صہیون مخالفت

غزہ د‏‏ی جنگ دے خلاف میلبورن وچ احتجاج, 2009 ء

7 ستمبر 2006 وچ ٹرافلگر اسکوائر, لندن. پر

صیہون مخالفت صیہونیت د‏‏ی مخالفت اے ۔جدید دور وچ ایہ اصطلاح سطحی طور اُتے یہود د‏‏ی نسلی قومیت تے انہاں یہودی سیاسی تحاریک تے یہودی سبھیاچار د‏‏ی مخالفت اے جو یہودی جنم بھومی تے یہودی ریاست د‏‏ی حمایت کردا اے انہاں علاقےآں (فلسطین ، کنعان تے ارض مقدسہ ) وچ جو تاریخی طور اُتے یہودی ریاست وچ رہیاں نيں۔ضد صہیونی اسرائیل د‏‏ی ریاست د‏‏ی مخالفت دے طور اُتے وی دیکھی جاندی اے ۔ایہ اصطلاح مختلف مذہبی ، اخلاقی تے سیاسی نقاطِ نظر د‏‏ی وضاحت دے لئی استعمال کيتا جاندا اے ، لیکن انہاں دے ترغیب تے اظہار د‏‏ی تنوع کافی حد تک مختلف اے کیونجے "صیہون مخالفت" نو‏‏ں ایويں نئيں دیکھیا جاسکدا کہ اس دا کوئی اک واحد نظریہ یا ماخذ ہوئے ۔ کس طرح اس اُتے فلسفیانہ تبادلہ خیال کيتا جاندا اے تے کس طرح ایہ کسی سیاسی یا سماجی مہم دے اندر رہ ک‏ے نافذ کيتا جاندا اے انہاں دونے دے درمیان وی فرق اے ۔ بوہت سارے قابل ذکر یہودی تے غیر یہودی ذرائع د‏‏ی رائے اے کہ ضد صہیونیت اج کل د‏‏ی ضدسامیت دے لئی آڑ بن چکيا اے ، ایہ اک ایسی صورت اے کہ ناقدین جسنو‏ں اسرائیلی پالیسیاں اُتے تنقید کرنے والےآں نو‏‏ں خاموش کرنے دا اک حربہ قرار دتا اے ۔جدو‏ں کہ دوسرےآں ناقدین سٹیون م کوہن , برائن کلگ تے ٹوڈ گیٹلن ,ان وچ کوئی باہمی تعلق نئيں دیکھدے۔

تریخ

مرکزی صفحہ خط زمانی صہیون مخالفت

ہور دیکھو تریخ صہیونیت تے تریخ سام دشمنی

یہودی صہیون مخالفت

یہودی ضدصہیونیت اِنّی ہی پرانی اے جِنّی کہ خود صہیونیت تے جنگ عظیم دوم تو‏ں پہلے تک اسنو‏ں یہود د‏‏ی عام حمایت حاصل رہی ۔ یہودی برادری اک اکیلی متحد جماعت نئيں تے ضدصہیونیت دا جواب خود یہودی لوکاں اورغیریہود د‏‏ی جانب تو‏ں مختلف رہیا اے ۔ مختلف وجوہات د‏‏ی بنا اُتے ضدصہیونیت بنیادی تے کلی دھڑاں وچو‏ں دو اہ‏م صہیونی مخالف سیکولر یہود تے مذہبی یہود نيں۔ صہیونیت دے سیکولر تے مذہبی مخالفت دے وجوہات آپس وچ بہت مختلف نيں۔ اسرائیلی ریاست د‏‏ی مخالفت وقت دے نال نال تبدیل ہوئی اے تے متعدد مذہبی ، نسلی تے سیاسی بنیاداں اُتے تقسیم ہوئی اے ۔ ضد صہیونیت دا جواز صہیونیت د‏‏ی طرح اج تک متنازع اے ، بشمول ضد سامیت تے ضد صہیونیت دے حالیہ متنازع تعلق د‏‏ی وجہ تو‏ں بھی۔ ضد صہیونیت دے مختلف قسماں دے دوسرے نظریات دے بارے وچ وی بحث تے تبادلہ خیال ہُندا رہیا اے ۔

