Doris były na tyle bliskie, że została ona matką chrzestną ich córki Wandy. Po śmierci Tadeusza w 1954 roku pomagała finansowo Doris i Wandzie, dokładając się chociażby do edukacji chrześniaczki[8].
Około 1929 roku Tadeusz Styka związał się z młodą brodwayowską aktorką Jayne Manners (właśc. Jane Oppermann, ur. 1908). Artystę i wschodzącą gwiazdę z pewnością połączyła bardzo bliska relacja, którą można wywnioskować z licznych, bardzo intymnych szkiców przedstawiających głównie nagą Jayne (lata 30-te XX wieku). Najpiękniejszy portret aktorki jako uwodzicielskiej i tajemniczej femme fatale powstał na początku lat trzydziestych w Stanach Zjednoczonych. Najprawdopodobniej w drugiej połowie tej dekady, choć z niewiadomych przyczyn, obraz został zniszczony – dwa długie cięcia przeszyły twarz i dekolt przedstawionej, a ich układ wskazywał na celowe działanie[9]. Niewykluczone, że sprawcą był sam autor dzieła. Powodem ataku mógł być burzliwy koniec romansu, o którym można jednak tylko spekulować. Pewne jest, że mimo rozstania parę łączyły bliskie stosunki przez kolejne długie lata, czego dowodem jest chociażby portret Jayne z około 1945 roku, podarowany modelce przez artystę[10].
O Doris E. Ford, którą Tadeusz poślubił w Stanach Zjednoczonych na początku lat czterdziestych, niewiele wiadomo. Jedna z nielicznych informacji na jej temat podaje, że mogła być modelką Styki. Małżeństwo doczekało się córki, Wandy Magdaleny, w 1943 roku[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aleksander Małaczyński, Jan Styka (szkic biograficzny), Lwów 1930, s. 41.
- ↑ Andrzej Styka, Maria Styka, Styka. The Art and Family Memories, 2005, s. 60.
- ↑ Agraart.pl. [dostęp 2015-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-03)].
- ↑ Mariusz Kotowski, Pola Negri. Własnymi słowami, Warszawa 2014, s. 11-13; William A. Harris, An Artist, a Mobster, and a Mother’s Day Gift, “The blog of the Franklin D. Roosevelt Presidential Library and Museum”, 12.05.2017, https://fdr.blogs.archives.gov/2017/05/12/an-artist-a-mobster-and-a-mothers-day-gift/, [dostęp: 9.09.2024]; Bill Dedman, Paul Clark Newell, Jr., Empty Mansions: The Mysterious Life of Huguette Clark and the Spending of a Great American Fortune, New York 2013, s. 151.
- ↑ William A. Harris, loc. cit.
- ↑ Bill Dedman, Paul Clark Newell, op. cit., s. 146.
- ↑ Ibidem, s. 150, 154, 158, 213-214.
- ↑ William A. Harris, loc. cit.; Bill Dedman, Paul Clark Newell, op. cit., s. 220, 272-274.
- ↑ Portret Jayne Manners, „Agra-Art”, https://sztuka.agraart.pl/licytacja/489/29612 [dostęp: 10.06.2024].
- ↑ Portrait of Jayne Manners, „Artnet”, https://www.artnet.com/artists/tadeusz-styka/portrait-of-jayne-manners-IOjmIbLxshW_yGpr8Yb0Yg2 [dostęp: 10.06.2024].
- ↑ Bill Dedman, Paul Clark Newell, op. cit., s. 272; William A. Harris, loc. cit.