İçeriğe atla

1965-1966 Endonezya katliamları

Kontrol Edilmiş
Vikipedi, özgür ansiklopedi
1965-1966 Endonezya katliamları
Soğuk savaş
Tümgeneral Suharto (sağ önde) suikasta uğrayan generallerin cenazesine katılıyor, 5 Ekim 1965
BölgeEndonezya
Tarih1965–1966
HedefEndonezya Komünist Partisi
Saldırı türü
Nüfusun politik temizliği, Katliam
Ölü500.000 - 1.000.000 [1]:3[2][3][4][5]
İşleyenlerEndonezya Ordusu (ABD Destekli [6][7][8][9][10])

1965–1966 Endonezya katliamları, Endonezya'da 30 Eylül hareketinin başarısızlıkla sonuçlanan darbe girişiminin ardından gerçekleşen, komünistleri tasfiye etmeye yönelik katliamlardır. 1965 ve 1966 yılları arasında en yaygın tahminlere göre 500.000'den fazla kişi öldürüldü.[11] Tasfiyeler, "Yeni Düzen" rejimine geçiş sürecinde önemli bir aşama teşkil etti. Endonezya Komünist Partisi (PKI), siyasi bir güç olarak ortadan kaldırıldı. Meydana gelen ayaklanmalar, Devlet Başkanı Sukarno'nun düşüşüne ve Suharto'nun otuz yıllık başkanlığının başlamasına yol açtı. Araştırmalar ve gizliliği kaldırılan belgeler, Endonezyalı yetkililerin ABD ve İngiltere gibi yabancı ülkelerden destek aldığını gösteriyor.[12][13][14][15][16]

Başarısız darbe girişimi Endonezya'da bastırılmış toplumsal nefretleri açığa çıkardı. Bunlar Endonezya Ordusu tarafından körüklendi ve hemen PKI'yı suçladı. Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Avustralya'nın istihbarat teşkilatları Endonezyalı komünistlere karşı kara propaganda kampanyaları yürüttü. Soğuk Savaş sırasında ABD, hükûmeti ve Batılı müttefikleri komünizmin yayılmasını durdurma ve ülkeleri Batı Bloku nüfuz alanına sokma hedefindeydi. Britanya ise İngiliz Milletler Topluluğu üyesi Malezya ile savaş çıkaran Sukarno'nun görevden alınmasını istiyordu.

Komünistler siyasi, sosyal ve askeri hayattan arındırıldı ve PKI dağıtıldı ve yasaklandı. Kitlesel katliamlar Ekim 1965'te darbe girişimini takip eden haftalarda başladı ve yılın geri kalanında zirveye ulaştı ve 1966'nın ilk aylarında azaldı. Başkent Jakarta'da başlayıp Orta ve Doğu Java'ya ve daha sonra Bali'ye yayıldılar. Binlerce yerel kanunsuz ve Ordu birimi gerçek ve iddia edilen PKI üyelerini öldürdü. Cinayetler ülke çapında meydana geldi. En yoğun olanı PKI'nın kaleleri olan Orta Java, Doğu Java, Bali ve kuzey Sumatra'da gerçekleşti.

Mart 1967'de Endonezya'nın geçici parlamentosu, Sukarno'nun kalan yetkisini elinden aldı ve Suharto, Başkan Vekili olarak atandı. Mart 1968'de Suharto resmen başkan seçildi.

Cinayetler Endonezya tarih ders kitaplarının çoğunda atlanıyor ve Suharto rejimi altında bastırılmaları nedeniyle Endonezyalılar tarafından çok az ilgi görüyor, ayrıca uluslararası alanda da çok az ilgi görüyor. Şiddetin boyutu ve çılgınlığı konusunda tatmin edici açıklamalar bulma arayışı engellendi. Benzer çalkantıların yeniden yaşanma ihtimali, "Yeni Düzen" yönetiminin siyasi muhafazakarlığı ve siyasi sistemi sıkı kontrol altında tutmasında etken olarak gösteriliyor. Algılanan bir komünist tehdide karşı uyanıklık ve damgalama, Suharto'nun doktrininin ayırt edici özelliği olmaya devam etti ve bugün bile hala yürürlüktedir.[17]

