Gentile Bellini

Gentile Bellini
Gentile Bellini
	Bellini'nin otoportresi
Genel bilgiler
Doğum	1429; Venedik ; günümüz İtalya'sında
Ölüm	1507 (77-78 yaşlarında)
Uyruk	İtalyan
Sanat eğitimi	Ressam
Katıldığı akımlar	Rönesans

Gentile Bellini (1429 - 23 Şubat 1507), Rönesans döneminde Venedik'te yaşamış İtalyan bir ressamdır. 1478'de Venedik Cumhuriyeti tarafından Fatih Sultan Mehmet'in Portresini yapmak üzere İstanbul'a gönderilmiştir.^[1]

Gentile Bellini'nin yaşamı

Gentile Bellini, ressam bir ailenin çocuğu olarak 1429'da Venedik'te dünyaya geldi. Babası Jacopo Bellini ve özellikle erkek kardeşi Giovanni Bellini ve kayınpederi Andrea Mantegna da o dönemin çok ünlü ressamlarındandılar.^[2] O dönemde yetenekli ressamlar çok saygı görmekteydiler. İtalyan yarımadasının kuzeyindeki Floransa ve Venedik gibi kentlerinde yaşayan sanatçılar Rönesans döneminin çekirdeğini oluşturmaktaydılar. Gentile ve Giovanni o dönemde özellikle birçok dinsel temaları tablolar yaptılar. Venedik'teki Scuola Grande di San Marco binasının içindeki tabloları da iki kardeş birlikte yapmışlardı. Lazzaro Bastiani, Vittore Carpaccio, Giovanni Mansueti ve Benedetto Rusconi ile beraber Haç Kalıntıları Mucizeleri olarak bilinen 10 resimlik bir döngüyü resmetmek için kiralanan ressamlar arasındaydı. Gentile Bellini Venedik'teki Dükler Sarayı'nda da birçok tablolar yaptı ama 1577 yılında çıkan yangında bu tablolar yok oldu.

Tabloları

Gentile'in en eski imzalı eseri, Venedik'te (şimdi Accademia Müzesi'nde) hayatta kalan en eski yağlı boya tablolardan birisi The Blessed Lorenzo Giustinian (1445) ‘dır. 1450'lerde Bellini Scuola Grande di San Marco için bir komisyon üzerinde çalıştı ve kardeşi Giovanni Bellini ile birlikte resim yaptı. 1454'ten itibaren Venedik Doges için resmi portre sanatçısıydı^[3] (örneğin, sağdaki Doge Giovanni Mocenigo resmine bakınız).

Gentile Bellini'nin hayatta kalan çalışmalarının çoğu Scuola Grande di San Giovanni Evangelista için olanlar da dahil olmak üzere kamu binaları için çok büyük resimlerden oluşur. Lazzaro Bastiani, Vittore Carpaccio, Giovanni Mansueti ve Benedetto Rusconi ile birlikte Bellini Haç’ın Kutsal Emanetinin Mucizeleri olarak bilinen 10 resimlik anlatı döngüsünü yapmak için işe alınan sanatçılardan biriydi. Komisyon, kardeşlik derneği (İngilizce:confraternity) 1369'da aldığı Kutsal Haç 'ın kutsal emanet ‘ni kutlamayı amaçlıyordu. Gentile'nin katkıları arasında 1496'dan kalma Piazza San Marco'daki Gerçek Haç Alayı ve Gentile'nin ve erkek kardeşi Giovanni'nin kendi portresini içeren 1500'lü yıllardan kalma S. Lorenzo Köprüsü'ndeki Gerçek Haç Mucizesi tabloları vardır.^[4]

Yorumlama ve sembolik anlamı

Bellini'nin padişahı temsil eden madalyasının arka yüzünde gösterilen üç taç, aynı zamanda Sultan’ın resminin her iki tarafında da tekrarlanan hanedan armasıdır. Üç taç, İsveç kraliyet arması aşina olan Avrupalılar tarafından veya üç diyara (Papalık triregnum) referans olarak kolayca referans verilebilirdi. Ancak, Mehmet'in görüntüleri bağlamında, üç taç muhtemelen Magna Grecia veya Güney İtalya, Trabzon ve Asya'ya atıfta bulunur. Bellini'nin resmine yakından bakıldığında resmin en ön kısmında bol dökümlü kumaşa işlenmiş belirsiz bir yedinci taç vardır. Geçmişte, yedi taç II. Mehmed'in Osmanlı hanedanındaki konumunu tanımlıyordu. Muhtemelen Venedik'te II. Mehmed'in yaklaşık 1510'unda yapılmış bir başka portresi, yedi tacın en azından geçmiş tarihçilerin düşündükleri gibi bir önemi olmadığını gösterir gibidir. Bu resim yaklaşık 31 yıl sonra yapıldı ve yedinci tacı yok sayar, yani II. Mehmet'in kimliğiyle daha önce düşünüldüğü kadar ayrılmaz bir şey olmayabilir.

