Hoy Kuşatması (1724)
| Hoy Kuşatması | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||||
.png) Safevi Devleti'nin batı toprakları | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Safevîler | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
Köprülü Abdullah Paşa |
Mirza Celal (ölü) | ||||||||||
| Güçler | |||||||||||
| 30-35.000 | 8-10.000 | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| Nispeten hafif | 8-10.000 ölü | ||||||||||
Hoy Kuşatması, 1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre, Köprülü Abdullah Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Safevî Devleti'nin elindeki Hoy kalesini 20 Mart-12 Mayıs 1724 tarihleri arasında kuşatarak büyük bir zafer sonunda ele geçirmesiyle sonuçlanan askerî mücadele.
Kuşatma öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1723 yılında Safevî Devleti'ne savaş ilen eden Osmanlılar üç koldan ((1) Kafkasya'da Tiflis, (2) Güney Azerbaycan'da Tebriz ve (3) Batı İran'da Hemedan) hücuma geçti. Tebriz'in ele geçirilmesini hedefleyen Van Valisi Köprülü Abdullah Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, önce Selmas ve Kerdkazan'ı Hatem Han'a yıllık 4.000 kuruş vergi karşılığında bıraktı. Ardından, Meraga'ya hakim olan İran hanını da himayesine aldığı gibi, Karaman Valiliğini de vererek taltif etti. Ardından Tebriz yönündeki en önemli Safevî kalesi olan Hoy üzerine yürüdü.
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlılar; savaşın başlangıcından bu yana ilk direnişle Hoy'da karşılaştı. Zira, bu kalenin kumandanı olan Şahbaz Han, Osmanlılara teslim olmaktansa hayatını kaybetmeğe karar vermişti. Kale 20 Mart 1724 tarihinde kuşatılırken, Şahbaz Han ise Köprülü Abdullah Paşa'nın ilettiği teslim olma tekliflerine, müzakerecilerden ilkinin kulaklarını, ikincisinin ise başını kestirmek suretiyle cevap verdi.[1]
Bununla birlikte, Safevî komutanın bu mukabelesi Osmanlı askerinin daha şiddetli savaşmasına neden oldu. Osmanlı ordusu, kuşatmanın 21. günü olan 10 Nisan'daki genel hücumunda, yaklaşık 4.000 İran askerinin öldüğü mücadele sonucunda şehre hâkim oldular.
Şahbaz Han ve Mirza Celal muhafızların geri kalanlarıyla iç kaleye çekilerek direnişi sürdürdü. Bununla birlikte, Osmanlı ordusunun sürekli hücumları karşısında giderek eriyen garnizon zayıf düşerken, Osmanlılar 12 Mayıs'taki genel hücumlarıyla iç kaleyi de zaptetmeyi başardılar. Kale komutanı Şahbaz Han, kendisiyle kalan yaklaşık 3.000 İran askeriyle birlikte kılıçtan geçirildi.[2]
Kuşatma sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu önemli başarıdan sonra Köprülü Abdullah Paşa kaleye düzenli birliklerin yanı sıra, Hakkari ve Mahmudî aşiretlerinin kuvvetlerinden oluşan muhafızlar yerleştirdi. Hoy'un düşmesinin ardından Köşksaray, Tesuc ve Merend de teslim oldu.[3]
Bununla birlikte, ileri harekâtını sürdüren Osmanlı ordusu Tebriz önlerinde İranlıları iki ayrı muharebede mağlup etmesine rağmen kuşattığı Tebriz kalesini (1-30 Eylül) zaptetmeyi başaramadı. Bunun üzerine Hoy arpalık olarak kaleyi ele geçiren Köprülü Abdullah Paşa'ya değil,[4] Halep Valisi Kürt İbrahim Paşa'ya verildi.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.14, s.62
- ^ "Tarikh e Chahar Hezar Saleye Artesh e Iran [The Four Thousand Year History of the Iranian Army]", A. Matofi Tahran, Iman Publcations (1999), c.2, s.686
- ^ "Iran at War", Dr. Kavekh Farookh, Osprey Publishing (2011), Oxford (2011), s. 83
- ^ The Scramble for Iran: Ottoman Military and Diplomatic Engagements duruing the Afghan Occupation of Iran, 1722-1729", Mehmet Yılmaz Akbulut, Boğaziçi Üniversitesi (2015), s.98
- ^ Başar, Osmanlı Eyâlet Tevcihâtı, 167. Şeyhi Mehmed Efendi, Eş-Şekaiku’n-Nu’maniyye ve Zeyilleri: Vekayiü’l-Fudala I, ed. Abdülkadir Özcan (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1989), c.3, s. 715-7