İçeriğe atla

Hırvatistan hükümdarları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hırvatistan hükümdarları listesi, Hırvatistan Krallığı'nın yerli etnik ve yöneten hanedanlara mensup Hırvatistan hükümdarlarının listesidir.

Aşağı Pannonia Dükleri (7. yüzyıl–896)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pannonia ovasında bulunan, günümüz Hırvatistan bölgeleri de dahil olmak üzere Orta Çağ'ın başlarında Slav kabileleri ile iç içe yaşanmaktaydı. O bölgenin yöneticileri şu kişilerdir;

Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Vojnomir y. 790 y. 810
Ljudevit y. 810 y. 823
Ratimir y. 829 y. 838
Braslav y. 882 y. 896

Hırvatistan Dükleri (7. yüzyıl–925)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hırvatistan Düklüğü
Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Višeslav y. 785 y. 802
Borna y. 810 821 Višeslav'ın oğlu. Frank İmparatoru Şarlman'ın vasalı.
Vladislav 821 y. 823 Borna'nın yeğeni
Ljudemisl y. 823 y. 835 Bazı kaynaklar, Pannonian dükü Ljudevit'i öldürmüş olabileceğini iddia etmektedir.
Mislav y. 835 y. 845
Trpimirović Hanedanı
Trpimir y. 845 864 Trpimirović hanedanının kurucusu
Zdeslav 864 864 Trpimir'in oğlu
Domagojević Hanedanı
Domagoj 864 876 Zdeslav'ı devirip tahta geçti.
Domagoj'un isimsiz oğlu 876 878 Bir iç savaş sırasında öldürüldü.
Trpimirović Hanedanı
Zdeslav 878 879 İkinci kez tahta çıktı, Domagoj'un isimsiz oğlunu devirdi. Mayıs 879'da Branimir tarafından öldürüldü.
Domagojević Hanedanı
Branimir 879 y. 892
Trpimirović Hanedanı
Muncimir 892 910 Trpimir'in oğlu. Mutimir olarak da adlandırılır.
I. Tomislav 910 925

Hırvatistan kralları (925–1102)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Hırvatistan Krallığı (925–1102)
Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Trpimirović Hanedanı
I. Tomislav 925 928 Muhtemelen Muncimir'in oğludur. Ölümünden sonra iç savaşlar devleti zayıflattı ve Bosna da dahil olmak üzere bazı topraklar kaybedildi. rex (kral) unvanı iki çağdaş belgeye dayanmaktadır:
  • 925 tarihli bir yazışmada Papa X. Ioannes kendisine Rex Croatorum (Hırvatların kralı) unvanıyla hitap etti
  • "rex" olarak da anıldığı Split Birinci Kilise Konseyi'nden bir transkript

Ayrıca başka durumlarda prens (prens) ve dux (dük) olarak da anılırdı. Bununla birlikte, modern Hırvatistan'da geleneksel olarak ilk (ve tartışmasız en ünlü) Hırvat kralı olarak kabul edilir.

II. Trpimir 928 935 Tomislav'ın küçük erkek kardeşi veya oğlu
I. Krešimir 935 945 II. Trpimir'in oğlu
Miroslav 945 949 I. Krešimir'in oğlu
II. Michael Krešimir 949 969 Miroslav'ın küçük erkek kardeşi.
Zadarlı Helen 969 976 969'dan 8 Ekim 976'daki ölümüne kadar oğlu Stephen Držislav'ın naibi olarak hüküm sürdü.
Stephen Držislav 969 997 Michael Krešimir ve Zadarlı Helen'in oğlu.[1]
Svetoslav Suronja 997 1000 Stephen Držislav'ın oğlu. Kardeşleri III. Krešimir ve Gojslav tarafından tahttan indirildi.
Gojslav 1000 1020 Svetoslav Suronja'nın küçük erkek kardeşi. III. Krešimir ile birlikte yönetti.
III. Krešimir 1000 1030 Svetoslav Suronja'nın küçük erkek kardeşi. 1020'de Gojslav'ın ölümünden sonra tek başına yönetti.
I. Stephen 1030 1058 III. Krešimir'in oğlu
IV. Krešimir 1058 1074 I. Stephen'ın oğlu, hükümdarlığı sırasında Hırvat Krallığı yükselişe geçti
Demetrius Zvonimir 1075 1089 IV. Peter Krešimir'in kuzeni. Macaristan kralı I. Béla'nın kızı Prenses Helen ile evlendi (y. 1063).
II. Stjepan 1089 1090/91 Büyük Kral IV. Peter Krešimir'in küçük kardeşi II. Gojslav'ın oğlu.
Árpád Hanedanı
I. Ladislaus 1091 1095 Kral Demetrius Zvonimir'in 1089'da ölümünden sonra, Macaristan kralı I. Ladislaus (1077–1095) Slavonya'da hüküm sürdü.
Svačić Hanedanı
Petar Svačić 1093 1097 Hırvat soyluları kral olarak seçildi.

