Piyasa değeri
Piyasa değeri, bazen market cap' denilir, hissedarların sahip olduğu halka açık şirketin mevcut hisse senetlerinin toplam değeridir.[2]
Piyasa değeri, adi hisse başına piyasa fiyatı ile tedavüldeki adi hisselerin sayısının çarpımına eşittir.[3][4][5] Olağanüstü hisse senedi halka açık pazarlarda alınıp satıldığı için, sermaye miktarı bir şirketin net değeri hakkındaki kamuoyu görüşünün göstergesi olarak kullanılabilir ve bazı hisse senedi değerleme biçimlerinde belirleyici bir faktördür.
Piyasa değeri, bir şirketin dolaşımdaki hisse sayısının bir hissenin son takaslanan fiyatıyla çarpımına eşittir.[6] Bu sebepten ötürü, özellikle düşük likiditeye sahip pazarlarda zayıf bir belirteçtir.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Piyasa kapitalizasyonu bazen şirketlerin büyüklüğünü sıralamak için kullanılır. Yalnızca bir şirketin sermaye yapısının özkaynak bileşenini ölçer ve firmayı finanse etmek için ne kadar borç (veya kaldıraç) kullanıldığına ilişkin yönetimin kararını yansıtmaz. Bir firmanın büyüklüğünün daha kapsamlı bir ölçüsü, ödenmemiş borç, imtiyazlı hisse senedi ve diğer faktörleri etkileyen işletme değeri (İD)'dir. Sigorta firmaları için gömülü değer (GD) denilen bir değer kullanılır.
Ayrıca, her bir borsada işlem gören tüm şirketlerin piyasa değerleri toplamının ölçüsü olan borsaların göreli büyüklüğünü sıralamada kullanılır. Borsaların veya ekonomik bölgelerin toplam piyasa değeri örneğin Buffett göstergesi vb diğer ekonomik gösterge’lerle karşılaştırılabilir. 2020'de halka açık tüm şirketlerin toplam piyasa değeri yaklaşık 93 trilyon ABD dolarıydı.[7]
Dünya piyasa değerinin tarihsel tahminleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1975'ten 2020'ye kadar dünyadaki tüm halka açık şirketlerin toplam piyasa değeri.[7]
| Yıl | Dünya piyasa değeri (mil. US$ cinsinden) |
Dünya piyasa değeri (GSYİH %'si) |
Listelenen şirketlerin sayısı |
|---|---|---|---|
| 1975 | 1,149,245 | 27.2 | 14,577 |
| 1980 | 2,525,736 | 29.6 | 17,273 |
| 1985 | 4,684,978 | 47.0 | 20,555 |
| 1990 | 9,519,107 | 50.8 | 23,732 |
| 1991 | 11,340,785 | 56.8 | 24,666 |
| 1992 | 10,819,256 | 50.2 | 24,947 |
| 1993 | 13,897,390 | 61.7 | 28,300 |
| 1994 | 14,639,924 | 60.9 | 30,290 |
| 1995 | 17,263,728 | 64.0 | 33,379 |
| 1996 | 19,806,691 | 72.3 | 35,617 |
| 1997 | 22,029,761 | 80.7 | 36,946 |
| 1998 | 24,555,201 | 89.6 | 37,928 |
| 1999 | 33,181,159 | 115.1 | 38,414 |
| 2000 | 30,925,434 | 101.1 | 39,892 |
| 2001 | 26,792,162 | 88.4 | 40,157 |
| 2002 | 22,802,792 | 72.7 | 38,894 |
| 2003 | 31,107,425 | 84.9 | 41,051 |
| 2004 | 36,540,980 | 89.2 | 38,724 |
| 2005 | 40,512,446 | 92.6 | 39,096 |
| 2006 | 50,074,966 | 106.1 | 43,104 |
| 2007 | 60,456,082 | 114.0 | 44,034 |
| 2008 | 32,418,516 | 56.2 | 43,949 |
| 2009 | 47,471,293 | 83.8 | 42,669 |
| 2010 | 54,259,518 | 87.3 | 43,427 |
| 2011 | 47,521,341 | 68.8 | 44,323 |
| 2012 | 54,503,237 | 78.4 | 43,772 |
| 2013 | 64,367,842 | 89.0 | 44,853 |
| 2014 | 67,177,254 | 90.3 | 45,743 |
| 2015 | 62,268,184 | 94.5 | 43,983 |
| 2016 | 65,117,714 | 97.1 | 43,806 |
| 2017 | 79,501,948 | 111.1 | 43,440 |
| 2018 | 68,893,044 | 91.9 | 43,554 |
| 2019 | 78,825,583 | 108.4 | 43,248 |
| 2020 | 93,686,226 | 134.7 |
Hesaplama
[değiştir | kaynağı değiştir]Piyasa değeri , formülüyle verilir; burada MC piyasa değeridir, N tedavüldeki adi hisse sayısı ve P adi hisse başına piyasa fiyatıdır.[3]
Örneğin, bir şirketin tedavülde 4 milyon adi hissesi varsa ve hisse başına kapanış fiyatı 20$ ise, o şirketin piyasa değeri 80 milyon$'dır. Hisse başına kapanış fiyatı 21$'a yükselirse, piyasa değeri 84 milyon$ olur. Hisse başına 19 dolara düşerse, piyasa değeri 76 milyon dolara düşer. Bu, işlem maliyetleri nedeniyle satın alma fiyatının, ortalama fiyatın ve satış fiyatının değişebileceği ticari fiyatlandırmanın tersidir.
