Tefenni
| Tefenni | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Burdur |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Cihad Karakaya |
| • Belediye başkanı | Ümit Alagöz (Bağımsız) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 505 km² |
| Rakım | 1164 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 10.201 |
| • Kır | 3,682 |
| • Şehir | 7.015 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 15600 |
| İl alan kodu | 248 |
| İl plaka kodu | 15 |
Tefenni, Burdur ilinin bir ilçesidir.
Tefenni ilçesi, MÖ 800-500 yılları arasında Bizans çağının İstefani köyü olarak kurulmuş, 13. yüzyıl kadar Bizans yönetiminde kalmış, bu tarihten itibaren sırası ile Türkmenlerin, Selçuklu Hanedanının ve Osmanlıların eline geçmiştir. 1882 yılında yörede meydana gelen deprem sebebi ile eski yerleşim merkezi terk edilerek şu andaki yerine kurulmuş, 1886 yılında da İstefani adı değiştirilerek Tefenni adı ile kaza olmuştur.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe, bağlı bulunduğumuz Burdur ilinin güneybatısındadır. Denizden yüksekliği 1200 metredir. Batı kısmı tamamen ormanlıktır. En yüksek dağı Eşeler Dağıdır. Sürekli akan nehir ve ırmak bulunmamakla birlikte yaz aylarında kuruyan ve çay denilebilecek nitelikte çok sayıda akarsu vardır. Ayrıca halen Hasanpaşa, Beyköy, Sazak ve Ece'de kuyu açılması ile inşası bitmiş; Tefenni, Başpınar, Beyköy, Hasanpaşa ve Yeşilköy Göletleri bulunmaktadır.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Tefenni ilçesi Akdeniz Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi arasında bir geçit olduğundan her iki bölgenin iklimi etkisindedir. Bu münasebetle yazları sıcak ve kurak kış ayları ise soğuk ve yağışlı geçer. Hava sıcaklığı kararlı olmamakla birlikte genel olarak –21 ile +36 derece arasında değişir.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede 8 ilköğretim okulu, 4 orta dereceli okul bulunmaktadır. Namık Kemal İlköğretim Okulu'na yapılan halı sahası Türkiye'nin ilk devlet okuluna yapılan halı sahasıdır. İlçenin okuma yazma oranı %99'dur. Okuma yazma çağına gelmemiş çocuk ve sakatlarla yaşlıların dışında okuma yazma bilmeyenlerin sayısı yok denecek kadar azdır. Okuma yazma seferberliğinin başlangıcından bu güne kadar 4 dönemde 85 kurs açılarak 1128 vatandaşımıza okuma yazma öğretilmiştir. Taramalar devam etmişse de okuma yazma bilmeyenlere rastlanılmadığından kurslara son verilmiştir. İlçe merkezinde bir adet halk kütüphanesi vardır. Yine ilçe merkezinde bir matbaa, üç kitabevi bulunmaktadır. Okulların kendi imkânları dahilinde tiyatro çalışmaları vardır. İlçede ayrıca bir adet kültür, sanat ve oyuncak müzesi vardır.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Halen 200.000 dekar tarım alanı bulunmakta, bunun 120.000 dekarı sulu, 80.000 dekarı kuru tarım arazisidir. Bu arazilerden tarla bitkileri olarak buğday, arpa, mısır, yulaf, kuru soğan, sebze ve meyveler, sanayi bitkileri olarak şeker pancarı, anason, Kişniş (yumurcak), haşhaş, nohut, fasulye ve patates, mera bitkileri olarak yonca, korunga ve fiğ elde edilmektedir. Patates, kuru soğan ve nohut civar illerdeki tüccarlar tarafından alınarak ihraç edilmektedir. Tarımı desteklemek amacıyla 3 adet Tarım Kredi Kooperatifi, 15 adet de çeşitli amaçlı kooperatif vardır.İlçe ekonomisini desteklemek ve tasarrufu değerlendirmek amacı ile de ilçe merkezinde Ziraat Bankası kurulmuştur. Meyvecilik ilçede gelişmiş durumdadır. Çeşitli meyveler yetiştirilmekte ise de en önemlisi elmadır. Üreticinin elinde kalan meyveleri değerlendirmek amacıyla ilçe merkezinde yapılan soğuk hava deposu 1989 yılında faaliyete geçmiş olup ayrıca Başpınar ve Yeşilköy köylerinde de birer adet soğuk hava deposu hizmete girmiştir. Hayvancılık alanında genel olarak et, süt, peynir ve bal üretimi yapılmaktadır. Arıcılık ve tavukçuluk mevcuttur. Yaklaşık olarak 17.000 tane kanatlı hayvan bulunmaktadır. Yıllık yumurta üretimi 3.215.000 adettir. 14.250 adet küçük baş hayvan ile 6.200 adet büyük baş hayvan beslenmektedir. (Sığırların %95’i kültür ırkıdır.)
