Kontent qismiga oʻtish

Gresham qonuni

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Iqtisodiyotda Gresham qonuni „yomon pul yaxshilikni haydab chiqaradi“ degan pul tamoyilidir. Namuna sifatida koʻrishimizmumkinki, qonunda bir xil nominalga ega deb qabul qilingan ikki xil tovar pullar muomalada boʻlsa, qimmatroq boʻlgan tovar muomaladan asta-sekin yoʻqolib boradi[1][2].

Qonun 1860-yilda iqtisodchi Genri Dunning Makleod tomonidan Tyudorlar sulolasi davridagi ingliz moliyachisi ser Tomas Gresham (1519-1579-yillarda yashagan) sharafiga nomlangan. Gresham qirolicha Yelizavetadan oʻsha paytda tushkunlikka tushgan ingliz valyutasiga ishonchni tiklashga chaqirgan edi. Bu kontseptsiya oʻrta asrlarda Yevropada Nikolay Kopernik tomonidan toʻliq taʼriflangan va klassik Antik davrda,Yaqin Sharq va Xitoyda bir necha asrlar oldin maʼlum boʻlgan. 

= "Yaxshi pul" va „yomon pul“ haqida.

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gresham qonuniga koʻra, „yaxshi pul“ nominal qiymati va uning tovar qiymati (u ishlab chiqarilgan metallning qiymati, koʻpincha qimmatbaho metallar,nikel yoki mis) oʻrtasida unchalik farq qilmaydigan puldir).

Yuridik toʻlov qonunlari mavjud boʻlmagan taqdirda, metall tangalar bozor qiymatidan bir oz yuqoriroq qiymatda erkin almashtiriladi. Buni Kanada oltin chinor bargi, Janubiy Afrika Krugerrandi, Amerika oltin burguti yoki hatto kumush Mariya Tereza taler (Avstriya) va Libertad (Meksika) kabi oltin tangalarda kuzatish mumkin. Ushbu turdagi zarb qilingan tangalarning sofligi maʼlum boʻlib, ishlov berish uchun qulay shakldadir. Odamlar qimmatbaho metallarning anonim boʻlaklari bilan emas, balki tangalar bilan savdo qilishni afzal koʻradilar, shuning uchun ular teng ogʻirlikdagi tangalarga koʻproq qiymat berishgani taʼkidlangan.

U zarb qilinganda tangalarning nominal va tovar qiymati oʻrtasidagi narx tarqalishi senyoraj deb ataladi. Baʼzi tangalar muomalada boʻlmagani uchun tanga yigʻuvchilarning qoʻlida qoladi. Bu tangaga boʻlgan talabni oshirishi mumkin.

Boshqa tomondan"yomon pul" tovar qiymati oʻzining nominal qiymatidan ancha past boʻlgan va yaxshi pullar bilan bir qatorda muomalada boʻlgan puldir. Bunda ikkala shakl ham qonuniy toʻlov vositasi sifatida teng qiymatda qabul qilinishi kerak boʻlgan tangalar kerak boʻlgan.


Bugungi kunda 1997-yilgacha boʻlgan Kanada pennisi,1982-yilgacha Amerika Qoʻshma Shtatlari pennisi va 1992-yil oldingi Buyuk Britaniya bronza pennisi va ikki penni kabi tangalarning mis miqdori bilan sodir boʻladi. Bu Hindistondagi poʻlat kabi arzonroq metallardan yasalgan tangalarda ham sodir boʻldi[3].

Nazariyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qonunda aytilishicha, „yaxshi“ va „yomon“ pullardan tashkil topgan har qanday muomaladagi pul birligi tezda „yomon“ pulning hukmronligiga aylanadi. Buning sababi shundaki, pul sarflaydigan odamlar „yaxshi“ tangalarni emas, balki „yomon“ tangalarni oʻzlari uchun ushlab turishadi. Yuridik tender qonunlari narxlarni nazorat qilish shakli sifatida ishlaydi. Bunday holda, oʻz-oʻzidan kamroq qimmatli pulga ustunlik beriladi, chunki odamlar oʻz-oʻzidan qimmatroq pulni tejashni afzal koʻradilar.