Hırvatistan'ın Macar kralları (1102–1527)

[değiştir | kaynağı değiştir]

1102'den itibaren Macaristan kralları, Hırvat soylularıyla uzlaşıp Hırvatistan Krallığı'nın da hükümdarı oldular.[2][3]

Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Árpád Hanedanı
Coloman 1102 3 Şubat 1116 1095'ten ve daha sonra 1102'den 1116'daki ölümüne kadar Hırvatistan kralı. Hırvatlar tarafından desteklenen Coloman, Gvozd Dağı Muharebesi'nde Petar Svačić'in müttefiki Hırvat ve Dalmaçyalı soylulardan oluşan bir orduyu yendi. Hırvat soylularından oluşan bir konsey ("sabor") tarafından tanındı ve 1102'de Hırvatistan kralı olarak taç giydi.
II. Stephen 3 Şubat 1116 3 Nisan 1131 Coloman'ın oğlu
II. Béla 3 Nisan 1131 13 Şubat 1141 Álmos'un oğlu, I. Géza'nın torunu. Coloman'ın küçük erkek kardeşiydi.
II. Géza 13 Şubat 1141 31 Mayıs 1162 II. Béla'nın oğlu
IV. Stephen|III. Stephen 31 Mayıs 1162 4 Mart 1172 II. Géza'nın oğlu
II. Ladislaus 31 Mayıs 1162 14 Ocak 1163 II. Géza'nın küçük erkek kardeşi
IV. Stephen 14 Ocak 1163 Haziran 1163 Asi kral karşıtı, II. Géza'nın küçük kardeşi
III. Béla 4 Mart 1172 13 Nisan 1196 III. Stephen'in küçük erkek kardeşi
Emeric 13 Nisan 1196 30 Kasım 1204 III. Béla'nın oğlu
III. Ladislaus 30 Kasım 1204 7 Mayıs 1205 Emeric'in oğlu, çocukken öldü
II. András 7 Mayıs 1205 21 Eylül 1235 Emeric'in kardeşi
IV. Béla 21 Eylül 1235 3 Mayıs 1270 II. Andrew'in oğlu. Birinci Moğol istilası (1241–1242) sırasında hüküm sürdü. 1242'de, Zagreb ve Samobor'u özgür bir kraliyet şehri olduığunu belirten bir bildiri yayınladı.
V. István 3 Mayıs 1270 6 Ağustos 1272 1246'dan 1257'ye kadar Slavonya Prensi
IV. Ladislaus Kuman 6 Ağustos 1272 10 Temmuz 1290 V. Stephen'in oğlu. Katolik din adamlarının isteklerine aykırı olarak göçebe Kuman kabilelerle birlikte yaşadı ve bu nedenle aforoz edildi.
III. Andrew 4 Ağustos 1290 14 Ocak 1301 II. Andrew'in torunu. Árpád hanedanı'nın son Macar kralı.
Přemyslid Hanedanı
Wenceslaus 27 Ağustos 1301 9 Ekim 1305 IV. Béla'nın büyük-büyük torunu
