วานรวิทยา

ลิงบาบูนโอลิฟ

วานรวิทยา หรือ ไพรเมตวิทยา (อังกฤษ: Primatology) คือวิชาว่าด้วยการศึกษาสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชั้นสูงสุด (primates) ได้แก่ลิงและคน นับเป็นสาขาวิชาที่หลากหลายในหมวดวิชาชีววิทยา มานุษยวิทยา จิตวิทยาและอื่น ๆ มานุษยวิทยากายภาพเป็นสาขาหนึ่งของวานรวิทยาคือวานรวิทยาว่าด้วยสกุล Homo โดยเฉพาะ Homo sapiens วิชานี้ครอบคลุมไปถึงการศึกษา Hominidae หรือสิ่งมีชีวิตที่คล้ายคนซึ่งรวมถึงบรรพบุรุษของมนุษย์และลิงใหญ่อื่น ๆ

วานรวิทยาสมัยใหม่นับเป็นวิทยาศาสตร์ที่มีความหลากหลายมากที่สุดสาขาหนึ่ง โดยมีขอบข่ายนับตั้งแต่การศึกษาทางสรีรของบรรพบุรุษวานรและและการศึกษาวานรในที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของมัน ไปจนถึงการทดลองด้านจิตวิทยาของสัตว์และภาษาวานร วิชานี้ได้เปิดให้เห็นแสงสว่างเป็นอย่างมากในพฤติกรรมพื้นฐานรวมทั้งพฤติกรรมโบราณของบรรพบุรุษเหล่านี้

สาขาวิชา

วิชาวานรวิทยาในฐานะวิทยาศาสตร์มีความแตกต่างในเชิงขอบเขตวิชามากซึ่งเกิดจากการแตกสาขาตามพื้นฐานของผู้วางรากฐานในวิชานี้ ความจริงแล้วการศึกษาในวิชานี้เองดูเหมือนจะเปลี่ยนไปตามภูมิภาคที่ต่างกันไปของโลก มีการใช้แนวการมุ่งสู่แนววิชา ทฤษฎี วิธีการแตกต่างกันไปในงานวิจัยวานรและความสัมพันธ์ของมันและการเชื่อมโยงกับมนุษย์ (ซึ่งก็เป็นวานรด้วย)

มี 2 สาขาวิชาย่อยในวิชาวานรวิทยาได้แก่ วานรวิทยาตะวันตก และ วานรวิทยาญี่ปุ่น การแตกสาขาทั้งนี้เนื่องมากจากความแตกต่างกันของวัฒนธรรมที่ที่มีลักษณะเฉพาะและปรัชญาที่ต่างกันซึ่งเป็นมาตั้งแต่เริ่มแรกซึ่งความจิงมีหลักการเหมือนกันเป็นส่วนใหญ่ซึ่งต่างก็เน้นการวิจัยวานรและกรรมวิธีเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่แตกต่างกันอย่างกว้างขวาง

ประวัติ

วานรวิทยาตะวันตกมีพื้นฐานแตกมาจากงานวิจัยในยุคอาณานิคมที่ต่อเนื่องมาถึงพฤติกรรมวานร โดยเฉพาะนักวิทยาศาสตร์ฝรั่งเศสในสมัยอาณานิคม การศึกษาวานรวิทยาแรก ๆ เน้นงานวิจัยด้านการแพทย์ แต่ก็มีนักวิทยาศาสตร์บางคนที่ทำการทดลองเชิง "อารยธรรม" กับชิมแปนซีเพื่อศึกษาขีดความสามารถและขีดจำกัดทางปัญญาของสมองของมัน

รายชื่อนักวานรวิทยาตะวันตกที่มีชื่อเสียง

• เจน กูดดอลล์
• ไดแอน ฟอสซีย์
• บีรูเต กัลดีกัส

อ้างอิง

• Haraway, Donna J. (1990). Primate Visions. Routledge. ISBN 0415902940.
• Blaffer Hrdy, Sarah (1999). The Woman That Never Evolved. Harvard University Press. ISBN 0674955390.
• Stone, Linda (2005). Kinship and Gender. Westview Press. ISBN 081334302X.
• Bauchspies, Wenda K.; Restivo, Sal Croissant, Jennifer (2005). Science, Technology, and Society: A Sociological Approach. Blackwell Publishing Limited. ISBN 0674010043.
• Stone, Linda (2005). Kinship and Gender. Westview Press. ISBN 081334302X.
• Stone, Linda (2005). Kinship And Gender: An Introduction. Boulder, Colo: Westview Press. ISBN 0-8133-4302-X.
• Fedigan, Linda Marie; Strum, Shirley C. (2000). Primate encounters: models of science, gender, and society. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0226777553.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)

ดูเพิ่ม

• physical anthropology
• ชีววิทยา (biology)

แหล่งข้อมูลอื่น

• World Directory of Primatologists เก็บถาวร 2003-02-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Primatologist Biographies เก็บถาวร 2003-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• multisensory representation of number in infancy เก็บถาวร 2008-06-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Primatology.org เก็บถาวร 2008-07-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน A community run blog, with contributions from primatologists around the world.
• Master in Primatology เก็บถาวร 2007-06-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Master's Degree and Doctorate Programme in Primatology, University of Barcelona, Spain.