Bir necha kumush olti pens tangaga ega boʻlgan mijozning qiymati besh pensga buyum sotib olayotganini koʻrib chiqing. Ushbu tangalarning baʼzilari koʻproq qadrsizlangan, boshqalari esa kamroq-lekin qonuniy ravishda ularning barchasi teng qiymatga ega boʻlishi kerak. Xaridor yaxshiroq tangalarni saqlab qolishni afzal koʻradi va shuning uchun doʻkondorga eng yomon tangani taklif qiladi. Oʻz navbatida, doʻkondor bir tiyinni almashtirib berishi kerak va eng kamsitilgan tiyinni berishga barcha asoslar bor. Shunday qilib, tranzaktsiyada muomalada boʻlgan tangalar tomonlar uchun mavjud boʻlgan eng kamsitilgan turdagi boʻladi.

Yigirmata „ Walking Liberty“ yarim dollari (chapda), unda 90% kumush mavjud. Gresham qonunining misolida, bu tangalar 1965-yildagi tangalar toʻgʻrisidagi qonundan soʻng, atigi 40% kumushni oʻz ichiga olgan holda, yarim dollardan soʻng tezda jamlangan,1971-yilda kupronikel (oʻngda) asosida butunlay qadrsizlangan.

Agar „yaxshi“ tangalar nominal qiymati ularning metall tarkibidan past boʻlsa, odamlar ularni eritib, metallni yuqori ichki qiymatiga sotishga undashlari mumkin. Namuna sifatida shuni koʻrishimiz mumkinki, 40% kumushdan iborat boʻlgan 1965-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlaridagi yarim dollarlik tangalarni koʻrib chiqing. Avvalgi yillarda bu tangalar 90% kumushdan iborat boʻlgan edi.1965-yilgi yarim dollarning chiqarilishi bilan qonuniy ravishda oldingi 90% yarmi bilan bir xil qiymatda qabul qilinishi kerak edi, eski 90% kumush tanga tezda muomaladan yoʻqoldi, yangi qadrsiz tangalar esa foydalanishda qoldi. Dollarning qiymati pasayishda davom etar ekan, kumush tarkibi qiymati tangalarning nominal qiymatidan oshib ketganligi sababli, eski yarim dollarlarning koʻpchiligi eritilib ketdi yoki muomaladan olib tashlangan va shaxsiy kollektsiyalar va jamgʻarmalarga kiritilgan.1971-yildan boshlab AQSh hukumati har qanday kumushni yarim dollarga kiritishdan voz kechdi, chunki 40% kumush tangalarning metall qiymati ularning nominal qiymatidan oshib keta boshladi, bu esa avvalgi voqeaning takrorlanishiga olib keldi, chunki 40% kumush tangalar ham boshlandi. muomaladan yo‘qolib, tanga jamg‘armalariga aylanish.

Shunday vaziyatda 2007-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlarida mis,rux va nikel narxining koʻtarilishi bilan sodir boʻlgan va AQSh hukumatini bir sentlik va besh sentlik tangalarni eritish yoki ommaviy eksport qilishni taqiqlashga olib kelgan[4].

„Yaxshi“ deb hisoblangan pul oʻzining oltin qiymati uchun eritilishidan tashqari, xalqaro savdo orqali iqtisodiyotni tark etishga intiladi. Xalqaro treyderlar emitent mamlakat fuqarolari kabi qonuniy toʻlov qonunlari bilan bogʻlanmaydi, shuning uchun ular yomon tangalarga qaraganda yaxshi tangalar uchun yuqori qiymat taklif qiladilar. Yaxshi tangalar oʻz mamlakatini tark etib, xalqaro savdoning bir qismiga aylanishi mumkin, bu mamlakatning qonuniy toʻlov qonunlaridan qochib, „yomon“ pulni ortda qoldirishi mumkin. Bu Britaniyada oltin standarti davrida sodir boʻlgan. 

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gresham va uning nomini olgan qonunni birinchi boʻlib bayon qilgan emas. Bu hodisani Aristofan oʻzining "Qurbaqalar" asarida taʼkidlagan edi, bu eramizdan avvalgi V asr oxiriga toʻgʻri keladi."Qurbaqalar"dan havola qilingan parcha quyidagicha (miloddan avvalgi 405-yilga toʻgʻri keladi)[5].