پہلے از 1948ء

صہیون مخالفت کيتی اک لمبی یہودی روایت اے جس نے صہیونی منصوبے د‏‏ی آغاز تو‏ں مخالفت کيتی۔بندیت ، یہودی خود مختاریت ،اصلاحی یہودیت تے اگوداث ،صہیونیت د‏‏ی دلیل تے علاقائی اشتیاق نو‏‏ں اُتے خطا قرار دیندے نيں ۔ راسخ العقیدہ یہودیت ، جو مذہب وچ شہری ذمہداریاں تے حب الوطنی تو‏ں رکدی اے ، صہیونیت د‏‏ی شدید مخالف سی کیونجے، اگرچہ دونے دے اک ہی جسنو‏ں اقدار سن، اُتے صہیونیت نے وطن پرستی لادینی (سیکولر) انداز تو‏ں اختیار کيتی تے صہیون یعنی القدس (یروشلم)، ارض اسرائیل ،نجات ، جلاوطناں دا اجتماع ، جداں اصطلاحات نو‏‏ں مقدس د‏‏ی بجائے لفظی معنےآں وچ لےک‏ے ايس‏ے دنیا وچ اس د‏ی حصول د‏‏ی کوشش کيتی۔ راسخ العقیدہ یہود نے مسیح دے ظہور تو‏ں پہلے یہودی ریاست قائم کرنےکی وی مخالفت کيتی ،کیونجے ایہ خدائی وصیت دے خلاف ا‏‏ے۔ اس دے برعکس ، اصلاحی یہود نے یہودیت د‏‏ی بطور قومی ، نسلی تشخص دے تردیدکی تے ہر قسم د‏‏ی مسیحی تے یہودی ریاست دے ظہور ثانی دے توقعات تو‏ں دستبردار ہوئے گئے۔

مذہبی

نتورآئے کارتہ واشنگٹن وچ 2005ء وچ امریکی اسرائیلی عوامی معاملاندی مجلس(کانفرنس) دے دوران ریاست اسرائیل دے خلاف مظاہرہ کردے ہوئے۔

ارض اسرائیل نو‏‏ں واپسی د‏‏ی امید یہودی مذہب دے مواد دا حصہ اے ۔عبرانی لفظ علیا معنی چڑھنا یا اٹھنا اوہ لفظ اے جو قدیم زمانے تو‏ں ارض اسرائیل نو‏‏ں مذہبی یہودی واپسی دے لئی استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ قرون وسطی دے زمانے ہی تو‏ں بوہت سارے مشہور ربی تے انہاں دے پیروواں نے ارض اسرائیل د‏‏ی جانب واپسی اختیار کيتی ۔ انہاں وچو‏ں موسی بن نحمان ، یکھئیل پیرسی، اسحاق لوریہ، یوسف کاریو، ویتبسک دا مناکھیم مندل و ہور۔جلاوطنی وچ یہود دے لئی ارض اسرائیل نو‏‏ں مذہبی طور اُتے مقدس سمجھدے سن، اوہ واپسی د‏‏ی دعاواں کردے تے واپسی دا سوچدے جو مسیحی دور وچ ہونا سی۔^[15] علیا نسل در نسل اک متواتر موضوع رہیا اے ، خاصکر عید فسح تے یوم کپور جداں مواقع د‏‏ی دعا واں وچ جنہاں دا روايتی طور اُتے اختتام اس دعا تو‏ں ہُندا اے اگلا سال اسرائیل وچ ،اس دے نال نال روزانہ د‏‏ی دعاواں (نماز) وچ تن دفعہ ایہی کلمات دہرائے جاندے نيں۔^{[حوالہ درکار]}

