1895
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
| Miladi | 1895 MDCCCXCV |
| Ab urbe condita | 2648 |
| Asur | 6645 |
| Bahâî | 51 – 52 |
| Bengal | 1302 |
| Berberi | 2845 |
| Birmanya | 1257 |
| Bizans | 7403 – 7404 |
| Budist | 2439 |
| Discordian | 3061 |
| Ermeni | 1344 ԹՎ ՌՅԽԴ |
| Etiyopya | 1887 – 1888 |
| Fransız cumhuriyetçi | 103 – 104 |
| Hicrî | 1312 – 1313 |
| Hint | |
| - Kali Yuga | 4996 – 4997 |
| - Shaka Samvat | 1817 – 1818 |
| - Vikram Samvat | 1951 – 1952 |
| Holosen takvimi | 11895 |
| İbrani | 5655 – 5656 |
| İran | 1273 – 1 BP – MÖ 1274 BP |
| Juche | MÖ 16 |
| Kıpti | 1611 – 1612 |
| Kore | 4228 |
| Tayland güneş | 2438 |
Olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Şubat - Lumière Kardeşler, sinematograf'ı icat ettiler.[1]
- 17 Nisan – Kore toprakları için yapılan Birinci Çin-Japon Savaşı, Şimonoseki Antlaşması ile sona erdi. Çin, savaşı kaybetti ve hem Kore'den çekildi hem de Japonya'ya toprak vermek zorunda kaldı. (Tayvan başta olmak üzere çeşitli bölgeler)[2]
- 19 Mayıs - Kübalı şair Jose Julian Marti öldürüldü
- 31 Ağustos - Hanımlara Mahsus Gazete yayımlanmaya başladı[3]
- 2 Ekim - Trabzon'da iki Ermeni komitecisinin üst düzey Osmanlı bürokrat ve askerlerini vurmaları sonucunda Trabzon Olayları başladı.[4][5]
- 24 Ekim - Osmanlı toprağı olan Zeytun'da (günümüzdeki adıyla Süleymanlı) bulunan Ermeniler Osmanlı yönetimine karşı isyan ettiler. Ermeni komitelerinden de destek alan bölge halkının ayaklanması 28 Ocak 1896'ya kadar sürdü.[6]
- 8 Kasım - Alman fizikçi Wilhelm Röntgen, X ışınları'nı keşfetti.[7]
- 24 Aralık - Osmanlı ordusu, halkın isyan ettiği Zeytun'u kuşatma altına aldı.[8]
Tarihi bilinmeyenler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Aralık - Ay sonunda Galata Rıhtımı inşası tamamlandı
- İstanbul'da ilk otomobil, 1895'te Zehirzade Ahmed Paşa tarafından kullanılmıştır.
Doğumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1 Ocak - John Edgar Hoover, ABD federal polis örgütü FBI'ın kurucusu ve 1924-1972 tarihleri arasında aralıksız olarak yöneticisi (ö. 1972)
- 15 Ocak - Artturi Virtanen, Fin kimyager ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 1973)
- 14 Şubat - Max Horkheimer, Yahudi asıllı Alman düşünür ve toplum bilimci (ö. 1973)
- 17 Şubat - Aliağa Vahid, Azerbaycan asıllı Sovyet şair (ö. 1965)
- 11 Mart - Yakup Satar, Türk Kurtuluş Savaşı Gazisi (ö. 2008)
- 15 Nisan - Corrado Alvaro, İtalyan şair ve yazar (ö. 1956)
- 29 Nisan - Akaki Horava, Gürcü asıllı Sovyet aktör (ö. 1972)
- 5 Mayıs - Mahmut Yesari, Türk roman ve oyun yazarı (ö. 1945)
- 10 Mayıs - Christina Montt, Şilili oyuncu (ö. 1969)
- 22 Mayıs - Agop Dilâçar, Ermeni asıllı Türk dilbilimci (ö. 1974)
- 10 Haziran - Cemal Gürsel,Türkiye Cumhuriyeti'nin 4.Cumhurbaşkanı (ö. 1966)
- 20 Haziran - Ana Kansky, Sloven kimyager ve bilim kadını (ö. 1962)
- 24 Haziran - Robert von Ranke Graves, İngiliz akademist, şair ve romancı (ö. 1985).