Ben Tamari fikricha, valyuta devalvatsiyasi hodisasi qadimgi manbalarda allaqachon tan olingan[6]. U Injildan Makpela gʻori va Maʼbad qurilishi va Talmuddagi Bava Metzia traktatidagi Mishna kabi baʼzi misollarni keltiradi[6] va fikrlarini asoslaydi.

Xitoyda Yuan sulolasining iqtisodiy mualliflari Ye Shix va Yuan Xsieh (taxminan 1223-yil) xuddi shu hodisadan xabardor edilar[7].

Ibn Taymiya (1263-1328-yillarda yashagan) bu hodisani quyidagicha taʼriflagan:

Falastinlik iqtisodchi Adel Zagʻa ham xuddi shunday kontseptsiyani oʻrta asr islom mutafakkiri Al-Maqrizi bilan bogʻlaydi, u Zagʻani taklif qilgan, asrlar oʻtib Gresham qonuni deb nomlanuvchi qonunga yaqinroqdir[8].

XIV asrda Nikol Oresme tomonidan qayd etilgan tax. 1350-yillarda[9][10] Mamluklar imperiyasida huquqshunos va tarixchi Al- Maqriziyning (1364-1442) „Pulning kelib chiqishi, tabiati, qonuni va oʻzgarishi haqida“ risolasida[11].

Johannes de Strigys, Ludovico III Gonzaga agenti, Venetsiyalik Mantua Markiz,1472-yil iyun oyida „che la cativa cazarà via la bona“ hisobotida yozgan.(„Yomon pul yaxshilikni quvib chiqaradi“)[12].

Gresham tugʻilgan yili,1519-yil, u Nikolay Kopernik tomonidan Monetae cudendae ratio deb nomlangan risolada tasvirlangan."Yomon (past) tangalar yaxshi (pastlanmagan) tangalarni muomaladan chiqaradi". Kopernik yomon tangalarni yaxshi tangalarga almashtirish va ularni eritib yuborish yoki chet elga joʻnatish amaliyotidan xabardor boʻlgan va 1519-yilda Olshtinda boʻlganida bu mavzuda baʼzi eslatmalar tuzganga oʻxshaydi. Ularni 1522-yilda oʻzining doʻsti Tiedemann Giese bilan boʻlimini vakillik qilish uchun sessiyada qatnashgan Prussiya dietasiga taqdim etgan hisobotining asosiga aylantirdi. Kopernikning Monetae cudendae ratio 1528-yilgi parhez uchun pulning umumiy nazariyasini bayon qilgan. Ushbu hisobotning kengaytirilgan,lotincha uslubi edi. Shuningdek, pul miqdori nazariyasi uslubi shakllantirdi[13]. Shuning uchun bu baʼzan Gresham-Kopernik qonuni sifatida tanilgan[14].

Ser Tomas Gresham, Antverpen shahridagi ingliz tojining XVI asrdagi moliyaviy agenti, u qirolicha Yelizaveta I ga ingliz shillingiga nima boʻlayotganini tushuntirish uchun qilgan qonun tarafdorlarining uzoq seriyalaridan biri edi. Uning otasi Genrix VIII soliqlarni oshirmasdan hukumat daromadini oshirish uchun tangadagi kumushning 40 foizini oddiy metallar bilan almashtirgan edi. Aqlli ingliz savdogarlari va oddiy fuqarolar yaxshi shillinglarni sof kumushdan saqlab qolishdi va yomonlarini muomalaga chiqarishdi. Demak, yomon pullar imkoni boricha ishlatilar, yaxshi tangalar esa saqlanib qoladi va muomaladan yoʻqolardi.

Gresham qonunining teskarisi (Tiers qonuni)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rolnik va Weber (1986-yil) nufuzli nazariy maqolalarida yomon pullar yaxshi pulni muomaladan chiqarishdan koʻra, mukofotga olib kelishini taʼkidladilar. Ularning tadqiqotlari Gresham oʻz kuzatuvini amalga oshirgan kontekstni hisobga olmadi. Rolnik va Veber odamlardan yaxshi va yomon pullarni xuddi teng qiymatga ega boʻlgandek qabul qilishni talab qiladigan qonuniy toʻlov qonunchiligining taʼsirini eʼtiborsiz qoldirdilar[15]. Ular, shuningdek, asosan, turli xil metall pullar oʻrtasidagi oʻzaro taʼsirga eʼtibor qaratdilar, kumushning nisbiy „yaxshiligini“ oltinga solishtirishdi, bu Gresham aytayotgan narsa emas.

