Xhevahir Spahiu
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
albańska |
| Język |
albański |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
|
Ti qytet i dashur | |
.svg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
| |
Xhevahir Spahiu (ur. 1 marca 1945 w Malindzie k. Skraparu[1]) – albański poeta, publicysta i tłumacz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył szkołę średnią we Wlorze, a w 1967 ukończył studia z zakresu języka i literatury albańskiej na Uniwersytecie Tirańskim[1][2]. Od 1968 pracował w dzienniku Głos Ludu (alb. Zëri i Popullit), był też jednym z redaktorów miesięcznika literackiego Nendori (Listopad). W tym czasie współpracował z Teatrem Opery i Baletu, jako autor librett[2]. Pierwsze wiersze opublikował pod koniec lat 60. W czasie czystki środowisk artystycznych w 1973 r., w okresie rządów Envera Hodży został oskarżony o uleganie wrogim tendencjom. Pretekstem był utwór Życie (alb. Jetë), który zawiera frazę: Jestem, kim nie byłem; będę, kim teraz nie jestem, przypisywaną J.P. Sartre’owi. Chociaż poeta albański nie miał możliwości czytania Sartre’a został potępiony za jego naśladowanie i skłonność do egzystencjalizmu. Po złożeniu samokrytyki otrzymał zakaz publikowania swoich utworów. Po upadku komunizmu, w 1993 został sekretarzem Związku Pisarzy Albańskich, a w 1998 objął stanowisko przewodniczącego Związku. Od 2005 jest członkiem Akademii Nauk Albanii[3]. W 1982 odznaczony Orderem Naima Frasheriego, II klasy[3]. W 2022 został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatela Përmetu[4].
W 2005 ukazał się wybór jego wierszy, w tym także tych, które otrzymały zakaz publikacji w okresie dyktatury komunistycznej.
Poezja
[edytuj | edytuj kod]- 1970: Mengjez sirenash (Ranek syren)
- 1973: Ti qytet i dashur (Kochane miasto)
- 1977: Vdekje perëndive (Śmierć bogów)
- 1978: Dyer dhe zemra të hapura (Drzwi i serca otwarte)
- 1979: Zgjimi i thellësive (Przebudzenie głębin)
- 1980: Bashkohësit (Współcześni)
- 1981: Agime shqiptare (Albańskie zorze)
- 1981: Zambakët e Mamicës
- 1987: Nesër jam aty (Jutro tu będę)
- 1989: Heshtje s'ka (Nie ma milczenia).
- 1991: Kohë e krisur (Szalone czasy)
- 1994: Ferrparajsa (Piekłoraj)
- 1996: Pezull (Zawieszony)
- 1999: Përtej meje : zëra nga bota
- 2001: Rreziku (Ryzyko).
- 2005: Udha: poezia të zgjedhura : 1965-2000 (Utwory zebrane)
Tłumaczenia polskie
[edytuj | edytuj kod]- Dhelprat (Lisy), Si ky stadium (Jak ten stadion), [w:] Tylko Itaka pozostanie. Antologia poezji albańskiej i polskiej XX wieku, przeł. M.Saneja, Warszawa 1993.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Xhevahir Spahiu = 2021-07-22 [online], akad.gov.al (alb.).
- ↑ a b Gezuar ditelindjen Xhevahir Spahiu [online], gazetavatra.com (alb.).
- ↑ a b Te mbaj ne duar, dashuria ime. Xhevahir Spahiu sot 73 vjec = 2018-06-09 [online], gazeta-shqip.com, 1 marca 2018 (alb.).
- ↑ Poeti Xhevahir Spahiu, Qytetar Nderi i Përmetit!. bashkiapermet.gov.al, 2022. [dostęp 2024-12-18]. (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Strona poświęcona literaturze albańskiej. albanianliterature.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)].
- Biogram pisarza. gazetavatra.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
- Utwory poetyckie Spahiu