- 10 Temmuz - Carl Orff, Alman besteci (ö. 1982)
- 22 Eylül - Avni Rüstemi, Arnavut milliyetçisi düşünür, aktivist ve öğretmen (ö. 1924)
- 27 Eylül - Alex Hunter, İskoç futbolcu (ö. 1984)
- 8 Ekim - Juan Perón, Arjantinli asker ve siyasetçi, Arjantin Devlet Başkanı (1946-1955; 1973-1974) (ö. 1974)
- 10 Ekim - Alfred Neuland, Eston halter sporcusu ve olimpiyat şampiyonu (ö. 1966)
- 24 Ekim - Aleksandr Frumkin, Rus asıllı Sovyet elektrokimyager ve Rus Bilimler Akademisi üyesi (ö. 1976)
- 30 Ekim - Andrey Andreyev, Sovyet siyasetçi ve bakan (ö. 1971)
- 25 Kasım - Ludvik Svoboda, Çek asker ve siyasetçi, Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1968-1975 yıllarındaki devlet başkanı (ö. 1979)
- 1 Aralık - André Deschamps, Fransız asker ve hukukçu (ö. 1968)
- 3 Aralık - Anna Freud, Yahudi asıllı Avusturyalı-İngiliz psikanalist. Tanınmış nörolog ve psikanalist Sigmund Freud'un kızı (ö. 1982)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abdullah es-Salim es-Sabah, 1950-1965 tarihlerinde Kuveyt'in hükümdarı (1950-1961 yıllarında şeyh unvanıyla; 1961-1965 yıllarında emir unvanıyla) (ö. 1965)
- Abdülaziz Bekkine, Türk mutasavvıf (ö. 1952)
- Ali Akif Eyidoğan, Türk siyasetçi (ö. 1974)
- Ali Şamil, Türk Kurtuluş Savaşı gazisi (ö. 1974)
- Ali Taşkapılı, Türk siyasetçi (ö. 1966)
- Atıf İnan, Türk siyasetçi ve iş insanı (ö. 1970)
- Ayna Sultanova, Azerbaycanlı komünist devrimci (ö. 1938)
- Aziz Duru, Türk siyasetçi (ö. 1970)
- Aziz Köksal, Türk siyasetçi ve doktor (ö. 1962)
- Mümtaz Ökmen, Türk siyasetçi (ö. 1963)
- Tōyō Miyatake, Japon asıllı Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1979)
- Zekai Muammer Tunçman, Türk hekim, mikrobiyolog (ö. 1980)
- Celil Hudiyev, Azeri asker (ö. 1938)
Ölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 9 Mart - Leopold von Sacher-Masoch, Avusturyalı yazar (d. 27 Ocak 1836)
- 19 Mayıs - Jose Marti, Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, şair ve yazar (d. 28 Ocak 1853)
- 26 Mayıs - Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı bürokrat, devlet adamı, tarihçi ve yazar.[9] İslam ülkelerinin medeni hukuk kaynağı olarak kullandıkları Mecelle'nin derleyicisi ve yazarı; Türk yazar, çevirmen ve feminist Fatma Aliye Topuz'un babası (d. 1823[10])
- 22 Eylül - Viktor Rydberg, İsveçli yazar (d. 18 Aralık 1828)
- 27 Kasım - Alexandre Dumas (oğul), Fransız yazar ve kendisiyle aynı adı taşıyan yazar Alexandre Dumas'ın gayrimeşru çocuğu (d. 1824)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
- Molla İsa'nın vefatı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Lumiere Kardeşler sinema tarihini nasıl başlattı?". Milliyet. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Tayvan-Çin gerilimi: Sorunun kökeni ne, ilişkiler hangi düzeyde, ABD niçin gelişmeleri yakından izliyor?". BBC News Türkçe. 2 Ağustos 2022. 2 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "HANIMLARA MAHSUS GAZETE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "1895 Trabzon Olaylarının Yargıya İntikali ve İsyancı Ermenilerin Mahkeme Kayıtlarına Geçen İfadelerinin Sosyal Psikoloji Açısından Yorumu". Türkler ve Ermeniler - Tarih Boyunca Türk-Ermeni İlişkileri | Marmara Üniversitesi Projesi. 3 Mayıs 2015. 30 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ Halaçoğlu, Ahmet (2007). "XIX.YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA ANADOLU'DAKİ ERMENİ TERÖRÜ (Diyarbakır, Arapgîr, Harput, Merzifon, Havza, Amasya ve Malatya'da Meydana Gelen Ermeni Ayaklanmaları Hakkında Bir Lâyiha". Belgeler. 28 (32): 57-79. ISSN 0041-4247. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Sakarya Üniversitesi | Türk Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi | ZEYTUN İSYANLARI". satemer.sakarya.edu.tr. 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Bursa Uludağ Üniversitesi". uludag.edu.tr. 23 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ Akbıyık, Yaşar (1990). "Arşiv Belgeleri Işığında Zeytun Ermeni Meselesinin Halli". Belleten. 54 (209): 435-462. ISSN 0041-4255. 16 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "CEVDET PAŞA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ Akman, Zekeriya (25 Eylül 2019). "AHMET CEVDET PAŞA HAYATI, TARİHÇİLİĞİ VE HZ. PEYGAMBER TASAVVURU". Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi (43): 229-242. doi:10.17498/kdeniz.590912. ISSN 1308-6200. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.