Władysław Koziebrodzki

Władysław Koziebrodzki
Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1839 ; Kołodziejówka
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1893 ; Chłopice
	poseł do Sejmu Krajowego Galicji
Okres	od 1877; do 1893
	Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Koziebrodzki herbu Jastrzębiec, pseudonim Juliusz Bolesta (ur. 29 czerwca 1839 r. w Kołodziejówce koło Tarnopola, zm. 13 lutego 1893 w Chłopicach^[1]) – polski pisarz, poseł do Sejmu Krajowego Galicji IV, V i VI kadencji (1877-1893), hrabia, właściciel dóbr Chłopice. Był również posłem do austriackiej Rady Państwa, a także działaczem społecznym, alpinistą i prezesem Towarzystwa Tatrzańskiego^[1].

Życiorys

Był synem Adama i Matyldy Zagórskiej. W 1857 ukończył Instytut Techniczny w Krakowie będąc równocześnie wolnym słuchaczem UJ. Już w latach 60. XIX wieku uczestniczył w wycieczkach po Tatrach. W 1861 r. był gościem rodziny Homolacsów w Kuźnicach. Brał wówczas udział w wyprawie przez Zawrat, Zawory, Koprową Przełęcz i Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, podczas której polowano na kozice. Koziebrodzki wspomnienie z polowania umieścił w „Kłosach” (nr 526-528/1875) w artykule Polowanie na kozice w Tatrach) – optował w nim za ochroną kozic przed kłusownikami^[1].

W Alpach po raz pierwszy był w 1862. Wszedł wówczas jako pierwszy Polak na Jungfrau^[2] i próbował, wraz z Mieczysławem Reyem oraz dwoma Francuzami, zdobyć Mont Blanc (z powodu niepogody zawrócili spod Grand Plateau). W latach 1863–1864 walczył w powstaniu styczniowym, po którym na krótko został uwięziony przez władze austriackie. Po opuszczeniu więzienia tarnowskiego udał się na emigrację do Szwajcarii i do r. 1866 mieszkał w Nyon, studiując nauki społeczne, spędził też dużo czasu w górach – zarówno wspinając się, jak i polując na kozice^[1]. W 1865 pod pseudonimem Juliusz Bolesta opublikował broszurę Być albo nie być, w której, analizując niepowodzenia polskich zrywów niepodległościowych, za główną tego przyczynę uznał bierność szerokich mas narodu. Prawdopodobnie w początkach 1867 powrócił do Galicji, bo w latach 1868–1871 dzierżawił majątek Ludwinów pod Krakowem, organizował w nim wieczory dla krakowskiego środowiska artystyczno-literackiego.

26 stycznia 1877 z okręgu wielkiej własności obwodu tarnowskiego w wyborach uzupełniających wszedł jako poseł do Sejmu Krajowego. Wiele wystąpień poświęcił szkolnictwu rolniczemu. Zwracał uwagę na potrzebę rozwoju szkół ludowych i technicznych. W 1889 przeprowadził wniosek w sprawie zbadania stanu uzdrowisk galicyjskich celem opracowania statutu uzdrowiskowego. W latach 1891–1893 sprawował mandat deputowanego do Rady Państwa (VIII kadencja) z okręgu gmin wiejskich Jarosław–Cieszanów. Był członkiem, a następnie prezesem Rady Powiatowej w Jarosławiu, członkiem Zarządu Macierzy Polskiej i Towarzystwa Oświaty Ludowej we Lwowie, Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, jego wiceprezes (28 czerwca 1891 -13 czerwca 1893)^[3] a także prezes oddziału jarosławskiego GTG.

W latach 1891–1893 aktywnie pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Tatrzańskiego. Dbał wtedy o budowę nowych ulic w Zakopanem i dróg u podnóży gór. Występował w Sejmie i Radzie Państwa w obronie praw Polski w kwestii sporu o Morskie Oko^[1]. Od 16 sierpnia 1877 był żonaty z Emilią z Głogowskich (1853–1883). Po ślubie nabył wieś Chłopice pod Jarosławiem. Kilka lat spędził w uzdrowiskach zagranicznych, próbując ratować zdrowie żony (1880–1883, Mentona, Merano). Zmarł po długotrwałej i ciężkiej chorobie w Chłopicach, tam też został pochowany. Pozostawił córki: Annę (ur. 1878) oraz Ewę Anielę (ur. 1879), żonę Władysława Dzieduszyckiego.

Twórczość literacka

Był autorem utworów dramatycznych, głównie krótkich komedii cenionych przez teatry amatorskie:

Po śliskiej drodze (1867)
Zawierucha (1867)
Hrabia Marian (1869)
Po ślubie (1870)
W jesieni (1872)
Miłe złego początki (1874)
Stryj przyjechał (1879)
U doktora (1892)
Nauczycielka (wyst. 1892)
Zazdrośni (wyst. 1892)

oraz powieści pt. Pierwszy karnawał Ireny opublikowanej w "Tygodniku Romansów i Powieści" (1879)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
↑ Jan Staszel: Chronologiczny wykaz ważniejszych polskich osiągnięć w górach Europy. III. Alpy, w: „Na szczytach gór Europy” („W skałach i lodach świata” t. I), red. Kazimierz Saysse-Tobiczyk, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1959, s. 373-377
↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1891, s. 636; 1892, s. 637; 1893, s. 637.
↑ AnnaA. Polakowska AnnaA., Koziebrodzki Władysław, [w:] Literatura polska : przewodnik encyklopedyczny. T 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 486 .

Bibliografia

Jerzy Zdrada: Koziebrodzki Władysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XIV. Wrocław – Warszawa – Kraków, 1968–1969, s. 616–618. iPSB - wersja elektroniczna.
StanisławS. Grodziski StanisławS., Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670 .
Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego. T. 14. 1893.
Wykaz Członków i Posłów Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na VI. peryod w roku 1892. Lwów, 1892.

Linki zewnętrzne

Utwory Władysława Koziebrodzkiego w serwisie Polona.pl

[wet-1] Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

[alslś-2] Jan Staszel: Chronologiczny wykaz ważniejszych polskich osiągnięć w górach Europy. III. Alpy, w: „Na szczytach gór Europy” („W skałach i lodach świata” t. I), red. Kazimierz Saysse-Tobiczyk, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1959, s. 373-377

[3] Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1891, s. 636; 1892, s. 637; 1893, s. 637.

[4] AnnaA. Polakowska AnnaA., Koziebrodzki Władysław, [w:] Literatura polska : przewodnik encyklopedyczny. T 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 486 .

[1]

[2]

[3]

[4]