Dorileon Muharebesi (1097)

Dorileon Muharebesi
	Birinci Haçlı seferi
	; Birinci Dorileon Muharebesi
Tarih	1 Temmuz 1097
Bölge	Dorlion, Eskişehir
Sonuç	Haçlı zaferi
Taraflar
Anadolu Selçuklu Devleti; Danişmentliler	Haçlılar
Komutanlar ve liderler
I. Kılıç Arslan; Gümüştekin Gazi	Boemondo; Robert Curthose; Godefroy de Bouillon; Adhémar de Monteil
Güçler
8.000 Atlı Okçu	20.000 Öncü - 30.000 İkinci Ana Grup (Bu Sayının 2.000-3.000'i Zırhlı Şövalye idi)
Kayıplar
3.000	4.000

Dorileon Muharebesi, 1 Temmuz 1097 tarihinde Birinci Haçlı Seferi'nin başlangıcında gerçekleşti. Eskişehir yakınında yapılan bu savaşta Haçlılar, I. Kılıçarslan'ın Anadolu Selçuklu ordusunu yenerek Anadolu'da ilerlemelerine devam ettiler.

Muharebe öncesi durum

İznik kuşatmasına katılan ve bu şehri Bizanslılara terk eden ve şehir Bizanslılara terk edildiği için şehri talan edemeyen Haçlı ordusu 26 Haziran'da Bizanslılara karşı bir husumetle Anadolu'ya doğru yürüyüşe başladı. Haçlı ordusu idare ve iaşe toplama kolaylığı sağlamak nedeniyle ikiye bölündü. Bir grup daha zayıftı ve Taranto'lu Boemondo, yeğeni Tancerd, Flandra'lı Robert idaresinde genellikle Norman ve Flandaralılardan oluşuyordu. Bizans birlikleri general Tatikios komutasında öncülük yapıyorlardı. Diğer Godfrey, kardeşi Boulogne'lu Baldwin, Touluse'lu Raymondo IV ve Papa temsilcisi Adhemar idaresinde Fransızlardan oluşmaktaydı. Artçılığı Vermandois'lu Hugo idaresinde Fransızlar yapmaktaydı. İki ordu grubu Eskişehir yakınlarında Dorileon ovasında birleşmek için kararlıydılar.

Beomondo ordusunun Selçuklu keşif müfrezeleri tarafından devamlı gözetlendiğini anlamıştı. 29 Haziran'da Eskişehir ovasına birinci Haçlı ordu grubu geldiklerinde Selçukluların bir baskın yapma tehlikesini sezmişlerdi.

Sultan I. Kılıç Arslan İznik'in düşmesinden sonra ordusunu güçlendirmişti. Bu ordunun büyüklüğü, özellikle çarpışmayı kazanan Haçlıların başarısını büyük göstermek isteyen kaynaklarda, gayet abartılmakta ve değişik kaynakta değişik olarak verilmektedir.^[1] Güvenilir daha eski tarihî kaynaklara göre bu ordu 25.000-30.000 arasındaydı. Ama yeni yapılan araştırmalara göre Kılıç Arslan komutasındaki ordu mevcudu 6.000-8.000'den büyük değildi.^[2]^[3]