Gentile Bellini'nin döneminde Osmanlı-Venedik ilişkileri

İtalyan yarımadasında o dönemde tek bir devlet yerine birçok kent devletleri bulunuyordu. Bunlardan en güçlülerinden biri de yarımadanın kuzeydoğu bölgesinde yer alan Venedik Cumhuriyetiydi. Venedik ilk önceleri Bizans İmparatorluğunun bir parçasıyken bağımsızlığını kazanmış, güçlü filosuyla başta Girit ve Kıbrıs olmak üzere birçok Ege ve Akdeniz adalarını eline geçirmişti. Venedik, 1204'te Konstantinopolis'i talan eden dördüncü Haçlı seferi'nde önemli bir rol oynamıştı ve Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettiğinde kentte büyük bir Venedikli toplumu yaşamaktaydı. İstanbul'un Osmanlıların eline geçmesi Venedik'e büyük bir zarar verdi. O yüzden 1453-1479 yılları arasında Venedik ile Osmanlılar arasında birçok çatışmalar yaşandı. Sonunda Venedik Senatosu'nun Osmanlıların yaptığı barış önerisini kabul etmesiyle bu çatışmalar sona erdi. Barış anlaşması Venedik'in Osmanlılara büyük bir miktarda ödeme yapmasını öngörmesinin yanı sıra olağanüstü başka bir koşul daha içeriyordu. Fatih Sultan Mehmet portresini yapmak üzere Venedik'in en yetenekli ressamlarından birinin İstanbul'a gönderilmesini öngörüyordu. İşte Bellini bu koşullar altında 1479 yılında İstanbul'a geldi, kaldığı 16 ay boyunca Fatih Sultan Mehmet'in ünlü portresinin yanı sıra birçok tablolar ve çizimler yaptı. Hem Doğu toplumlarında hem Batı toplumlarının yaşantısını görüp resmettiği için Oryantalist geleneğin kurucularından biri sayılır. Bellini bu süreçte Kıbrıs Kraliçesi Caterina Cornaro'nın da portresini çizmişti.

Gentile Bellini'nin İstanbul Seyahati

1479-1481 yılları arasında İstanbul'da kalmıştır. Bu sürede Fatih'in portreleri de dahil çeşitli çizimler yapmıştır.^[5]

Fatih Sultan Mehmet tablosunu yapmasına izin vermeden önce Bellini'nin yeteneğinden emin olmak istemişti. Bu nedenle Bellini İstanbul'daki ilk aylarını sarayda çeşitli insanların tablolarını yaparak geçirdi. "Oturan Katip" adıyla anılan tablosu da bunlardan biridir. Boston'daki İsabella Gardner Müzesinde bulunmaktadır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Galeri

Fatih Sultan Mehmet'in Portresi, 70x52 cm, National Gallery, Londra, 1480
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin satın aldığı Fatih ve oğlu Cem Sultan’ın Portresi 1481, İstanbul Belediye Sarayı
Anonim Venedikli oryantalist tablosu, Şam'da Elçilerin Karşılanması, Louvre Müzesi, 1511
Il cardinale bessarione col reliquairio della vera croce, National Gallery, 1472-73
Meryem Ana ve Çocuk Tahtta, National Gallery, 15. yy. sonları
Anunciazione, Thyssen-Bornemisza Müzesi, 1465

Kaynakça

^ Welch, Evelyn S. (2000). Art in Renaissance Italy, 1350-1500. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192842794.
^ "Gentile Bellini Hayatı ve Eserleri (1430 - 1507)". istanbul sanat evi. 26 Şubat 2015. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
^ MSN Encarta : Online Encyclopedia, Dictionary, Atlas, and Homework. 31 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Morelli, Giovanni (2015). Kunstkritische Studien über italienische Malerei: Die Galerien zu München und Dresden. Münih: Vero Verlag. ISBN 978-3737208758.
^ Öç, Efe (25 Haziran 2020). "İBB'nin Londra'daki açık artırmada satın aldığı Fatih Sultan Mehmet portresi özel bir müzede sergilenecek". BBC News Türkçe. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[İtalyanRönesansı-1] Welch, Evelyn S. (2000). Art in Renaissance Italy, 1350-1500. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192842794.

[2] "Gentile Bellini Hayatı ve Eserleri (1430 - 1507)". istanbul sanat evi. 26 Şubat 2015. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.

[3] MSN Encarta : Online Encyclopedia, Dictionary, Atlas, and Homework. 31 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[ItalienischeMalerei-4] Morelli, Giovanni (2015). Kunstkritische Studien über italienische Malerei: Die Galerien zu München und Dresden. Münih: Vero Verlag. ISBN 978-3737208758.

[öç-5] Öç, Efe (25 Haziran 2020). "İBB'nin Londra'daki açık artırmada satın aldığı Fatih Sultan Mehmet portresi özel bir müzede sergilenecek". BBC News Türkçe. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]