ABD ve Britanya hükûmetlerinin en üst düzeylerinde Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) 1962 tarihli bir muhtırasında aktarıldığı gibi "Sukarno'nun tasfiye edilmesinin" gerekli olacağı yönündeki fikir birliğine ve [18] 1.200'den fazla subaya eğitim ve silah ve ekonomik yardım sağlanmasına rağmen [19][20] CIA, cinayetlere aktif katılımını reddetti. 2017'de gizliliği kaldırılan ABD belgeleri, ABD hükûmetinin başından beri toplu katliamlar hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olduğunu ve Endonezya Ordusu'nun eylemlerini desteklediğini ortaya çıkardı.[7][21] Endonezyalı ölüm mangalarına PKI yetkililerinin kapsamlı listelerinin sağlanmasını da içeren ABD'nin cinayetlerdeki suç ortaklığı [27] daha önce tarihçiler ve gazeteciler tarafından ortaya konmuştu.[28]

1968 tarihli çok gizli bir CIA raporu, katliamların "1930'lardaki Sovyet tasfiyeleri, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki Nazi toplu katliamları ve Maocu katliamlarla birlikte 20. yüzyılın en büyük toplu katliamlarından biri" olduğunu belirtiyordu.[29][30] ABD'nin desteği sonucu "ABD destekli en büyük soykırım" olarak anılmıştır.[31]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Robinson, Geoffrey B. (2018). The Killing Season: A History of the Indonesian Massacres, 1965–66. Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-8886-3. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  2. ^ Melvin, Jess (2018). The Army and the Indonesian Genocide: Mechanics of Mass Murder. Routledge. s. 1. ISBN 978-1-138-57469-4. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  3. ^ Blumenthal, David A.; McCormack, Timothy L. H. (2008). The Legacy of Nuremberg: Civilising Influence Or Institutionalised Vengeance? (İngilizce). Martinus Nijhoff Publishers. s. 80. ISBN 978-90-04-15691-3. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  4. ^ In David A. Blumenthal and Timothy L. H. McCormack (eds). The Legacy of Nuremberg: Civilising Influence or Institutionalised Vengeance? (International Humanitarian Law). 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Martinus Nijhoff Publishers. 90-04-15691-7 p. 80 5 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ "Indonesia Still Haunted by 1965-66 Massacre". Time (İngilizce). 30 Eylül 2015. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  6. ^ Robinson, Geoffrey B. (2018). The Killing Season: A History of the Indonesian Massacres, 1965–66. Princeton University Press. ss. 206-207. ISBN 978-1-4008-8886-3. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. In short, Western states were not innocent bystanders to unfolding domestic political events following the alleged coup, as so often claimed. On the contrary, starting almost immediately after October 1, the United States, the United Kingdom, and several of their allies set in motion a coordinated campaign to assist the Army in the political and physical destruction of the PKI and its affiliates, the removal of Sukarno and his closest associates from political power, their replacement by an Army elite led by Suharto, and the engineering of a seismic shift in Indonesia's foreign policy towards the West. They did this through backdoor political reassurances to Army leaders, a policy of official silence in the face of the mounting violence, a sophisticated international propaganda offensive, and the covert provision of material assistance to the Army and its allies. In all these ways, they helped to ensure that the campaign against the Left would continue unabated and its victims would ultimately number in the hundreds of thousands. 
  7. ^ a b Melvin, Jess (20 Ekim 2017). "Telegrams confirm scale of US complicity in 1965 genocide". Indonesia at Melbourne. University of Melbourne. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2017. The new telegrams confirm the US actively encouraged and facilitated genocide in Indonesia to pursue its own political interests in the region, while propagating an explanation of the killings it knew to be untrue. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Simpson2010 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; tribunal isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Bevins, Vincent (2020). The Jakarta Method: Washington's Anticommunist Crusade and the Mass Murder Program that Shaped Our World. PublicAffairs. s. 157. ISBN 978-1-5417-4240-6. The United States was part and parcel of the operation at every stage, starting well before the killing started, until the last body dropped and the last political prisoner emerged from jail, decades later, tortured, scarred, and bewildered. 