Muharebe

1 Temmuz'da önde yürüyen Boemondo komutası altında olan Normanlardan oluşan birinci Haçlılar grubu Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan tarafından karşılandı. Kılıç Arslan Selçuklu ordusunun çok hızlı ve hareketli atlı okçuları Normanlardan oluşan bu Haçlı ordu grubunu sardı. Normanlar hemen askerlerini sıkıca birbirlerine yaklaştırdılar ve bu askerleri asker olmayanlar ve ağırlıklar etrafında topladılar. Boemondo'nun zırhlı ağır süvarileri hemen hazırlığa geçti, ama oynak hafif Selçuk süvarilerine karşı savunma yapılması çok zor oldu. Selçuklu süvariler alışılagelen taktiklerine göre ortada bulunan savaşçı olmayanlar ve zırhsız piyade askerleri içine hücumlar yapıp oklarını atıp geri çekilme manevralarına geçtiler. Boemondo savaşçı olmayanları ve zırhsız piyadeleri korumak maksadıyla zırhlı süvarilerini atlarından indirtip bir savunma hattı kurdurdu. Ağır zırhlı Haçlı askerlerinin de savunmasıyla Selçuklu süvarilerinin hücum, ok atma, geri çekilme manevraları sonuçsuz kalmaya başladı; çünkü okları zırhları kolay delemiyordu. Yine de zırhsız haçlı piyadelerine ve atlarına çok büyük kayıp verdirdiler. Boemondo arkadan gelen Fransızlardan oluşan ikinci gruba bu baskın hakkında haberciler gönderdi ve hemen yardım istedi. Beomondo kendi ordu grubunu yakında bulunan nehir kenarındaki biraz bataklık araziye çekilmesini sağladı. Bu bataklık arazi atların hızını kestiği için Selçuklu süvarisinin hücumlarının şiddeti azalmaya başladı. Zırhlı askerler yaya olarak zırhsız piyadeler ve savaşçı olmayanları korumak için onlar etrafında bir daire şeklinde savunma hatları yapmaya çalıştılar. Fakat yine de süvari hücumları ve okların verdiği zayiat devam etti. Bazı ağır zırhlı Haçlılar ise karşı hücumlara da girişmekteydi. Fakat Selçukluların elinde çok sayıda ok bulunması ve süvarileri çok seri ok atmaları nedeniyle ağır zırhlı Haçlılar bile telef olmaya başladılar.

Arkadaki ikinci gruptan Godfrey hücum altındaki gruba yetişerek kendi Fransız ağır zırhlı süvarileri başında Selçuklu güçlerini yarmaya çalıştı. Öğleye doğru 50 Fransız şövalyeden oluşan bir birlik Beomondo'ya erişti ve daha sonra diğer Fransız ağır zırhlı süvariler de ilerlemeye başladılar. Lakin Selçukluların hücumlarından ötürü Haçlılar kayıp vermeye devam etti. Haçlı ordusu bataklık araziden geri itildi ve nehrin sığ kenarlarında savaşmaya mecbur kaldı. Fakat Haçlı savunma hatları 7 saat süren bu çarpışmadan sonra bile çökmedi. Tam bu sırada Raimondo'nun ikinci gruptan zırhlı süvarileri gelip yan taraftan Selçuklu süvarilerine yüklendiler ve onları geri döndürmeyi başardılar. Haçlılar yeniden ağır zırhlılar grubu kurup Boemondo, Tancred, Norman Robert sol kanatta Raymond ve Flandaralı Robert orta da ve Godfrey ve Hugh sol kanatta olarak bir hücum hattı hazırlayıp ağır süvari hücumuna geçmeyi sağladılar. Fakat bu hücum Selçuklu ordusunu kuşatma yerinden atmayı başaramadı. Ancak geç öğleden sonra Adhemar'ın komutasında bir diğer Haçlı ağır süvari birliği etraftaki tepelerin ağaçlıklı yamaçlarından ve tepeler arkasından Selçuklulara görünmeden geçerek Selçuklu süvari birliklerini arkasına doğru geçmeyi başardı ve Selçuklu ordusunun artçılarına ve ağırlıklarına hücuma başladılar.

İkinci bir ordu grubunun arkada bulunduğundan önceden haberdar olmayan, bu ikinci ordu grubunun bu kadar çabuk bir araya geleceğini ve bu kadar ağır bir darbe indireceğini beklemeyen; askerlerinin oklarının ve kılıç darbelerinin kalın Haçlı şövalye zırhlarına karşı etkili işlemediğini gören ve bu nedenle birleşen Haçlı ordusuna karşı çıkamayacağını anlayan Sultan Kılıç Arslan Selçuklu ordusunu epeyce ölü vererek ve hatta hazinesini de geri de bırakarak geri çekmek zorunda kaldı.

Muharebe sonucu

Bu muharebeden sonra kısa zaman için Kılıç Arslan'ın hazinesini ele geçiren Haçlı güçleri kendilerini zengin hissettiler. Ama önlerinde sıcak Anadolu'da uzun bir yürüyüş bekliyordu. Selçuklu orduları bu muharebeden sonra doğrudan doğruya Haçlı ordusu ile savaşa girişmekten kaçındılar. Haçlı ordusu Antakya'ya kadar neredeyse hiç mukavemet ile karşılaşmadan ilerledi. Kılıç Arslan gerilla tipi bir savaşa girdi ve yak-yık-boşalt tipi bir yıldırıcı ve yıpratıcı savaşa girişti. Haçlı ordusu ağır kayıplar vererek ancak 3 ay sonra Antakya önüne gelebildi.

