Guldursun qalʼasi

Guldursun qalʼa
	qoraqalpoqcha: Gúldirsinqala
	; Guldursun qalʼa
	Shown within Gʻarbiy va Markaziy Osiyo Guldursun qalʼasi (Uzbekistan)
Manzilgoh	Qoraqalpogʻiston, Oʻzbekiston
Koordinatalar	41°41′35.1″N 60°58′53.4″E / 41.693083°N 60.981500°E
Turi	Manzilgoh
Tarix
Davrlar	Parfiya, Sosoniylar
Makon qaydlari
Vaziyat	Vayron boʻlgan

Guldursun qalʼasi – Qoraqalpogʻistonning Toʻrtkoʻl shahridan 9 km shimolda joylashgan qalʼa harobasi (miloddan avvalgi II-I asr – milodiy XIII asr boshi)^[1]. Bu Xorazmning eng yirik qalʼalaridan biri boʻlib, devorlarining umumiy uzunligi 1 kilometrga yaqin, ichki maydoni esa taxminan 6,4 gektar (64 ming kvadrat metr yoki 15,8 akr) ni tashkil qiladi. Toʻgʻri toʻrtburchak tarhli (maydoni 35 ga), shinakli va burjli 2 qator paxsa devori boʻlgan. Hozirgi Oʻzbekistondagi „Ellik qalʼa vohasi“ tarkibiga kiradi^[2]. Oxirgi marta Xorazmshoh Muxammad II (1169, 1200—1220), Xorazmlar imperiyasining moʻgʻullar istilosi qoʻliga tushgunga qadar egallagan. Milodiy V asrda nomaʼlum sabablarga koʻra, vayrona holiga kelgan. Taxminan XII asr 1-yarmida qayta tiklanib, xorazmshohlar davlatining dasht chegarasidagi muhim istehkomi hisoblangan. XIII asr boshida moʻgʻullar tomonidan butunlay vayron qilingan. Turar joy qoldiqlari, sopol idish boʻlaklari, mis tangalar va boshqalar topilgan.