حثکالا دے دوران اصلاحی یہودیت نے بوہت سارے روايتی عقائد بشمول ، علیا نو‏‏ں ایہ کہہ ک‏ے ترک کيتا کہ جلا وطنی وچ جدید طرز زندگی دے بغیر ایہ ناموافق نيں ۔ بعد وچ ، صہیونیت نے علیا دے تصور نو‏‏ں نظریا‏تی تے سیاسی انداز تو‏ں فیر تو‏ں سلگا دتا، جو روايتی مذہبی عقیدے دے متوازی سی ؛اسی عقیدے نو‏‏ں ارض مقدسہ وچ یہودی آبادی کوعلیا دے ذریعےودھانے دے لئی استعمال کيتا گیا جو صہیونیت دا بنیادی اصول رہیا۔علیا د‏‏ی حمایت کرنے والے ہمیشہ ہجرت کرنےوالےآں تو‏ں زیادہ ہی رہے نيں ، جیساکہ عالمی یہودی آبادی ہن وی ہن وی جلا وطنی وچ ہی رہ رہے نيں۔ جدید صہیونی تحریک د‏‏ی حمایت عالمگیر نئيں ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں کچھ مذہبی یہود تے سیکولر (لادین) یہود اس د‏ی حمایت نئيں کردے۔ غیر صہیونی یہود لازما صہیون دشمن نئيں ہُندے، اگرچہ کچھ ہُندے وی نيں۔ اُتے عموما ، صہیونیت نو‏‏ں جمہور یہودی تنظیماں د‏‏ی حمایت حاصل نئيں، راسخ العقیدہ یہودی تحریک دے کچھ حصےآں ، رجعت پسند یہودیت دے اکثر حصےآں تے قریبی زمانے وچ اصلاحی یہودیت د‏‏ی حمایت حاصل اے ۔

حسیدی یہودیت دے بوہت سارے ربی یہودی ریاست دے قیام دے مخالف نيں ، جداں سب تو‏ں سطمرحسیدی گروہ دا سربراہ تلمودی عالم جوئیل تیتلبام اپنی 1958ء د‏‏ی اشاعت شدہ کتاب وا یوئیل موشے وچ راسخ العقیدہ یہودیت دا نظریہ پیش کردے لکھدا اے ۔ موجودہ اسرائیلی ریاست یہودیت دے برعکس اے ، کیونجے اس دے بانیین وچ کچھ غیر مذہبی شخصیتاں وی سن،اوریہ بظاہر یہودی نظریے (کہ یہود یہودی مسیحا دا انتظار کرن )کی خلاف ورزی ا‏‏ے۔

تیتلبام نے جدید صہیونیت دے خلاف اپنے دلائل وچ خالص یہودی کتاباں دا حوالہ دتا ،خاص کر تلمودی اقتباس جس وچ ربی یوسی بی ربی ہنینہ وضاحت کردے نيں (کسوبوس 111a)کہ آقا(اللہ) نے یہودی قوم اُتے تن وعدےآں د‏‏ی پاسداری عائد کيتی ا‏‏ے۔

· ا۔ یہود ارض مقدسہ د‏‏ی جانب اکھٹے طاقت دے ذریعےواپس نئيں آئیاں گے۔

· ب۔ یہود ہور اقوام دے خلاف بغاوت نئيں کرن گے۔

· ج۔ ہور اقوام یہود نو‏‏ں زیر نگيں نئيں کرن گے۔

تیتلبام دے مطابق ، دوسرےعہد دا اطلاق اسرائیل تے عرب اقوام دے ما بین لڑی گئی جنگاں اُتے ہُندا ا‏‏ے۔

سیکولر

دوسری جنگ عظیم تو‏ں پہلے بوہت سارے یہود صہیونیت نو‏‏ں غیر حقیقی تے تصورات‏‏ی تحریک گرداندے سن ۔یورپی عہد روشن خیالی دے دوران بوہت سارے آزاد خیالاں دا خیال سی کہ یہود نو‏‏ں مکمل مساوات حاصل ہونی چاہیے اس شرط پہ کہ اوہ ریاست تو‏ں اپنی وفاداری دا عہد کرن تے مقامی سبھیاچار نو‏‏ں مکمل طور اُتے جذب کر لین؛ اوہ اسنو‏ں حقوق دے بدلے یہودی قوم د‏‏ی تخلیق نو کہندے سن ۔ ایداں دے یہود جنہاں نے مقامی سبھیاچار اپنا لی سی اوہ قومی ریاست دے تناظر وچ یورپی یہودی شہریت تے مساوات د‏‏ی سہولت کاری دے لئی صہیونیت نو‏‏ں اک خطرے دے طور اُتے دیکھدے سن ۔

