يەھۇدىلار

يەھۇدىلار

خىتاي يەھۇدىيلىرى (19-ئەسىر ياكى 20-ئەسىر)

يەھۇدىيلار - ئىبرانى تىلىدا سۆزلەيدىغان خەلىق.

تارىخى مەنبەلەرگە ئاساسلانغاندا ئۇلارنىڭ نەسلى ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامغا تۇتىشىدۇ،ئۇلار ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ ئوغلى ئىسھاق ئەلەيھىسسالامنىڭ بالىسى بولغان ياقۇپ ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەۋلاتلىرىدۇر، ئۇلارنىڭ ئەسلى ماكانى ئوتتۇرا شەرىق بولۇپ كىيىن قۇرئاندا بايان قىلىنغىنىدەك ياقۇپ ئەلەيھىسسالامنىڭ ئوغلى يۈسۈپ ئەلەيھىسسالام دادا بىر ئانا باشقا ئاكىلىرىنىڭ ئۆچمەنلىكى تۈپەيلى قۇدۇققا تاشلىنىپ ۋە يولدىن ئۆتكەن كارۋاننىڭ سۈزۈۋېلىشى بىلەن مىسىرغا ئېلىپ كېلىنىدۇ ۋە شۇ ۋاقىتتىكى مىسىر پادىشاھىنىڭ قەسىرىدە چوڭ بولىدۇ، ۋە قۇرئاندا بايان قىلىنغىنىدەك نۇرغۇن سىناق جاپا مۇشىقەتلەردىن كىيىن مىسىرنىڭ خەزىنە باشقۇرغۇچىسىغا ئايلىنىدۇ، كىيىن ئاكىلىرى ۋە دادىسنى ئۆزىنىڭ يېنىغا ئەكىلۋالىدۇ شۇنىڭ بىلەن ئەسلى ماكانى ئوتتۇرا شەرىق بولغان ياقۇپ ئەۋلادى مىسىرغا ماكانلىشىدۇ، ئۇلار يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامنىڭ دەۋرىدە ناھايىتى ياخشى كۈن كەچۈرىدۇ، ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن كىيىن ياقۇپ ئەلەيھىسسالامنىڭ 12 ئوغلى كۆپىيىپ 12 قەبىلىگە ئايلىنىدۇ ۋە سانى جىقلاپ مىسىرلىقلاردىن ئايرىم بىر توپلۇمنى ھاسىللاندۇرىدۇ، ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ ئۇلار ھەرخىل سەۋەبلەر تۈپەيلى كىيىنكى ۋاقىتتىكى مىسىر پادىشاھىنىڭ زۇلۇم قىلىشىغا دۇچار بولىدۇ دەل مۇشۇ ۋاقىتتا ئاللاھ ئۇلارغا مۇسا ئەلەيھىسسالامنى پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىدۇ ۋە ئۇلار مۇسا ئەلەيھىسسالام بىلەن فىرئەۋىننىڭ زۇلۇمىدىن قېچىپ مىسىرنىڭ سىينا ۋادىسىغا ھىجرەت قىلىدۇ ئۇلار ئاللاھنىڭ بۇيرۇقى بويىچە پەلەستىن زىمىنىغا كىرىشتىن باش تارتقانلىقى ئۈچۈن ئاللاھ ئۇلارنى 40 يىل چۆلدە ئاداشتۇرىدۇ ۋە بۇ 40 يىل جەريانىدا مۇسا ئەلەيھىسسالام ۋاپات بولىدۇ، 40 يىل چۆلدە سەرسان بولغاندىن كىيىن ئۇلار پەلەستىن زىمىنىغا كىرىدۇ بۇ ۋاقىتتا پەلەستىندا بۇتقا ئىبادەت قىلىدىغان ئاللاھنى تونۇمايدىغان كەنئانلىقلار ياشايتتى ، ئۇلار پەلەستىندە ياشىغان مەزگىللەردە ئاللاھ ئۇلارغا يەنە نۇرغۇن پەيغەمبەر ئەۋەتكەن بولۇپ داۋۇت ئەلەيھىسسالام ۋە سۇلايمان ئەلەيھىسسالاممۇ دەل مۇشۇ ۋاقىتتا ئەۋەتىلگەن، كىيىن ئۇلار يەنى ياقۇپ ئەلەيھىسسالام ئەۋلادلىرى ئۆز ئىچىدىن بىر قانچە دۆلەتكە بۆلۈنىدۇ بۇ دۆلەتلەردىن 《بەني ئىسمايىل دۆلىتى》(بەني ئىسرائىل ئىسرايىل ئەۋلادى دىگەنلىك بولۇپ، ئىسرايىل ياقۇپ ئەلەيھىسسالامنى كۆرسىتىدۇ)ۋە 《يەھۇزا دۆلىتى》(يەھۇزا ياقۇپ ئەلەيھىسسالامنىڭ 12 ئوغۇللىرىدىن بولغان بىر ئوغلىنىڭ ئىسمى). كىيىن سىرتقى تاجاۋۇز تۈپەيلى ئىككى قېتىم چوڭ ۋەيران قىلىنىشقا ئۇچرايدۇ بىرىنچى قېتىم بابىللىقلارنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرايدۇ ۋە كۆپلىگەن يەھۇدىلار بابىلغا ئەسىر ھالىتىدە يۆتكىلىنىدۇ ۋە ئىككىنچى قېتىم رىم ئىمپېرىيەسىنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرايدۇ شۇنىڭ بىلەن يۇرتلىرىدىن قاچقان يەھۇدىلار دۇنيانىڭ ھەممە يىرىگە تارقىلىدۇ، يەھۇدى ئىسمى يەھۇزا دۆلىتىدىن كەلگەن بولۇپ يەھۇدى پەقەت بىر دىننىڭ ئىسمى بولۇپ قالماي بىر مىللەتنىڭمۇ نامىدۇر.

تەربىيە

تىل

تارىخ

بۆلۈش

قاراڭ

سىرتقى ئۇلاش

مەنبەلەر