Fehim Spaho

Fehim Efendi Spaho
6. Reisu-l-uleması
Görev süresi 1938-1942
Yerine geldiği	Salih Safvet Bašić (Geçici)
Yerine gelen	Salih Safvet Bašić (Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum	Fehim Spaho 13 Şubat 1877(1877-02-13) Saraybosna, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	14 Şubat 1942 (65 yaşında) Saraybosna, Bağımsız Hırvatistan Devleti
Mesleği	Din adamı, Yazar, Çevirmen
Dini	İslam

Fehim Efendi Spaho (13 Şubat 1877 – 14 Şubat 1942), Bosnalı bir din adamı, Yugoslavya Reisu-l-uleması. Onun küçük kardeşi siyasetçi Mehmed Spaho oldu.

Hayatı

14 Şubat 1877'de Saraybosna'da doğdu. Babası Mekteb-i Nüvvâb olarak bilinen Yüksek Şeriat-Hâkimlik Okulu'nun müdürü Hacı Hasan Efendi'dir. İlk öğrenimini Saraybosna'da tamamladı. Ardından Mekteb-i Nüvvâb'a girdi ve buradan mezun oldu. 7 Ekim 1895'te vilayet arşivcisi olarak devlet memurluğu görevine başladı. Aralık 1896'da Saraybosna'daki şer‘i mahkemeye tayin edildi. Eylül 1897'deki kadılık sınavını kazandı ve bu arada aynı kurumda resmi Türkçe mütercimi oldu. 1901-1908 yılları arasında Saraybosna'da kadılık yaptı. 1908'de hükûmet katipliğine, 1911'de sekreter yardımcılığına ve 1915'te hükûmet sekreteri görevlerine getirildi. Şubat 1919 - Ekim 1920 tarihleri arasında Belgrad'daki Din İşleri Bakanlığı'nda daire başkanlığı görevini üstlendi. Ardından Saraybosna'ya döndü. 1923 yılına kadar Saraybosna'da hükûmet üst düzey müsteşarı ve din işleri bölümü başkanı olarak görevde bulundu. İki defa siyasi sebeplerle emekliye ayrıldı ve 1936 yılına kadar ilmi çalışmalar ve çevirilerle meşgul oldu. 1936'da İslam Dini Birliği naibliğine getirildi. Aynı yılın nisan ayında Yüksek Şeriat Mahkemesi başkanı oldu. 1937'de Vakıf Kurulu, Reisu-l-ulema Meclisi müşavirliği ve Reisu-l-ulema Seçme Kurulu üyeliklerine seçildi. 20 Nisan 1938 tarihinde reisu-l-ulema oldu. 6 Mayıs 1938'de resmen göreve başladı ve 9 Haziran 1938'de Saraybosna'daki Hünkâr Camii'nde bu münasebetle menşur töreni yapıldı. 13 Şubat 1942'de Saraybosna'da öldü ve Gazi Hüsrev Bey Camii'nde yakınına defnedildi.

İlmi çalışmalarını

Fehim Spaho ilmi çalışmalarını genç yaşlarından itibaren sürdürmüş ve özellikle Türkçe'den Boşnakça'ya çeviriler yapmıştır. İlk yazıları daha on dört yaşında iken Saraybosna'daki Bošnjak adlı dergide yayımlanmış, yine Saraybosna'da Nada adlı dergide bazı yazıları ve çevirileri çıkmıştır. Kurucuları arasında bulunduğu Behar adlı dergide de birçok makalesi ve çevirisi neşredilmiştir. Narodna Uzdanica adlı müslümanlara ait kültür ve eğitim derneğinin 1924-1927 yılları arasında başkan yardımcılığını, 1927-1928 yıllarında başkanlığını yaparak bu derneğin yayımladığı Kalendar Narodne Uzdanice adlı dergide makaleleri çıkmıştır.

Eserleri

İlmi çalışmalarını

• Turski rudarski zakoni (Saraybosna, 1913)
• Naši narodni nazivi mjeseci u turskim kalendarima iz XVII Vijeka (Saraybosna, 1930)
• Staroslovenski crkveni stihovi u arapskom pismu (Saraybosna, 1931)
• Jedan turski dokumenat o Krbavskoj bitci 1493 (Saraybosna, 1931)
• Prve kavane su otvorene u našim krajevima (Saraybosna, 1931-1932)
• Pobune u Tuzlanskom srezu polovicom XVIII Vijeka (Saraybosna, 1933)
• Još jedan neobjavljen dokumenat iz pokreta Husejn kapetana Gradaščevića (Saraybosna, 1934)
• Iz javnog i privatnog života u Doba Turaka (Belgrad, 1936)
• Mješoviti brakovi (Saraybosna, 1938)
• Arapski, perzijski i turski rukopisi Hrvatskih zemaljskih muzeja u Sarajevu (Saraybosna, 1942)

Çeviriler

• Hiljadu i jedna Noć (Binbir Gece Masalları) (Saraybosna, 1925)
• Saliha Hanuma (Halit Ziya Uşaklığil'in Saliha Hanım) (Saraybosna, 1923)
• Safija (Moralizade Vassaf Kadri'nin Safiya) (Saraybosna, 1923)
• Grmuša (Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu) (Saraybosna, 1923)
• Kad sunce zalazi (Ercüment Ekrem Talu'nun Gün batarken) (Saraybosna, 1924)
• Zaboravljena ljubav (Halit Ziya Uşaklığil'in Aşk-i memnu) (Saraybosna, 1924)
• Zaostale bilješke umrle žene (Güzide Sabri Aygün'nün Olmüs Bir Kadinin Evrak-i Metrukesi) (Saraybosna, 1924)
• Bolja na srcu (Halide Edip Adıvar'ın Kalp Ağrisi) (Saraybosna, 1927)
• Handana (Halide Edip Adıvar'ın Handan) (Saraybosna, 1930)

Hikâyelerin çevirileri

• Trešnje (Reşat Nuri Güntekin'in Kızılcık Dalları) (Saraybosna, 1929-30)
• Jedna nedužna prevara (Reşat Nuri Güntekin'in Masumane Bir Hile) (Saraybosna, 1929-30)
• Na oporavak (Reşat Nuri Güntekin'in Nekâhat) (Saraybosna, 1930)
• Tetka Hava (Reşat Nuri Güntekin'in Havva Teyze) (Saraybosna, 1932)
• Babur Šahova sedžada (Reşat Nuri Güntekin'in Babür Šah'in Seccadesi) (Saraybosna, 1936)
• Čigra (Ercüment Ekrem Talu'nun Topac) (Saraybosna, 1938)

Ayrıca bakınız

• Bosna Hersek İslam Birliği

Dış bağlantılar

• Sjećanja na reisu-uleme: Fehim ef. Spaho 27 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Boşnakça)
• Reisu-l-ulema Fehim ef. Spaho - reis koji je odsikteris'o Francetića 27 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Boşnakça)

Hükûmet görevi
Önce gelen: Salih Safvet Bašić (Geçici)	Reisu-l-ulema 1938 - 1942	Sonra gelen: Salih Safvet Bašić (Geçici)