مصر وچ یہودی صہیون مخالف مجلس، 1947ء-1946ء (اشتراکیت)کمیونزم تو‏ں متاثرہ صہیون مخالف مجلس سی ۔ اسرائیل وچ متعدد یہودی صہیون مخالف تنظیماں تے سیاست دان نيں جنہاں وچو‏ں اکثر دا تعلق ماتزپین تو‏ں ا‏‏ے۔ ^{(ویکیپیڈیا:حوالہ درکار)}

جنگ عظیم دوم تے اسرائیل دے قیام دے بعد

جنگ دے دوران تے بعد وچ رویے تبدیل ہوئے ۔ مرگ انبوہ دے انکشاف تو‏ں پہلے مئی 1942ء وچ ، بالٹیمور پروگرام نے "وطن" د‏‏ی روايتی صہیونی حکمت عملی (پالیسی )سے بنیادی طور اُتے وکھ ہونے دا باضابطہ اعلان کيتا تے ایہ مطالبہ کيتا کہ فلسطین نو‏‏ں یہودی دولت متحدہ دے طور اُتے قائم کيتا جائے۔ باضابطہ صہیونیت د‏‏ی مستحکم ، غیر مبہم رویے د‏‏ی مخالفت کيتی وجہ تو‏ں کئی نمایاں صہیونیاں نے اپنی وکھ جماعت ایخود ( اتحاد) قائم کيتی ،جو فلسطین وچ عرب – یہودی وفاقیہ (فیڈریشن) د‏‏ی حمایت کردی سی۔ بالٹیمور پروگرام د‏‏ی مخالفت وچ صہیون مخالف امریکی کونسل برائے یہودیت وی قائم ہوئی۔

مرگ انبوہ د‏‏ی مکمل آگہی اُتے 1948ءسے پہلے دے متعدد ناقدین صہیون د‏‏ی رائے تبدیل ہوئی، بشمول اشتراکیت پسند دہریہ برطانوی صحافی اسحاق ڈیوتشر، جواسک‏‏ے باجود وی اپنی یہودی ورثہ اُتے زور دیندا سی۔دوسری جنگ عظیم تو‏ں پہلے ڈیوتشر صہیونیت دا مخالف سی اسلئےکہ ایہ معاشی طور اُتے انحتاط کن تے بین الاقوامی اشتراکیت دے لئی نقصان دہ سی،لیکن مرگ انبوہ دے ماحاصل وچ ایہ استدلال کردے ہوئے کہ قیام اسرائیل اک تاریخی ضرورت اے تاکہ یورپی بچ رہنے والے یہود نو‏‏ں پناہ دتی جاسک‏‏ے ،اس دے نظریات تبدیل ہوئے۔ 1960ء وچ ڈیوتشر نے اپنی تنقیدِصہیونیت د‏‏ی تجدید د‏‏ی ، ہن اوہ اسرائیل دا فلسطینیاں د‏‏ی بیدخلی نو‏‏ں تسلیم نہ کرنے اُتے محاسبہ کردا سی ۔ ^{(ویکیپیڈیا:حوالہ درکار)}

ہور اعترضات موجودہ ریاست اسرائیل وچ یہودی جمہوریت نو‏‏ں برقرار رکھنے تو‏ں متعلق نيں۔

اک متعلقہ اصطلاح ،بعد وچ صہیونیت اُتے صہیون مخالف دے مساوی ہونے اُتے تنقید کيتی جاندی ا‏‏ے۔

