Müfide İlhan
Müfide İlhan | |
|---|---|
 Mersin'deki büstü | |
| Doğum | 19 Şubat 1911 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Şubat 1996 (84 yaşında) Bodrum, Türkiye |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Öğretmen · siyasetçi |
| Tanınma nedeni | Türkiye'de il belediye başkanı seçilen ilk kadın |
Müfide İlhan (19 Şubat 1911, İstanbul - 2 Şubat 1996, Bodrum), Türk öğretmen ve siyasetçidir.
1950 yılı yerel seçimlerinde Mersin Belediye Başkanı seçildi. Türkiye'de İl Belediye Başkanı olarak seçilmiş ilk kadındır.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1911 yılında İstanbul'un Beykoz ilçesinde doğdu. Babası, Mareşal Fevzi Çakmak'ın, I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi'nde şehit düşen kardeşi Mehmet Nafiz Çakmak, annesi Emine Hanım'dır. Amcası Fevzi Çakmak'ın himayesinde yetişti.[1]
İlkokulu Ankara'da amcasının çocuklarıyla birlikte okuduktan sonra öğrenimine İstanbul'da Kandilli Kız Lisesi'nde devam etti. Liseden mezun olduktan sonra 1927–1928 öğretim yılında İstanbul Öğretmen Okulu'ndan, ilkokul öğretmeni diplomasını aldı.
Meslek yaşamına İstanbul Moda İlkokulu'nda başladı. İlk evliliğini bir subay olan Nuri Çetinkaya ile yaptı. Eşinin görev yerleri olan Erzurum, Doğu Beyazıt ve Kırklareli'nde öğretmenlik yaptı. Eşinin Berlin' e askeri ateşe olarak tayini üzerine 1936–1937 yıllarında Almanya'ya giderek Almanca öğrendi ve Alman okullarında incelemelerde bulundu; Berlin'deki Pestalozzi-Frobel Haus Enstitüsü'nde Halk Eğitimi ve Çocuk Terbiyesi seminerlerine katıldı.[2] Bu evlilik boşanma ile sonuçlanınca Ankara'ya döndü ve özel bir anaokulu açtı ancak mali sıkıntılardan ötürü okulu kapatmak zorunda kaldı. İlk eşinden iki kızı vardır.
Daha sonra Mersin'in ilk Belediye Başkanı Galip İlhan'ın oğlu olan Doktor Faruk İlhan ile evlendi.[1] Eşinin Ankara'ya tayini olmasından sonra Türk Eğitim Derneği Ankara Koleji'nde çalıştı. Türkiye ve Afganistan Hükûmetleri arasında yapılan bir anlaşmaya göre, Kabil Tıp Fakültesi'nde görevlendirilmesi üzerine eşi ile birlikte Kâbil'e gitti, gönüllü olarak Türkiye sefaretinin desteği ile Türk çocuklarının eğitimi ile uğraştı, burada Türk okulu açılması için çaba gösterdi.[1] Fakat 2.Dünya Savaşı'nın son yılında buradaki şartlar nedeniyle Türkiye'ye dönme kararı aldılar. Pakistan'ın Karaçi kentindeki karışıklık nedeniyle deniz yolundan dönemedikleri için o yıllarda hayli hayret verici bir yolculuk şekli olarak İran üzerineden araba ile Türkiye'ye dönebildiler.
1945 yılında Türkiye'ye dönünce Çocuk Esirgeme Kurumu'nun Gündüz Bakımevi'nde idarecilik yaptı. 1946 yılında eşi ile birlikte eşinin memleketi olan Mersin'e yerleşti ve Mersin'de aktif siyasete başladı. 1950 yerel seçimlerinde Demokrat Parti'den aday olarak Belediye Başkanı seçildi. Siyasi çatışmalar nedeniyle Aralık 1951'de görevinden ve partisinden ayrıldı.[1]
Demokrat Parti'den ayrılmasının ardından Mersin'de kendisi gibi düşünen arkadaşlarıyla birlikte "Müstakilleri Destekleme Cemiyeti" adlı bir demek kurdu ve bir süre "Mücadele" adlı bir dergi çıkardı. Eşinin İzmit'e atanması üzerine İzmit'e gitti ve orada Türk Kadınlar Birliği'nin şubesini kurdu.[3] 1958 yılında Kızılay'ın ilk yardım öğretmenliği kurslarında sertifika alarak bir süre Kızılay bünyesinde ülkenin çeşitli yerlerinde vatandaşlara ilk yardım öğretmenliği yaptı. Yedi çocuk annesi Müfide Hanım, 1966 yılında Türk Anneler Derneği tarafından "Yılın Annesi" seçildi.
Eşini 1967 yılında yitiren İlhan, bu kaybın ardından Almanya'da okumakta olan en küçük kızının yanına gitti ve 1968-1981 arasında bu ülkede yaşadı. Alman Hükûmeti'nin Türk çocuklarını Alman okullarına hazırlama programı kapsamında öğretmen olarak görev yaptı.[4]
1980 döneminde yurda döndükten sonra yeniden aktif siyasete ilgi gösterdi. Turgut Sunalp'ın kurduğu Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin (MDP) çalışmalarına katılsa da, bu çalışmaları çok uzun sürmedi.
2 Şubat 1996 tarihinde yaşadığı Bodrum'da çocuklarının yanında kalp krizi sonucu öldü ve orada toprağa verildi.[4] Müfide İlhan Özel Arşivi Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'ndadır. Mersin'de bir mahalleye ve bir ilköğretim okuluna Müfide İlhan'ın adı verilmiş olup, Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından da heykeli dikilmiştir.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Bozkurt, B; Bozkurt, İ. "Türkiye'nin İlk Kadın İl Belediye Başkanı 'Müfide İlhan' ve Mersin'deki Çalışmaları" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi Yıl 10 Sayı 19, Bahar 2014. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2017.
- ^ Bozkurt, B; Bozkurt, İ. "Türkiye'nin İlk Kadın İl Belediye Başkanı 'Müfide İlhan' ve Mersin'deki Çalışmaları" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi Yıl 10 Sayı 19, Bahar 2014. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2017.
- ^ Yılmaz, Fatma. "https://www.ebelediye.info". Ebelediye.info sitesi, 11 Temmuz 2008. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2017.
|başlık=dış bağlantı (yardım) - ^ a b c Alkan, Meriç. "Müfide İlhan". Mersin Kadın Müzesi web sitesi. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2017.