క్రిస్టియన్ షా
క్రిస్టియన్ షా (1685 - 1737 సెప్టెంబరు 8[1]) రెన్ఫ్రూషైర్లో థ్రెడ్ పరిశ్రమ స్థాపకురాలిగా పరిగణించబడే స్కాటిష్ పారిశ్రామికవేత్త. చిన్నతనంలో, ఆమె 1697 లో జరిగిన బర్గారాన్ మంత్రగత్తె విచారణలలో కీలక పాత్ర పోషించింది.[2]
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]క్రిస్టియన్ షా 1685 లో స్కాట్లాండ్ లోని రెన్ఫ్రూషైర్ లో క్రిస్టియన్ మెక్ గిల్ క్రిస్ట్, జాన్ షా దంపతుల కుమార్తెగా జన్మించారు[3]. 11 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు షా ప్రారంభ జీవితం గురించి పెద్దగా తెలియదు, అప్పుడు ఆమె బర్గారాన్ మంత్రగత్తె విచారణలలో సాక్షిగా విస్తృతంగా నమోదు చేయబడింది.
బర్గర్రాన్ మంత్రగత్తె విచారణలు
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: బర్గారాన్ మంత్రగత్తె విచారణలు
[మార్చు]క్రిస్టియన్ షా 1697 లో జరిగిన బర్గారాన్ మంత్రగత్తె విచారణలలో ఆమె పాత్రకు ఎక్కువగా నమోదు చేయబడింది. అప్పుడు 11 సంవత్సరాల వయస్సున్న షా 20 మందికి పైగా మాంత్రికుల నేరాన్ని ఆరోపించారు, వారిలో ఏడుగురిని ఉరితీసి కాల్చివేశారు. ఉరిశిక్ష పడిన వారిలో కేథరిన్ క్యాంప్ బెల్, ఆగ్నెస్ నైస్మిత్, మార్గరెట్ లాంగ్, మార్గరెట్ ఫుల్టన్, బార్లోచ్ కు చెందిన జాన్ లిండ్సే (షాస్ కౌలు రైతు), జాన్ లిండ్సే (అలియాస్ బిషప్), ఆమె సోదరుడు జేమ్స్ లిండ్సే (అలియాస్ క్యూరేట్) ఉన్నారు.[4]
షాను అనుమానితులు మోసం చేశారని, ఎగరడం, వాంతులు వంటి ప్రవర్తనలను ప్రదర్శించిదని ట్రయల్స్ నివేదికలు వెల్లడించాయి. పైస్లీ మంత్రి మిస్టర్ బ్లాక్ వుడ్ నేతృత్వంలో జరిగిన దర్యాప్తుల సమయంలో, బాధితురాలు (క్రిస్టియన్ షా) తో ప్రార్థన, ఉపవాసానికి ప్రిస్బిటరీ ఆదేశించింది. విచారణ ఫలితంగా నిందితుల్లో ఏడుగురు, ముగ్గురు పురుషులు, నలుగురు మహిళలు ఉరితీయబడ్డారు.[5]
ఒక ప్రత్యామ్నాయ కథనం ప్రకారం, షా కేథరీన్ క్యాంప్ బెల్ అనే పనిమనిషి పట్ల అయిష్టత కలిగి ఉన్నాడని, ఆమె మరణాన్ని తీసుకురావడానికి ఉద్దేశపూర్వకంగా మాయమాటలు చెప్పాడని[6], ఆమె సాక్ష్యం ఎర్స్కిన్ లోని ఆమె స్వంత పారిష్ లో 24 మంది వ్యక్తులను ఉరి తీయడానికి దారితీసిందని సూచిస్తుంది.