Kaynakça

Özel

^ Bu abartma zamanın birincil kaynaklarında da görülmektedir. Birincil Haçlı kaynaklarının verdiği inanılmayacak kadar büyük rakamlar Aguilierli Raymond'dub verdiği 150.000 askerden Foucher de Chartres tarafından verilen 300.000'e kadar değişkendir.
^ John France, The Crusades And The Expansion Of Catholic Christendom, 1000-1714, say. 71 "[...] Ortaya çıkan durumda 20.000 kadar büyüklükte Boemondo, Robert Curthoseve Blois kontu Stephen komutasındaki öncü Haçlı ordu grubu ile 30.000 kişilik ikinci ana grup arasında yaklaşık 5 kilometre kadar boşluk bulunmaktaydı. Haçlılar Kılıç Arslan'ın yakında olduğundan haberdardılar. İznik'teki yenilgisinden sonra Kılıç Arslan yeni müttefikleri Danişmendoğullarından takviyeli olarak 6.000-7.000 süvariyle geri dönmüştü ve onları takip etmekteydi."
^ Bennett, The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare, say. 103 "1097'de İznik'i başarılı olarak kuşatan ve ele geçiren Haçlı ordusu iaşe ve yem toplamada kolaylık sağlamak için iki buyuk gruba bölündu. Öncu grubun başında Boemondo Bozüyük'te bir hücuma uğradı. Sultan Kılıç Arslan 7.000-8.000 atlı okçu ile pusuda beklemekteydi. Bu pusu ve baskın öncü Haçlılar arasında bir karışıklığa neden oldu.

Genel

Albert of Aix, Historia Hierosolymitana
Foucher de Chartres, Historia Hierosolymitana
Gesta Francorum
Hans E. Mayer, The Crusades. Oxford, 1965.
Raymond of Aguilers, Historia francorum qui ceperunt Jerusalem
Jonathan Riley-Smith, The First Crusade and the Idea of Crusading. Philadelphia, 1999.
Steven Runciman, The First Crusaders, 1095–1131. Cambridge University Press, 1951.
Cahen, Claude (1969) [1955]. "The Turkish Invasion: The Selchükids". Setton, Kenneth M.; Baldwin, Marshall W. (Ed.). A History of the Crusades, Volume I: The First Hundred Years (İngilizce) (İkinci bas.). Madison, Milwaukee ve Londra: University of Wisconsin Press. ss. 135-176. ISBN 0-299-04834-9.
John France, Victory in the East: A Military History of the First Crusade, Cambridge University Press, 1996.
John France, The Crusades And The Expansion Of Catholic Christendom, 1000–1714, Routledge, 2005.
Matthew Bennett, The Hutchinson Dictionary of Ancient & Medieval Warfare, Helicon Publishing Ltd, 1998.

[1] Bu abartma zamanın birincil kaynaklarında da görülmektedir. Birincil Haçlı kaynaklarının verdiği inanılmayacak kadar büyük rakamlar Aguilierli Raymond'dub verdiği 150.000 askerden Foucher de Chartres tarafından verilen 300.000'e kadar değişkendir.

[France-2] John France, The Crusades And The Expansion Of Catholic Christendom, 1000-1714, say. 71 "[...] Ortaya çıkan durumda 20.000 kadar büyüklükte Boemondo, Robert Curthoseve Blois kontu Stephen komutasındaki öncü Haçlı ordu grubu ile 30.000 kişilik ikinci ana grup arasında yaklaşık 5 kilometre kadar boşluk bulunmaktaydı. Haçlılar Kılıç Arslan'ın yakında olduğundan haberdardılar. İznik'teki yenilgisinden sonra Kılıç Arslan yeni müttefikleri Danişmendoğullarından takviyeli olarak 6.000-7.000 süvariyle geri dönmüştü ve onları takip etmekteydi."

[Bennett-3] Bennett, The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare, say. 103 "1097'de İznik'i başarılı olarak kuşatan ve ele geçiren Haçlı ordusu iaşe ve yem toplamada kolaylık sağlamak için iki buyuk gruba bölündu. Öncu grubun başında Boemondo Bozüyük'te bir hücuma uğradı. Sultan Kılıç Arslan 7.000-8.000 atlı okçu ile pusuda beklemekteydi. Bu pusu ve baskın öncü Haçlılar arasında bir karışıklığa neden oldu.

[1]

[2]

[3]