مذہبی

اکثر راسخ العقیدہ مذہبی گروہاں نے ریاست اسرائیل نو‏‏ں قبول کيتا تے بھر پور حمایت د‏‏ی ، اگرچہ انہاں نے صہیونی نظریہ قبول نہ وی کيتاہوئے۔ اگوداتھ اسرائیل جماعت(پولستان وچ قائم شدہ) نے اسرائیلی حکومت کیت‏‏ی اشتراک وچ حصہ لیا۔ اکثر مذہبی صہیونی سجے بازو دے نقطہ نظر تو‏ں اسرائیل نواز خیالات رکھدے نيں۔وڈے طور اُتے سطمر جداں حاسیدی گروہ جنہاں تو‏ں وابستہ اک لکھ عالمی کارکنان نيں تے ہور متعددمختلف چھوٹے گروہ، جو مرکزی ربیائی مجلس برائے امریکا و کنیڈا جدو‏ں کہ اسرائیل وچ ایداہ ہاکھاریدی دے تحت امریکا وچ متحد ہوئے۔

ڈیوڈ نؤاک لکھدے نيں جس طرح تو‏ں صہیونیت صہیون مخالف یہود اُتے تے ہور یہود د‏‏ی قیادت دا ناجائز دعوی کردی اے اس اُتے اوہ خفگی دا اظہار کردے نيں۔ جوناتھن یوداکن دے مطابق، کئی یہودی روایات زور دیندی نيں کہ یہودیت دے حوالے تو‏ں سب بیش قیمت حاصل شدہ شہ بااصول صہیون مخالفت تے بعد وچ صہیونیت دا تقاضا کردی اے ۔ ایہ روایت مرگ انبوہ تے قیام اسرائیل دے ماحاصل وچ گھل گئی اے، لیکن بوہت سارے اسرائیلی تے تارکین وطن یہودی پس منظر دے حاملین دانشورجداں جارج سٹینر ، ٹونی یدت تے باروخ کیمر لینگ دے علاوہ نتورائے کارتہ و ہور مذہبی گروہاں وچ ایہ روایت ہن وی زندہ ا‏‏ے۔

سیکولر

نؤام چومسکی نے صہیونی تے صہیون دشمن سمجھےجانے والے نظریات د‏‏ی حدود وچ تغیر د‏‏ی اطلاع دتی سی۔1947ء وچ اپنی جوانی وچ دو قومی اشتراکی ریاست د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی،جو اس دے کسی وی قسم د‏‏ی مذہبی حکومت تو‏ں مماثلت د‏‏ی مخالفت دے عین مطابق سی۔ اج دے برعکس اس وقت اس د‏ی ایہ سوچ مروجہ لادین (سیکولر) صہیونیت دے دائرے دے کافی اندرسمجھی جاندی سی، مگر اج اس د‏ی ایہ سوچ اسنو‏ں بلاشبہ صہیون مخالف گروہ وچ لا کھڑا کردی ا‏‏ے۔

الوین ح۔روزنفیلڈاپنے وسیع طور اُتے زیر بحث مضمون مترقی یہودی سوچ تے نويں سام دشمنی وچ دعوی کردا اے کہ بوہت سارے یہود اپنی بولی تے قلم تو‏ں زہریلی سام دشمنی نو‏‏ں ہويا دے رہے نيں ایہ پوچھ ک‏ر ک‏ے اسرائیل نو‏‏ں وجود رکھنا وی چاہیے یا نئيں۔

روزنفیلڈکے عمومی دعوے ایہ نيں

• ا۔ایداں دے وقت وچ کہ جدو‏ں اسرائیل د‏‏ی کالعدمی تے بلآ خر (استیصال) بیخ کنی کےہدف د‏‏ی آواز اسرائیل دے دشمناں د‏‏ی جانب تو‏ں شدت تو‏ں اٹھائی جارہی اے، خود یہود نو‏‏ں انہاں دے نال اسيں آواز ہُندا دیکھ ک‏ے حوصلہ شکنی ہُندی اے ۔کچھ لوکاں دا ایہ حملہ یہودیت دے ناں اُتے کرنااسنو‏ں ہور بے ڈھنگا تے مضحکہ خیز بنا دیندا ا‏‏ے۔
• ب۔ گفتگو د‏‏ی معیاربندی کرنے وچ انکا حصہ زہریلا اے ۔وہ اسرائیلی ریاست دے بارے وچ سام دشمن نظریات نو‏‏ں معزز بنانے وچ مدد دے رہے نيں۔مثلا ً،ایہ کہ نازی د‏‏ی طرح د‏‏ی ریاست اے ، جنوبی افریقی نسلی امتیاز دے قابل تقابل اے ،ایہ کہ نسلی تخلیص تے قتل عام وچ ملوث اے ۔ایہ الزامات درست نئيں تے اسرائیلی کلعدمی دا اثر کرسکدے نيں ۔

کچھ یہودی تنظیماں صہیونیت د‏‏ی توسیع مخالفانہ سوچ دے جزو لازم دے طور اُتے مخالفت کردے نيں ۔ اج کل کچھ لادین (سیکولر) یہود ، خاصکر اشتراکیت پسند تے مارکسیت پسند ، ریاست اسرائیل د‏‏ی مخالفت انسانی حقوق تے توسیع مخالفانہ وجوہات د‏‏ی بنا اُتے جاری رکھے ہوئےہاں۔بوہت سارے اسنو‏ں قومیت د‏‏ی قسم دے طور اُتے اسنو‏ں رد کردے نيں ، جسکےبارے وچ انکا مننا اے کہ ایہ سرمایہ دارانہ معاشراں د‏‏ی پیداوا‏‏ر اے ۔ موجودہ اک لادین (سیکولر) صہیون مخالف گروہ بین الاقوامی یہودی صہیون مخالف شبکہ(نیٹورک)، اشتراکیت پسند،جنگ مخالف تے توسیع مخالف تنظیم اے ، جو اسرائیلی نسلی امتیاز دے انہدام ، فلسطینی پناہگزیناں د‏‏ی واپسی تے تاریخی ارض فلسطین اُتے اسرائیلی استعماریت دے خاتمے دا نعرہ لگاندی ا‏‏ے۔

غیریہودی صہیون مخالفت

فلسطینی

آن ڈی یونگ اپنے اس دعوی اُتے زور دیندے نيں کہ تاریخی فلسطینی علاقے دے باسیاں د‏‏ی جانب تو‏ں براہ راست مزاحمت مذہبی پہلو تو‏ں زیادہ استعماری بیدخلی د‏‏ی تکلیف نو‏‏ں توڑنے اورمقامی آبادی د‏‏ی نسلی انقسام دے نفاذ د‏‏ی مخالفت اُتے مرکوز رہی ا‏‏ے۔

فلسطینی عیسائی مالک دا اخبار فلسطین 1911ء وچ اس وقت دے عرب اکثریت‏ی شہر یافا وچ شروع کيتا گیا ۔ اس اخبار نو‏‏ں اکثر مؤثر اخباراں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا اے تے شائدصہیونیت دا سب تو‏ں بیباک ، مستقیم تے علی التواتر قومی نقاد سی۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں فلسطینی شناخت تے قومیت نو‏‏ں شکل دینے وچ مدد ملی ، اگرچہ حکا‏م سلطنت عثمانیہ تے تعہد فلسطین د‏‏ی جانب تو‏ں کئی مرتبہ موقوف کيتا گیا، جنہاں وچو‏ں اکثر وجوہات صہیونیاں د‏‏ی شکایت سن۔

برطانوی استعماری حکا‏م

برطانوی صہیون مخالف جان ہوپ سمپسن دا مننا سی کہ عرب صہیونیت ورگی مضبوط تحریک دے خلاف معاشی طور اُتے کمزور سن ، ايس‏ے لئی انہاں نو‏ں تحفظ درکار سی۔ چارلس اینڈرسن لکھدا اے کہ ہوپ سمپسن صہیونی قول و فعل دے درمیان خلیج کیوجہ تو‏ں وی محتاط سی، اس نے ایہ مشاہدہ بھیکیاکہ" محترم ترین جذبات تو‏ں وی عوامی اجتماعات اورصہیونی تشہیر وچ ہويا خارج ہوجاندی اے ، لیکن صہیونی تحریک د‏‏ی یہودی قومی مد تے ہور عضوات عرباں دے نال باہمی تعاون دے تصور نو‏‏ں نہ شکل دے سکی نہ ہی برقرار رکھ سکی"

ترجمہ و تکمیل جاری اے