سرکپ
سرکپ ٹیکسلا ، پنجاب پاکستان دے وسیع کھنڈرات دا حصہ اے ۔
کھدائی
[سودھو]سرکپ دے کھنڈرات دی کھدائی اول سر جان مارشل دی زیر ہدایت ہرگویو نے 1913ء توں 1930ء تک کیتی ۔ فیر 1944ء توں 1945ء چ مورٹمر ویہلر نے کچھ ہور حصے دریافت کیتے ۔
تریخ
[سودھو]غالب خیال دے مطابق سرکپ دا شہر باختر دے یونانی بادشاہ دمیتریوس نے ہندستان تے حملے دے بعد 180 قبل مسیح چ بسائیا سی ۔
اس شہر نوں یونانی طرز تعمیر دے مطابق اسارئیا گئیا سی ۔ شہر دے وچکار اک میدان سی جس دے گرد 15 سڑکاں بنئیاں ہوئیاں سن ۔ شہر تقریبا 400 1200 میٹر رقبے تے پھیلئیا ہوئیا سی ۔ جس دے دوالے 5 توں 7 میٹر چوڑی تے پونے 5 کلومیٹر لمبی فصیل سی ۔
سرکپ وچ یونانی تہذیب توں متاثر کئی شیواں وی دریافت ہوئیاں نیں ۔ اینہاں چ خاص طور تے بادشاہاں دے سکے شامل نیں جنہاں تے یونانی دیو ملائی کہانیاں دے تصورات ملدے نیں ۔ اینج ای ہندستانی اثرات وی پائے گئے نیں ، چنانچہ ہندستانی پازیب یونانی دیوی آرتیمیس دے پیراں چ پائی ہوئی وی ملی اے ۔
یونانیاں دے بعد سیتھیا تے پارتھیا دے حملہ اوراں دی تباہی تے سن 30 قبل مسیح چ آن آلے اک زلزلے دے بعد اس شہر نوں دوبارہ تعمیر کیتا گئیا ۔ گوندافارس نے جہڑا کہ پہلا پارتھی بادشاہ سی ، نے شہر دے کجھ حصے تعمیر کروائے سن جنہاں چ دو سراں آلے عقاب دا سٹوپہ تے سورج دیوتا دا مندر شامل نیں ۔ آخڑ چ کشن بادشاہواں نے اس شہر تے مل مار لیا تے ایہنوں چھڈ کے کوئی ڈیڈھ کلومیٹر دور سرسکھ دے مقام تے نواں شہر تعمیر کیتا ۔
مذہبی عمارتاں
[سودھو]بدھ سٹوپے شہر چ تھاں تھاں تے موجود نیں ، اینج ای اک ہندو مندر وی لبھئیا اے جس نال ایتھے دونہاں دھرماں دے وچکار رابطےآں دا علم ہندا اے ۔ سرکپ دے نیڑے ای جنڈیال چ اک یونانی یاں زرتشتی مندر وی موجود اے ۔
گول سٹوپہ
[سودھو]سرکپ ج موجود گول سٹوپہ ہندستان دے قدیم ترین سٹوپےآں چوں اک اے ۔ خیال کیتا جاندا اے کہ ایہہ سٹوپہ اک زبردست زلزلے دے نتیجے چ موجودہ تھاں تے آ ڈگا سی ۔ جدوں پہلی صدی عیسوی چ شہر دوبارہ تعمیر کیتا گئیا تے اسدے دوالے کندھ بنا کے اسنوں محفوظ کر دتا گئیا ۔
گول مندر
[سودھو]گول مندر سرکپ دی سبتوں وڈی مذہبی عمارت اے جہڑی 70x40 تے واقع اے ۔ اس مندر چ اک مستطیل حصہ اے جس چکئی کمرے نیں جہڑے کہ بدھ راہباں دی ورتوں چ سن ۔ اس دے علاوہ اک گول کمرہ وی اے جس پاروں اسنوں ایہہ ناں ملئیا ۔ سن 30 ق م چ اک زلزلے چ تباہ ہون دے بعد جدوں اس شہر دی مڑ اساری کیتی گئی تے مندر چ وی توسیع کیتی گئی ۔
دوہرے سر آلے عقاب دا سٹوپا
[سودھو]سرکپ دا اک خاص سٹوپا، دوہرے سر آلے عقاب دا سٹوپا اے ، ایہدے وچ نظر اوݨ آلے ستون یونانی طرز دے نیں ۔ درمیانی محراب وچ اک یونانی مندر اے ، باہر آلے محراب وچ ہندو طرز دا اک مندر اے ۔ ایہدے اتے دوہرے سر آلا عقاب بݨایا گیا اے ۔ ایہ نشان اس لحاظ نال وی عجیب اے کہ اِداں دے عقاب دا خیال بابل دی پراݨی تہذیب وچ مِلدا اے ۔ لگدا اے کہ اوتھوں ایہ نشان سیتھیا تے اوتھوں پنجاب آیا ۔
اپولونس ازتیانا دی آمد
[سودھو]مشہور یونانی فلاسفر پولونس ازتیانا دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ پہلی صدی عیسوی وچ سرکپ آیا سی ۔ اوہنے یونانی طرز تعمیر دے متعلق ، غالبن سرکپ ول اشارہ کردے ہوئے ، لکھیا اے : ٹیکسلا دے بارے سانوں دسیا گیا اے کہ ایہ نینوا جِڈا وڈا اے تے ایہدی شہر پناہ یونانی طرز دے مطابق اساری گئی ۔ فیر اوہ لکھدا اے : میں پہلاں دسیا کہ شہر دی فصیل کِداں اساری گئی اے پر ایہنوں ایتھنز ونگوں ای بے ترتیب طریقے دیاں تنگ گلیاں وچ وی ونڈیا گیا سی ۔ گھراں نوں اِداں بݨایا گیا سی کہ جے ایہناں نوں باہروں دیکھیا جاوے تاں اک منزلا نظر اوݨ پر جے ایہناں وچ داخل ہویا جاوے تاں فورن اینے ای زیر زمین کمرے نظر اندے نیں جِنے زمین دے اُتے ۔