Iqtisodiyotlari va valyutalari zaif mamlakatlarda (masalan,1980-yillarda Isroil,Sharqiy Yevropa va Sovet bloki qulagandan keyingi davrda yoki Ekvadorda XX asr oxiri va XXI asr boshlarida) dollarizatsiya tajribasini koʻrish mumkin. Chunki umuman olganda, dollar bunday vaziyatlarda qonuniy toʻlov vositasi boʻlmagan va baʼzi hollarda undan foydalanish noqonuniy boʻlgan. 

Adam Fergusson va Kostantino Breshiani-Turroni (oʻzining Le vicende del marco tedesco kitobida 1931-yilda nashr etilgan).1923-yilda Veymar Respublikasida katta inflyatsiya davrida, deyarli hech kim ololmasdi, odamlar tovarlar evaziga valyutani qabul qilishni toʻxtatdilar. Chunki fermerlar oziq-ovqat yigʻishni boshladilar. Shunga koʻra, har qanday qiymatga ega boʻlgan har qanday valyuta aylanma vositaga aylandi[16]. 2009-yilda Zimbabvedagi giperinflyatsiya shunga oʻxshash xususiyatlarni koʻrsata boshladi.

Ushbu misollar shuni koʻrsatadiki, samarali yuridik toʻlov qonunlari mavjud boʻlmaganda,Gresham qonuni aksincha ishlaydi. Agar qaysi pulni qabul qilish tanlovi berilsa, odamlar uzoq muddatli eng yuqori qiymatga ega deb hisoblagan pullar bilan muomala qilishadi. Agar tanlov berilmasa va barcha yaxshi va yomon pullarni qabul qilish talab etilmasa, ular kattaroq qiymatga ega boʻlgan pulni oʻzlarida saqlashga va yomon pulni boshqalarga topshirishga moyil boʻladilar.

Xulosa qilib aytganda, qonuniy toʻlov qonunlari mavjud boʻlmaganda, sotuvchi maʼlum qiymatdagi puldan (yaxshi pul) boshqa hech narsani qabul qilmaydi, lekin qonuniy toʻlov qonunlarining mavjudligi xaridorga faqat eng past tovar qiymatiga ega boʻlgan pulni taklif, chunki kreditor bunday pulni nominal qiymatida qabul qilishi kerak[17]. 

Nobel mukofoti sovrindori Robert Mundellning fikricha, Gresham qonuni teskarisini hisobga olgan holda, agar u shunday ifodalangan boʻlsa, aniqroq ifodalanishi mumkin edi: „Yomon pul ,agar ular bir xil narxga almashtirilsa, yaxshilikni haydab chiqaradi“[18] degan fikrlar ilgari surilgan.

Gresham qonunining teskarisi, yaʼni yomon pul deyarli qadrsiz boʻlib qolganda, yaxshi pul yomon pulni haydab chiqaradi, iqtisodchi Piter Bernholz tomonidan fransuz siyosatchisi va tarixchisi Adolf Tyer sharafiga „Tiers qonuni“ deb nom berilgan[19]. „Tiers qonuni keyinroq (inflyatsiya sharoitida) yangi moslashuvchan ayirboshlash kursining oshishi va inflyatsiya darajasi oshib borayotgan pulga real talabni pasaytirganda ishlaydi“[20].

Boshqa sohalardagi qoʻllanishi.

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gresham qonunining tamoyillari baʼzan turli taʼlim sohalarida qoʻllanishi mumkin. Gresham qonuni, odatda, biror narsaning haqiqiy qiymati maʼlumot etishmasligi yoki hukumat qarori kabi omillar tufayli odamlar qabul qilishi kerak boʻlgan qiymatdan sezilarli darajada farq qiladigan har qanday sharoitga nisbatan qoʻllanishi mumkin.

Vitse-prezident Spiro Agnyu Amerika axborot vositalarini tavsiflashda Gresham qonunidan foydalangan va „yomon xabarlar yaxshi xabarlarni haydab chiqaradi“, deb taʼkidladi, garchi uning argumenti baʼzi bir turlarni ortiqcha va past baholagandan koʻra, yuqori reytinglar uchun poygaga yaqinroq yangiliklardan biri edi[21].

Gregori Beytson Gresham qonunining madaniy evolyutsiyada amal qiladigan oʻxshashligini taʼkidladi, unda „haddan tashqari soddalashtirilgan gʻoyalar har doim murakkabni, qoʻpol va nafratli esa har doim goʻzalni siqib chiqaradi. Va shunga qaramay, goʻzal davom etadi“[22].

Cory Doctorow Gresham qonuniga oʻxshash taʼsir uglerod ofset savdosida sodir boʻlganligini yozgan. Taxmin qilingan maʼlumotlarning assimetriyasi shundan iboratki, odamlar sotib olingan kreditlar qanchalik samarali ekanligini farqlashda qiynaladilar, lekin narxni osongina aytishadi. Natijada, samarasiz boʻlgan arzon kreditlar qimmat, ammo foydali uglerod kreditlarini siqib chiqarishi mumkin[23]. Tabiatni muhofaza qilish tashkiloti daraxt kesish xavfi ostida boʻlgan qimmat va qimmatbaho erlarni emas, baribir kesilishi mumkin boʻlmagan arzon yerlarni sotib olish orqali arzon, ammo „maʼnosiz“ uglerod kreditlarini taklif qilgan misol keltirildi[24].

Ishlatilgan avtomobillar bozorida limonli avtomobillar (yomon valyutaga oʻxshash) yaxshi mashinalarni haydab chiqaradi[25]. Muammo axborotning assimetriyasidan biridir. Sotuvchilar barcha ishlatilgan mashinalarni yaxshi mashinalar, ayniqsa limonlar sifatida oʻtkazish uchun kuchli moliyaviy ragʻbatga ega. Bu yaxshi mashinani arzon narxda sotib olishni qiyinlashtiradi, chunki xaridor limon uchun ortiqcha pul toʻlash xavfini tugʻdiradi. Natijada, xaridorlar faqat limonning adolatli narxini toʻlaydilar, shuning uchun hech boʻlmaganda ortiqcha toʻlash xavfini kamaytiradi. Yuqori sifatli avtomobillar bozordan siqib chiqariladi, chunki ular haqiqatan ham qimmatroq ekanligini aniqlashning yaxshi usuli yoʻq. Sertifikatlangan oldindan egalik qilingan dasturlar kafolat va sifatning boshqa kafolatlarini taqdim etish orqali ushbu muammoni yumshatishga urinishdir."Limon bozori"-bu muammoni batafsilroq koʻrib chiqadigan asar.

Manbalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ "Gresham's law – economics". Gresham's law – economics. http://www.britannica.com/topic/Greshams-law. Qaraldi: 8 April 2018. 
  2. ↑ Staff. „Gresham's Law“. Investopedia (2010-yil 9-fevral). Qaraldi: 2018-yil 8-aprel.
  3. ↑ „Sharp practice of melting coins“. BBC News. Qaraldi: 2009-yil 30-may.
  4. ↑ „News – U.S. Mint“. www.usmint.gov. 2016-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-aprel.
  5. ↑ Aristophanes. The Frogs (tr. Gilbert Murray). London: George Allen & Sons, 1908 — 56-bet. Qaraldi: 2019-yil 17-aprel. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Originally published as Tamari, Ben (1982). "[Gresham's Law and the Savings Paradox]" (he). רבעון לכלכלה 115. http://www.bentamari.com/PicturesEcometry/articals02-GreshamLawEn.pdf. Qaraldi: 15 March 2012. Gresham qonuni]] translated and updated in 2011 at Tamar. „Gresham's Law“ (2011-yil iyul). Qaraldi: 2012-yil 15-mart.
  7. ↑ Shuettinger, Robert L.. Forty Centuries of Wage and Price Controls: How Not To Fight Inflation. Thornwood, New York: The Heritage Foundation, 1979 — 14-bet. ISBN 0-89195-023-0. 
  8. ↑ „ACRPS Seminar on the Contribution of Al-Maqrizi to Economic Thinking“[sayt ishlamaydi]. Arab Center for Research and Policy Studies.
  9. ↑ Woods, Thomas E. How The Catholic Church Built Western Civilization.
  10. ↑ Durant, Will. The Reformation, The Story of Civilization. Simon & Schuster, 1957 — 252-bet. 
  11. ↑ Baeck, Louis. The Mediterranean Tradition in Economic Thought. New York: Routledge, 1994 — 105–106-bet. ISBN 0-415-09301-5. 
  12. ↑ Fernand Braudel. La Méditerranée et le monde méditerranéen à l'époque de Philippe II, Volume 2: Destins collectifs et mouvements d'ensemble (fr). Paris: Armand Colin, 1966 — 41-bet. 
  13. ↑ Angus Armitage, The World of Copernicus, chapter 24: „The Diseases of Money“, pp. 89-91
  14. ↑ Measurement of Co-Circulation of Currencies. International Monetary Fund, March 1995 — 61-bet. ISBN 978-1-4552-9991-1. Qaraldi: 2013-yil 16-mart. 
  15. ↑ Rolnick, Arthur J.; Weber, Warren (1986). "Gresham's law or Gresham's fallacy?". Quarterly Review 10 (Win): 17–24. doi:10.21034/qr.1012. https://econpapers.repec.org/article/fipfedmqr/y_3a1986_3ai_3awin_3ap_3a17-24_3an_3av.10no.1.htm. 
  16. ↑ Fergusson, Adam „12: The Bottom of the Abyss“, . When Money Dies: The Nightmare of the Weimar Collapse. Ludwig von Mises Institute, 1975.  (Wayback Machine saytida 2010-03-24 sanasida arxivlangan)
  17. ↑ Rowe. „The State(s) Theory of Money: California and Canadian Tire“. Worthwhile Canadian Initiative (2009-yil 14-iyul). Qaraldi: 2009-yil 16-iyul.
  18. ↑ Mundell. „Uses and Abuses of Gresham's Law in the History of Money“. Columbia University (1998-yil avgust). 2012-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-noyabr.
  19. ↑ Peter Bernholz (2003), Monetary Regimes and Inflation, pp. 41, 115, 132, Edward Elgar Publishing, Northampton, Massachusetts, ISBN 978-1-84542-778-8
  20. ↑ Bernholz, p. 132
  21. ↑ Agnew, Spiro Theodore (13 November 1969). „Television News Coverage“. Des Moines, Iowa — via American Rhetoric.
  22. ↑ Gregory Bateson, Mind and Nature: A Necessary Unity 6 (1979).
  23. ↑ Doctorow. „Carbon offsets are bullshit“. Pluralistic (2020-yil 12-dekabr).
  24. ↑ Elgin, Ben. „These Trees Are Not What They Seem: How the Nature Conservancy, the world's biggest environmental group, became a dealer of meaningless carbon offsets“. Bloomberg (2020-yil 9-dekabr).
  25. ↑ Phlips, Louis (1983). The Economics of Price Discrimination. p. 239.

Adabiyotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Armitaj, Angus, Kopernik dunyosi, Nyu-York, Mentor Books, 1951 yil.
  • Bernholz, Piter va Gersbax, Hans, „Gresham qonuni: nazariya“. Pul va moliyaning yangi Palgrave lugʻati, jild. 2. Makmillan: London va Basingstoke 1992, 286-288.
  • Bush, Vannevar, (1950) Fan, cheksiz chegara, OSRD direktorining Prezident X. Trumanga hisoboti
  • Guidotti, PE va Rodriguez, CA (1992). Lotin Amerikasida dollarizatsiya — Gresham qonuni teskari. Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi xodimlarining hujjatlari, 39, 518-544.
  • Rothbard, MN (1980). Hukumat bizning pulimizga nima qildi? Gresham qonuni va tangalar fon Mises instituti .
  • Selgin, G., Jorjiya universiteti (2003). Gresham qonuni .0815781776

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Media related to Gresham’s law at Wikimedia Commons
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gresham_qonuni&oldid=5189592" dan olindi