Yaz kültürü
Yaz kültürü, Margiyana, Baktriya ve Soğdiana'da yaklaşık MÖ 1500-500 yılları arasında var olmuş Erken Demir Çağı kültürüdür..[1][2][3][4][5][6][7] Kültür adını Baýramaly, Türkmenistan'da bulunan Yaz Tepe arkeolojik alanından almıştır.[8]
BMAC gibi Geç Tunç Çağı kültür bölgelerinin üzerinde ortaya çıkan kültür, taş kuleler ve sulama sistemleriyle bağlantılı büyük evler inşa etmiştir. Bulunmuş seramikler çoğunlukla el yapımıdır, ancak çömlekçi çarkı ile üretilmiş malların kullanımı da vardır. Bronz veya demir ok uçları, demir oraklar veya bıçaklar da kültür bölgesinde bulunmuş eserler arasındadır..[9][10][11]
Kültürle ilişkili çiftçi yapıları ve bozkır kaynaklı metalurji ve çömlekçilik örnekleri ile mezarların bulunmaması, kültürün Avesta’dakilere benzer erken Doğu İran kültürünün olası bir örneği olduğu kabul edilir. Şimdiye kadar, kültürle ilgili hiçbir mezar bulunmamıştır ve bunun, günümüzde Zerdüştlerin hala sürdürdüğü ölülerin gömilmeden dışarıdaki etkenlere maruz bırakılması geleneğini ile bağlantılı olduğu düşünülür..[1][12][13][14]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Parpola 1995, s. 372.
- ^ Mallory & Adams 1997, s. 653.
- ^ Kuzmina 2007, s. 416–417, 426–428, 431, 157, 449–450:V. Sarianidi and G. Gutlyev in the 1970s and 1980s suggested a date at the end of the 2nd millennium BCE. Elena Efimovna Kuzmina considered that some Yaz I sites belonged to the 10th-9th centuries BCE, while the cultural synthesis at the border of the 2nd/1st millennium BCE, circa 1000–800 BCE. Vasily Abaev considered the nomads to be related to the Scythians or Saka, which relates to the Yasht 13.143 "the territory of Arya... Turya, Sairima, Daha".
- ^ Buławka 2009–2010, s. 121.
- ^ Raffaele Biscione; Ali Vahdati (2012). "The Iranian-Italian archaeological mission: Season 2012: The identification of cultural areas" (PDF). Studi Micenei ed Egeo-Anatolici. Cilt 54. Edizioni dell'Ateneo & Bizzari. s. 358. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
- ^ Boroffka & Sverchkov 2013, s. 49.
- ^ Parpola 2015, s. 298.
- ^ "Yaz Tepe". Brill Reference. Koninklijke Brill NV. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2016.
- ^ Mallory & Adams 1997, s. 653–654.
- ^ Kuzmina 2007, s. 430.
- ^ Khlopina 2015, s. 55.
- ^ Mallory & Adams 1997, s. 311.
- ^ Bendezu-Sarmiento & Lhuillier 2013, s. 282.
- ^ Parpola 2015, s. 103, 106, 298.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Diakonoff, Igor M. (1985), "Media", Ilya Gershevitch (Ed.), The Cambridge History of Iran, Volume 2: The Median and Achaemenian periods, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-20091-2, 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Parpola, Asko (1995), "The problem of the Aryans and the Soma: Textual-linguistic and archaeological evidence", George Erdosy (Ed.), The Indo-Aryans of Ancient South Asia: Language, Material Culture and Ethnicity, Walter de Gruyter, ISBN 978-3-11-014447-5
- Mallory, J. P.; Adams, Douglas Q. (1997), Encyclopedia of Indo-European Culture, Taylor & Francis, ISBN 9781884964985
- Askarov, A. (1999), "The beginning of the Iron Age in Transoxiana", Ahmad Hasan Dani; Vadim Mikhaĭlovich Masson (Ed.), History of Civilizations of Central Asia, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1407-3, 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- C.C. Lamberg-Karlovsky (2005), "Archaeology and Language: The Case of the Indo-Iranians", Edwin Francis Bryant; Laurie L. Patton (Ed.), The Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History, Psychology Press, ISBN 978-0-7007-1463-6, 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Parpola, Asko; Carpelan, Christian (2005), "The cultural counterparts to Proto-Indo-European, Proto-Uralic and Proto-Aryan: Matching the dispersal and contact patterns in the linguistic and archaeological record", Edwin Francis Bryant; Laurie L. Patton (Ed.), The Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History, Psychology Press, ISBN 978-0-7007-1463-6, 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Kuzmina, Elena E. (2007), J.P. Mallory (Ed.), The Origin of the Indo-Iranians, BRILL, ISBN 978-90-474-2071-2
- Kuzmina, E. E. (2008), Victor H. Mair (Ed.), The Prehistory of the Silk Road, University of Pennsylvania Press, ISBN 0-8122-4041-3, 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Parpola, Asko (2012), "The formation of the Aryan branch of Indo-European", Roger Blench; Matthew Spriggs (Ed.), Archaeology and Language III: Artefacts, Languages and Texts, Routledge, ISBN 978-1-134-85586-5, 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Buławka, Nazar (2009–2010), "Decorative motifs of the Early Iron Age (Yaz I) pottery in southern Turkmenistan", Światowit, Institute of Archaeology of the University of Warsaw, cilt VIII (XLIX)/A, 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Bendezu-Sarmiento, Julio; Lhuillier, Johanna (2013), "Sine Sepulchro cultural complex of Transoxiana(between 1500 and the middle of the 1st Millennium BCE). Funerary Practices of the Iron Age in Southern Central Asia: Recent Work, old Data, and new Hypotheses", AMIT, 45, 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019
- Boroffka, Nikolaus G. O.; Sverchkov, Leonid M. (2013), "The Jaz II and III period pottery. Classification and chronology viewed from Bandykhan, Southern Uzbekistan", Marcin Wagner (Ed.), Pottery chronology of the Early Iron Age in Central Asia, Kazimierz Michałowski Foundation, Institute of Archaeology, University of Warsaw, ss. 49-74
- Buławka, Nazarij; Kaim, Barbara (2015), "The Iron Age in Serakhs Oasis (Turkmenistan). The Preliminary Results of the Application of Geographic Information System in the Study of the Settlement Pattern of the Earliest Confirmed Occupation of the Oasis", Keep The Revolution Going. Proceedings of the 43rd Annual Conference on Computer Applications and Quantitative Methods in Archaeology, Oxford: Archaeopress, ISBN 978-1-784-91338-9
|isbn=değerini kontrol edin: checksum (yardım) - Khlopina, K. I. (2015), "Namazga-depe and the Late Bronze Age of Southern Turkmenia", Philip L. Kohl (Ed.), The Bronze Age Civilization of Central Asia: Recent Soviet Discoveries, Routledge, ISBN 978-1-317-28225-9
- Parpola, Asko (2015), The Roots of Hinduism: The Early Aryans and the Indus Civilization, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-022691-6, 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019