బర్గర్రాన్ థ్రెడ్
[మార్చు]షా రెన్ఫ్రూషైర్ థ్రెడ్ పరిశ్రమను స్థాపించారు, స్కాట్లాండ్కు చక్కటి నార దారాన్ని తిప్పడం, తన స్వంత "బగర్రాన్ థ్రెడ్" అభివృద్ధిని పరిచయం చేశారు.[7]
షా 1718 సెప్టెంబరు 8 న కిల్మౌర్స్ మంత్రి రెవరెండ్ జాన్ మిల్లర్ ను వివాహం చేసుకున్నారు. 1721 లో అతని మరణం తరువాత ఆమె కుటుంబ దారం వ్యాపారానికి తిరిగి వచ్చింది, తన తల్లితో కలిసి హాలెండ్కు ప్రయాణించింది, అక్కడ ఇద్దరు మహిళలు డచ్ స్పిన్నింగ్ పద్ధతులను గమనించారు[8]. షా తాను చూసిన థ్రెడ్ ప్రొడక్షన్ ప్రక్రియను స్కెచ్ వేసింది, తన లగేజీలో కొన్ని అనుబంధ యంత్రాలను స్కాట్లాండ్కు స్మగ్లింగ్ చేసినట్లు చెబుతారు. కొత్త ఉత్పత్తి పద్ధతులు మరింత మన్నికైన తెల్ల దారానికి దారితీశాయి,, షా తిరిగి వచ్చిన తరువాత జాన్స్టోన్లో "ది బర్గారన్ థ్రెడ్ కంపెనీ" అనే చిన్న థ్రెడ్ తయారీ సంస్థను స్థాపించారు.
1720 ల నాటికి, బర్గారాన్ థ్రెడ్, థ్రెడ్ లో నాణ్యతకు చిహ్నంగా భావించబడింది, "లేడీ బర్గారన్ అండ్ హర్ డాటర్స్" ఉత్పత్తిగా ప్రచారం చేయబడింది.
తరువాతి జీవితం
[మార్చు]షా 1720 ల నుండి ఎడిన్బర్గ్లో ఎక్కువ సమయం గడిపారు, లీత్ కేంద్రంగా ఉన్నారు. ఆమె నగరంలో స్పిన్నింగ్ పాఠశాలను స్థాపించి, శిక్షణ పొందిన బాలికలకు పంపిణీ చేసిన విరాళాలను తీసుకుంది.[9]
షా 1737లో ఎడిన్ బర్గ్ లో గ్లోవ్ తయారీదారు విలియం గిలెస్పీని వివాహం చేసుకున్నారు. ఆమె 1737 సెప్టెంబరు 8 న మరణించింది, ఎడిన్బర్గ్లోని గ్రే ఫ్రియర్స్ కిర్క్లో సమాధి చేయబడింది.[10]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Renfrewshire Witch Hunt 1697. "Later Life". Renfrewshire Witch Hunt 1697. Archived from the original on 18 February 2015. Retrieved 18 February 2015.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ Sinclair, John (1799). Account of 1791-99 vol.9: Erskine, County of Renfrew (Statistical Accounts of Scotland Online Service (digitised copy) ed.). Sir John Sinclair. p. 74.[permanent dead link]
- ↑ Renfrewshire Council. "Christian Shaw". Archived from the original on 23 October 2014. Retrieved 18 February 2015.
- ↑ Grant; Lord Cullen, Francis (1697). "Sadducimus Debellatus".
{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Survey of Scottish Witchcraft Database. "Campbell,Katherine (12/5/1697)". Survey of Scottish Witchcraft Database. Retrieved 18 February 2015.
- ↑ "Christian Shaw and the witches": Lambroughton.
- ↑ Chambers, Robert (1874). Domestic Annals of Scotland From the Reformation to the Revolution. p. Reign of George I: 1714–1727 Part G. Retrieved 18 February 2015.
- ↑ Paisley's Enchanted Threads. "New Threads". Paisley's Enchanted Threads. Retrieved 18 February 2015.
- ↑ Paisley's Enchanted Threads. "Life and Death in Edinburgh". Paisley's Enchanted Threads. Retrieved 18 February 2015.
- ↑ Chambers, Robert (1874). Domestic Annals of Scotland From the Reformation to the Revolution. p. Reign of George I: 1714–1727 Part G. Retrieved 18 February 2015.