  11. ^ Ricklefs, M. C. (1991). A History of Modern Indonesia since c.1300, MacMillan, s. 288; Friend, T. (2003). Indonesian Destinies. Harvard University Press, s. 113; Vickers, Adrian (2005). A History of Modern Indonesia. Cambridge University Press, s. 159; Robert Cribb (2002). "Unresolved Problems in the Indonesian Killings of 1965–1966". Asian Survey 42 (4): 550–563.
  12. ^ Leksana, Grace (16 Haziran 2020). "Collaboration in Mass Violence: The Case of the Indonesian Anti-Leftist Mass Killings in 1965–66 in East Java". Journal of Genocide Research. 23 (1): 58-80. doi:10.1080/14623528.2020.1778612.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım);
  13. ^ Bevins, Vincent (2020). The Jakarta Method: Washington's Anticommunist Crusade and the Mass Murder Program that Shaped Our World. PublicAffairs. ISBN 978-1-5417-4240-6. 
  14. ^ Kim, Jaechun (2002). "U.S. Covert Action in Indonesia in the 1960s: Assessing the Motives and Consequences". Journal of International and Area Studies. 9 (2): 63-85. ISSN 1226-8550. 
  15. ^ "Judges say Australia complicit in 1965 Indonesian massacres". www.abc.net.au (İngilizce). 20 Temmuz 2016. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021. 
  16. ^ Lashmar, Paul; Gilby, Nicholas; Oliver, James (17 Ekim 2021). "Slaughter in Indonesia: Britain's secret propaganda war". The Observer. 27 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  17. ^ Varagur, Krithika (23 Ekim 2017). "Indonesia Revives Its Communist Ghosts". U.S. News & World Report. 28 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2017. 
  18. ^ Allan & Zeilzer 2004. Westad (2005) which notes that, prior to the mid-1950s—by which time the relationship was in definite trouble—the US actually had, via the CIA, developed excellent contacts with Sukarno.
  19. ^ "Indonesia". Military Assistance Training in East and Southeast Asia. Washington DC: US Government Printing Office. 16 Şubat 1971. s. 18. 
  20. ^ Macaulay, Scott (17 February 2014). The Act of Killing Wins Documentary BAFTA; Director Oppenheimer's Speech Edited Online 21 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Filmmaker. Retrieved 12 May 2015.
  21. ^ Dwyer, Colin (18 Ekim 2017). "Declassified Files Lay Bare U.S. Knowledge Of Mass Murders In Indonesia". NPR. 5 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2017. 
  22. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kadane isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  23. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; LA Times isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  24. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; CIA lists isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  25. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; AlexBellamy isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  26. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Editorial Note isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  27. ^ [22][23][24][25][26]
  28. ^ Bevins, Vincent (20 Ekim 2017). "What the United States Did in Indonesia". The Atlantic. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  29. ^ Mark Aarons (2007). "Justice Betrayed: Post-1945 Responses to Genocide 5 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." In David A. Blumenthal and Timothy L. H. McCormack (eds). The Legacy of Nuremberg: Civilising Influence or Institutionalised Vengeance? (International Humanitarian Law). Webarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş. Martinus Nijhoff Publishers. 90-04-15691-7 p. 81 29 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  30. ^ David F. Schmitz (2006). The United States and Right-Wing Dictatorships, 1965–1989. Cambridge University Press. ss. 48-9. ISBN 978-0-521-67853-7. 
  31. ^ Michaels, Samantha. "It's Been 50 Years Since the Biggest US-Backed Genocide You've Never Heard Of". Mother Jones (İngilizce). 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=1965-1966_Endonezya_katliamları&oldid=33845690" sayfasından alınmıştır