Ödenmemiş hisselerin tümü açık piyasada işlem görmez. Açık piyasada işlem gören hisse sayısı, değişken (ing: float) olarak adlandırılır. Nye eşit veya küçüktür çünkü N alım satımı yasaklanmış hisseleri içerir. Serbest dolaşımlı piyasa değeri hesaplamada yalnızca değişken hisse sayısını kullanır ve genellikle daha küçük bir sayıyla sonuçlanır.
Yüksek piyasa değeri genelde bir şirketin benimsenmiş, kaliteli olduğuna ve kâğıtlarının sıklıkla ticaretinin yapıldığına işarettir. Her ne kadar bu rakam şirket değerinin bir göstergesi olsa da, değişen piyasa şartlarına bağlı olarak geçici bir niteliğe sahiptir.
piyasa değeri her zaman bir şirketin gerçek değerini göstermeyebilir. 1990 sonlarında yaşanan .com patlaması sırasında bunun örnekleri görülebilir. Değersiz ve neredeyse iş yapmayan şirketlerin piyasa değerleri, o dönemde bir anda astronomik değerlere fırlamıştır. Aynı şekilde bir şirketin işleri iyi olabilir, fakat kitlelerin dikkatini çekememesi sebebiyle piyasa değeri beklenenin çok altında gözükebilir.
Piyasa değeri terimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel olarak, şirketler büyük sermayeli, orta sermayeli ve küçük sermayeli olarak ayrılırdı.[4][8] Mega-cap ve micro-cap terimleri de o zamandan beri ortak kullanıma girmiştir,[9][10] ve nano-cap bazen duyulur. Farklı indeksler tarafından farklı sayılar kullanılır;[11] kesin kesme değerleri hakkında resmi bir tanım veya tam bir fikir birliği yoktur.
Kesintiler, nominal dolar yerine yüzdelik dilimler olarak tanımlanabilir. Nominal dolar cinsinden ifade edilen tanımların, enflasyon, nüfus değişikliği ve genel piyasa değeri (örneğin, 1950'de 1 milyar dolar büyük bir piyasa değeriydi, ancak şimdi çok büyük değildir) nedeniyle onlarca yıl içinde ayarlanması gerekir ve piyasa değerleri büyük olasılıkla ülkeden ülkeye farklı olabilir.
Piyasa değerlerine göre şirketler şöyle sınıflandırılabilir:
- Küçük-cap: 300 milyon - 2 milyar $ arası
- Orta-cap: 2 – 10 milyar $ arası
- Büyük-cap: 10 milyar $ üstü
Küçük-cap'ten daha küçük ölçekteki şirketler kendi içinde şöyle sınıflandırılabilir:
- Micro-cap: 50 - 300 milyon $ arası
- Nano-cap: 50 milyon $ altı
Kripto para birimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Piyasa değeri terimi, son yıllarda kripto para birimleri için de uygulanmıştır.[12][13] Bir fiat para biriminin para arzı'ndan farklı olarak, bir kripto para piyasa değeri başka bir para birimi cinsinden ifade edilir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Market highlights for first half-year 2010" (PDF). World Federation of Exchanges. July 22, 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ Graham, John R; Smart, Scott B.; and Megginson, William J. (2010). Corporate Finance (third bas.). Mason OH: South-Western Cengage Learning. s. 387. ISBN 9780324782967.
- ^ a b Graham, Smart and Megginson op cit p. 387.
- ^ a b "Market Capitalization Definition". 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013.
- ^ "Financial Times Lexicon". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2013.
- ^ "What Is Market Capitalization?". Michael J. Boyle. Investopedia. 19 Ağustos 2021. 18 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ a b "Market capitalization of listed domestic companies (current US$) | Data". Data.WorldBank.org. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021.
- ^ "Large Cap, Mid Cap, and Small Cap Stocks". Financial Edge (İngilizce). 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ "Mega Cap Definition". 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013.
- ^ "Micro Cap Definition". 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2013.
- ^ "Definition of Market Capitalization". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2008.
- ^ Popper, Nathaniel (12 Eylül 2018). "When Cryptocurrencies Fluctuate, He Uses These Tech Tools to Keep Track". The New York Times. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021.
- ^ Vigna, Paul (23 Ocak 2018). "The Programmer at the Center of a $100 Billion Crypto Storm". wsj.com. Wall Street Journal. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- How to Value Assets 3 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – from the Washington State (U.S.) government web site
- Year-end market capitalization by country 26 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – World Bank, 1988–2018
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |