Britanya Seylanı

Ceylon Britanya Seylanı
1815 -1948
Bayrak Arma
Başkent	Colombo
Yaygın dil(ler)	Seylanca, Tamilce, İngilizce
Hükûmet	Monarşi
Tarihçe
• Kuruluşu 1815 • Koloni 1815 • Dominyon 1947 • Bağımsızlık 1948 • Dağılışı 1948
Öncüller Ardıllar Kandi Krallığı Hollanda Seylanı Seylan Dominyonu

Britanya Seylanı (Seylanca: බ්‍රිතාන්‍ය ලංකාව, Tamilce: பிரித்தானிய இலங்கை), günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lanka'da 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi.

1640 yılında itibaren Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin bir kolonisi haline gelen Seylan adası, 1792 ile 1797 yılları arasında Birinci Koalisyon Savaşı neticesinde Fransız Devrimi orduları tarafından işgal edilerek kontrol altına alınmıştır. Bu işgalin ardından mevcutta var olan Birleşik Hollanda Cumhuriyeti'ne bağlı Batavya Cumhuriyeti yerine Fransa'nın Kardeş Cumhuriyetler'inden biri kurulmuştur.

Fransa ile savaş durumunda olan Büyük Britanya Krallığı, Fransa'nın tüm Hollanda kolonilerini işgal etmesinden endişe ederek, Hollanda Doğu Hint Adalarıi Cape Kolonisi ve Seylan adalarını işgal ederek kontrolü altına almıştır. Kamperduin Deniz Savaşı'nda Hollanda deniz birliklerine karşı da üstünlük elde eden Britanya, adaların hakimi olmuştur. Fransızlarından kaçarak Britanya'ya sığınan Hollanda valisi V. Wilhelm adalar üzerindeki tüm hakları Britanya kralı emrine verdiğini beyan etmiştir. Bu beyanın ardından 1803 yılında Britanya kraliyet kolonisi haline gelmiştir. 1810 yılında ortaya çıkan Britanya-Fransa koloni çatışması neticesinde 1812 yılına kadar kısa bir süre yeniden Fransa hakimiyeti altına giren ada, 1813 yılında Kandi Krallığı hariç yeniden Britanya hakimiyeti altına girmiştir. 1815 yılında gerçekleştirilen Viyana Kongresi neticesinde ada fiilen Britanya'ya verilmiştir. Napolyon Bonapart'ın 1814/15 yılındaki mağlubiyeti sonrasında Hollanda her ne kadar Hollanda Doğu Hindistan Adaları'nı geri alsa da Seylan dahil diğer tüm kolonileri kesin olarak Britanya hakimiyetinde kalmıştır.

1815 yılında Kandi Krallığı'nın da ortadan kaldırılması ile tüm ada Britanya hakimiyetine girmiştir. Sri Lanka'nın son kralı Vikrama Rajasinha'da yakalanarak Hindistan'a sürgün edilmiştir. 1840 yılından itibaren kahve plantasyonlarında çalışmak üzere Hindistan'dan Tamil kökenliler adaya getirilmiştir. 1860 yılından itibaren kahve plantasyonları yerine çay plantasyonları oluşturulmuştur.

1911 yılında kısmen de olsa halkın temsil edildiği bir yapı oluşturulmuş, I. Dünya Savaşı sürdüğü bir süreçte ilk ulusal akımlar meydana gelmiştir. Bu süreçte başlayan ve Sinhalalar ile Tamiller arasında yaşanan sorunlar nedeniyle ulusal bir bilinç konusunda ilerleme sağlanamamıştır.

Haziran 1947'de Don Stephan Senanayake önderliğinde Britanya dominyonu olan ada, 4 Şubat 1948 tarihinde İngiliz Milletler Topluluğu içerisinde bağımsızlığını elde etmiştir.

Dış bağlantılar

• Mills, Lennox A. (1933). Ceylon Under British Rule, 1795–1932. Oxford U.P.
• Peebles, Patrick (2006). The History of Sri Lanka. Greenwood.
• Peebles, Patrick (2001). The Plantation Tamils of Ceylon. Continuum International.
• Wenzlhuemer, Roland (2008). From Coffee to Tea Cultivation in Ceylon, 1880–1900: An Economic and Social History. Leiden: Brill.