Tefenni’de günlük süt üretimi 28 tona yaklaşmaktadır. İlçe merkezinde iki, köylerde birer adet süt alım merkezi bulunmakta ve bu sütler büyük illere götürülmektedir. Ayrıca ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca desteklenmek üzere hazırlanan 125 kovanlık (25 aile) gezginci arıcılık projesi 180 kovan olarak gerçekleşmiş ve arılar, her aileye 9 kovan olmak üzere 20 aileye dağıtılmış ve ayrıca 79 aileye 1’er adet damızlık süt ineği ile 12 aileye yirmişer adet damızlık koyun dağıtımı yapılmıştır. İlçe merkezinde özel sektöre ait 6 adet mermer fabrikası ve birçok krom madeni ile 3 adet krom eleme tesisi vardır. Tesislerde toplam 180 işçi çalışmaktadır.
Barutlu su
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe merkezine 7 km uzaklıkta Haraplanlı mevkiinde İçme Deresi adı ile anılan kaynaktan çıkan ve içinde serbest hidroksil iyonları bulunan hafif kükürtlü ve bromürlü kendisine has bir tadı ve kokusu olan böbrek taşı ve kumlarını dökmesi nedeniyle şifalı bir sudur. Barut kokusunda olması nedeniyle barutlu su olarak anılmaktadır. Sertlik derecesi 1.5, soğukluğu 18.1 derecedir.
Giriş kapıları
[değiştir | kaynağı değiştir]9 bin yıllık geçmişe sahip Burdur’un üç medeniyete ev sahipliği yapmış Tefenni İlçesi’nde, üç girişe yaptırılan üç kapı görenlerin ilgisini çekiyor. Adını Tiffany adlı bir İtalyan generalin kızından alan ve daha sonra değişerek Tefenni olan ilçe, üç Türk medeniyetine ev sahipliği yapmanın gururunu, şehrin üç girişine belediye tarafından yaptırılan Selçuklu kapısı, Osmanlı kapısı ve Cumhuriyet kapısıyla yaşıyor. Selçuklu kapısı kitabesinde "Oğuz Töresi", Osmanlı kapısında "Şeyh Edebalı Hazretlerinin Osman Gazi’ye vasiyeti", Cumhuriyet kapısında da Mustafa Kemal Atatürk’ün "Çanakkale Vecizesi" yer alıyor. Bu kapılar ilçeye gelenlerin çok ilgisini çekmekle birlikte ilçe halkı için de büyük bir gurur kaynağıdır.
Yerleşim yerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mahalleler: Esentepe, Yokuş, Eşeler, Yenice, Kır, Pazar, Fatih, Zafer.
- Kasabalar (Beldeler): Hasanpaşa, Beyköy.
- Köyler: Başpınar, Bayramlar, Belkaya, Çaylı, Ece, Sazak, Karamusa, Seydiler, Yaylaköy, Yeşilköy, Yuva, Yuvalak.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe; 2 kasaba (belde), 12 köy ve 8 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[2] | 24.455 | 1.780 | 22.675 |
| 1935[3] | 30.348 | 2.604 | 27.744 |
| 1940[4] | 31.207 | 2.548 | 28.659 |
| 1945[5] | 32.099 | 2.136 | 29.963 |
| 1950[6] | 35.954 | 2.382 | 33.572 |
| 1955[7][a] | 16.661 | 2.968 | 13.693 |
| 1960[8] | 18.778 | 2.918 | 15.860 |
| 1965[9] | 19.297 | 2.893 | 16.404 |
| 1970[10] | 21.428 | 3.441 | 17.987 |
| 1975[11] | 21.617 | 4.280 | 17.337 |
| 1980[12] | 20.830 | 4.377 | 16.453 |
| 1985[13] | 22.385 | 5.438 | 16.947 |
| 1990[14][b] | 13.667 | 5.458 | 8.209 |
| 2000[15] | 11.939 | 5.398 | 6.541 |
| 2007[16] | 10.587 | 4.486 | 6.101 |
| 2008[17] | 10.478 | 4.719 | 5.759 |
| 2009[18] | 10.222 | 4.626 | 5.596 |
| 2010[19] | 10.139 | 4.656 | 5.483 |
| 2011[20] | 10.106 | 4.770 | 5.336 |
| 2012[21] | 9.988 | 4.801 | 5.187 |
| 2013[22] | 10.144 | 5.049 | 5.095 |
| 2014[23] | 10.290 | 5.387 | 4.903 |
| 2015[24] | 10.167 | 5.629 | 4.538 |
| 2016[24] | 10.242 | 5.673 | 4.569 |
| 2017[24] | 10.479 | 6.589 | 3.890 |
| 2018[24] | 10.201 | 5.757 | 4.444 |
| 2019[24] | 9.918 | 5.642 | 4.276 |
| 2020[24] | 10.697 | 7.015 | 3.682 |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Tefenni Nüfusu - Burdur". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Burdur Tefenni Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yerelnet: Tefenni13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.