Wittelsbach Hanedanı
V. Béla 9 Ekim 1305 Mayıs 1307 IV. Béla'nın torunu
Anjou Hanedanı
Charles Martel 1290 1295 Papa IV. Nicholas tarafından, çocuksuz IV. Ladislaus Kuman'ın halefi olarak seçildi. Kral olarak unvanı, Šubić ve Kőszegi soylu aileleri tarafından tanındı. Hırvatistan'da taç giydi.
I. Károly 14 Ocak 1301 16 Temmuz 1342 Anjou'lu Charles Martel'in oğlu. Charles Robert olarak da bilinir.
I. Lajos 16 Temmuz 1342 11 Eylül 1382 Ayrıca 1370'den 1382'ye Polonya kralı
I. Mary 11 Eylül 1382 17 Mayıs 1395 1385'te Yukarı Macaristan'ı işgal ettikten sonra Lüksemburglu Sigismund ile evlendi.
II. Charles 31 Aralık 1385 24 Şubat 1386 Ayrıca Napoli kralı.
Ladislaus 1390 1414 II. Charles'ın oğlu
Lüksemburg Hanedanı
Sigismund 31 Mart 1387 9 Aralık 1437 Ayrıca Bohemia ve 1433'ten 1437'deki ölümüne kadar Kutsal Roma İmparatoru.
Habsburg Hanedanı
I. Albert 18 December 1437 27 Ekim 1439 Sigismund'un damadı. Ayrıca 1438'den 1439'daki ölümüne kadar Bohemya kralı.
Jagiellon Hanedanı
I. Władysław 15 Mayıs 1440 10 Kasım 1444 Ayrıca 1434'ten 1444'teki ölümüne kadar Polonya kralı.
Habsburg Hanedanı
V. Ladislaus 10 Kasım 1444 23 Kasım 1457 I. Albert'in oğlu.
Hunyadi Hanedanı
Matyas Corvinus 24 Ocak 1458 6 Nisan 1490 Soylular tarafından seçildi.
Jagiellon Hanedanı
II. Vladislaus 15 Temmuz 1490 13 Mayıs 1516 I. Albert'in torunu. Ayrıca 1471'den itibaren Bohemya kralı.
II. Lajos 13 Mayıs 1516 29 Ağustos 1526 Ayrıca 1516'dan 1526'daki Mohaç Muharebesi'nde ölümüne kadar Bohemya kralı.
Zápolya Hanedanı
I. János 10 Kasım 1526 22 Temmuz 1540 Macar soylularının ve daha sonra Kanuni Sultan Süleyman'ın desteğiyle tahta çıktı. Habsburglu I. Ferdinand arasında çekişme yaşadı. I. John'un ölümünden sonra Macaristan'ı yeniden birleştirme hakkını tanımak için I. Ferdinand ile bir anlaşma yaptı.
II. János 13 Eylül 1540 16 Ağustos 1570 I. John'un oğlu. I. John'un destekçileri tarafından Macaristan kralı olarak seçildi. Hiç taç giymedi.

Habsburgs Monarşisi (1527–1918)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Hırvatistan Krallığı (Habsburg)

1 Ocak 1527'de Hırvat Parlamentosu tarafından yapılan 1527 Cetin Kalesi seçimiyle I. Ferdinand, Hırvatistan'ın yeni Kralı oldu.

Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Habsburg Hanedanı
I. Ferdinand 16 Aralık 1526 25 Temmuz 1564 Jagiellon Hanedanı ile Habsburg Hanedanı arasındaki anlaşma sonrası tahta çıktı. II. Vladislaus'un damadı
Maximilian 8 Eylül 1563 12 Ekim 1576
Rudolf 25 Eylül 1572 26 Haziran 1608 Kulpa Bozgunu sırasında hüküm sürdü. Küçük kardeşi II. Matthias lehine tahttan feragat etti.
II. Matthias 26 Haziran 1608 20 Mart 1619 Rudolf'un kardeşi
II. Ferdinand 1 Temmuz 1618 15 Şubat 1637
III. Ferdinand 8 Aralık 1625 2 Nisan 1657
IV. Ferdinand 16 Haziran 1647 9 Temmuz 1654
I. Leopold 27 Haziran 1657 5 Mayıs 1705 1669'da Zagreb Üniversitesi'ni açtı.
I. Joseph 5 Mayıs 1705 17 Nisan 1711  
III. Karl 11 Nisan 1711 20 Ekim 1740 Erkek soyunun devam etmemesi halinde Avusturya tacının kadına mirasını kabul etti ve böylece kızı Maria Theresa'nın egemen olmasını sağladı.
Maria Theresia 20 Ekim 1740 29 Kasım 1780 Hırvatistan'ı ilçeler halinde (županije) ayırdı. 1767'de, kaldırdığı 1779 yılına kadar bir Hırvat Kraliyet Konseyi ("Consilium Regium") kurdu. Özellikle serflik ve eğitimle ilgili askeri ve ekonomik reformlar gerçekleştirdi.
II. Joseph 29 Kasım 1780 20 Şubat 1790 Serfliği kaldırdı ve Hırvat topraklarında kısmen Almanlaştırma gerçekleştirdi.
II. Leopold 20 Şubat 1790 1 Mart 1792
I. Franz 1 Mart 1792 2 Mart 1835
V. Ferdinand 28 Eylül 1830 2 Aralık 1848 Epilepsi ve akıl hastası olan yeğeni Franz Joseph (küçük erkek kardeşi Franz Karl'ın oğlu) lehine tahttan çekildi.
Franz Joseph 2 Aralık 1848 21 Kasım 1916 En uzun süre iktidarda kalan Hırvat hükümdarı.
IV. Karl 21 Kasım 1916 16 Kasım 1918 Hırvat Parlamentosuna yaptığı taç giyme töreninde, Rijeka ile Hırvatistan, Dalmaçya ve Slavonya'nın birliğini kabul etti.[4] Monarşinin son günlerinde, sözde bir "Zvonimir Krallığı" yaratmaya ilişkin davacı manifestosunu kabul etti.[5][6][7][8][9] Devlet işlerine katılmayı bıraktığı, ancak tahttan çekilmediği 1918 yılına kadar hüküm sürdü. Hırvat Parlamentosu, 29 Ekim 1918'de Hırvatistan'ın Macaristan ve Avusturya ile birliğini sona erdirdi, ancak IV. Karl'ı tahttan indirmedi.[10] Hayatının geri kalan yıllarını, 1922'deki ölümüne kadar monarşiyi yeniden kurmaya çalışarak geçirdi.

Yugoslavya kralları (1918–1941)

[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı ve Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra, Hırvatistan yeni kurulan bir Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ne katıldı. Kısa bir özyönetim döneminden sonra, bu devlet Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı'nın yani Karađorđević hanedanı'nın bir parçası oldu. Krallığın adı 1929'da üniter reformların ortasında Yugoslavya Krallığı olarak değiştirildi. 1941'de Yugoslavya, Yugoslavya'nın geri kalanıyla birlikte Mihver güçleri tarafından işgal edildi. Mihver, Bağımsız Hırvatistan Devleti'ni bir kukla devlet olarak kullanırken, birçok Hırvat Yugoslav Partizanları için savaştı.

Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Karađorđević Hanedanı
I. Petar 1 Aralık 1918 16 Ağustos 1921
I. Aleksandar 16 Ağustos 1921 9 Ekim 1934 1934'te Ustaşa desteğiyle VMRO tarafından öldürüldü.
II. Petar 9 Ekim 1934 29 Kasım 1941 1941'de Mihver işgalinden sonra Büyük Britanya'ya sürgün edildi.

Bağımsız Hırvatistan Devleti kralı (1941–1943)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yugoslavya'nın Mihver işgali sırasında, Ante Pavelić'in lideri olduğu Bağımsız Hırvatistan Devleti adlı İtalyan himayesi altında bir kukla devlet kuruldu. Kuruluşundan kısa bir süre sonra, eyalet hükûmeti, ülkeyi yasal olarak krallık yapan üç yasa çıkardı.[11][12] II. Tomislav, Hırvatistan kralı olarak göreve getirildi. 1943'te tahttan çekildi.

Resim İsim Başlangıç Bitiş Notlar
Savoy-Aosta Hanedanı
II. Tomislav 18 Mayıs 1941 31 Temmuz 1943 Tomislav II, Floransa'da ve daha sonra Roma'da bir Hırvat kraliyetini (kraljevski stol) kurdu.[13][14] İlk başta İtalya'nın Dalmaçya bölgesini ilhakına karşı krallığı yönetmeyi üstlenmeyi reddetmişti,[15] bu nedenle bazı kaynaklarda atanmış kral olarak bahsedilir.[16][17][18][19] Benito Mussolini'nin, III. Vittorio Emanuele'ün emriyle görevden alınmasının ardından 31 Temmuz 1943'te tahttan çekildi.[20][21][22][23]

İkinci Dünya Savaşından sonra

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Thomas the Archdeacon: Historia Salonitana, caput 13.
  2. ^ Catholic Encyclopedia
  3. ^ "Croatia". 6 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ (Hrvatska) Krunidbena zavjernica Karla IV. hrvatskom Saboru 28. prosinca 1916. (sa grbom Dalmacije, Hrvatske, Slavonije i Rijeke iznad teksta), str. 1.-4. Hrvatski Državni Arhiv./ENG. (Croatian) Coronation oath of Karl IV to Croatian Sabor (parliament), 28th December 1916. (with coat of arms of Dalmatia, Croatia, Slavonia and Rijeka above the text), p.1-4 Croatian State Archives
  5. ^ A. Pavelić (lawyer) Doživljaji, p.432.
  6. ^ Dr. Aleksandar Horvat Povodom njegove pedesetgodišnjice rodjenja, Hrvatsko pravo, Zagreb, 17/1925., no. 5031
  7. ^ Edmund von Glaise-Horstenau,Die Katastrophe. Die Zertrümmerung Österreich-Ungarns und das Werden der Nachfolgestaaten, Zürich – Leipzig – Wien 1929, p.302-303.
  8. ^ Same page 132.-133.
  9. ^ F. Milobar Slava dr. Aleksandru Horvatu!, Hrvatsko pravo, 20/1928., no. 5160
  10. ^ Hrvatska Država, newspaper Public proclamation of the Sabor 29.10.1918. Issued 29.10.1918. no. 299. p.1.
  11. ^ Hrvatski Narod (newspaper)16.05.1941. no. 93. p.1.,Public proclamation of theZakonska odredba o kruni Zvonimirovoj (Decrees on the crown of Zvonimir), tri članka donesena 15.05.1941.
  12. ^ Die Krone Zvonimirs, Monatshefte fur Auswartige Politik, Heft 6(1941) s.434.
  13. ^ Hrvoje Matković, Designirani hrvatski kralj Tomislav II. vojvoda od Spoleta. Povijest hrvatskotalijanskih odnosa u prvoj polovici XX.st. (Designated Croatian king Tomislav II. Duke of Spoleto. History of Croatian-Italian relationships in first half of the 20th century), Zagreb 2007.
  14. ^ Avramov, Smilja (1995). Genocide in Yugoslavia. s. 238. 
  15. ^ Rodogno, Davide; Fascism's European empire: Italian occupation during the Second World War; p.95; Cambridge University Press, 2006 0-521-84515-7
    "Devoid of political experience and ignorant of the Italian government's exact intentions, he [the Duke Aimone] refused to leave for Croatia, saying so in letters to Victor Emmanuel and Mussolini, in which he told them that the question of Dalmatia, 'a land that could never be Italianized', was an obstacle against any reconciliation with the Croats. Never, he declared, would he agree to be a king of a nation amputated from Italy." [1].
  16. ^ Pavlowitch, Stevan K.; Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia; p.289; Columbia University Press, 2008 0-231-70050-4 [2]
  17. ^ Massock, Richard G.; Italy from Within; p.306; READ BOOKS, 2007 1-4067-2097-6 [3]
  18. ^ Burgwyn, H. James; Empire on the Adriatic: Mussolini's conquest of Yugoslavia 1941-1943; p.39; Enigma, 2005 1-929631-35-9
  19. ^ Royal Institute of International Affairs; Enemy Countries, Axis-Controlled Europe; Kraus International Publications, 1945 3-601-00016-4 [4]
  20. ^ "Duke gives up puppet throne". St. Petersburg Times. 21 Ağustos 1943. s. 10. 
  21. ^ Lemkin, Raphael; Power, Samantha (2005). Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Government, Proposals For Redress. Lawbook Exchange. s. 253. ISBN 1584775769. 
  22. ^ "Foreign News: Hotel Balkania". Time Magazine. 9 Ağustos 1943. 8 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2009. 
  23. ^ B. Krizman, NDH između Hitlera i Mussolinija (Independent State of Croatia between Hitler and Mussolini,)s.102

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hırvatistan_hükümdarları_listesi&oldid=34236524" sayfasından alınmıştır