Ёзэф Лунс

Ёзэф Лунс
5-ы генеральны сакратар НАТА 1 кастрычніка 1971 — 25 чэрвеня 1984
Папярэднік	Манліё Бразіё
Пераемнік	Пітэр Карынгтан
член Палаты прадстаўнікоў Нідэрландаў[d] 11 мая 1971 — 1 кастрычніка 1971
міністр замежных спраў Нідэрландаў[d] 13 кастрычніка 1956 — 6 ліпеня 1971
Нараджэнне	28 жніўня 1911(1911-08-28)[…] Ротэрдам, абшчына Ротэрдам[d], Паўднёвая Галандыя, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў
Смерць	17 ліпеня 2002(2002-07-17)[…] (90 гадоў) Брусель, адміністрацыйная акруга Брусель-Сталіца[d], Брусельскі сталічны рэгіён, Бельгія
Месца пахавання	The Hague Roman Catholic Cemetery[d]
Імя пры нараджэнні	нідэрл.: Joseph Marie Antoine Hubert Luns
Бацька	Huib Luns[d]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Партыя	Каталіцкая народная партыя[d] (1974)
Адукацыя	Лейдэнскі ўніверсітэт Лонданская школа эканомікі і палітычных навук Амстэрдамскі ўніверсітэт Гімназія Святога Ігнація Лаёлы[d]
Аўтограф
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ёзэф Антуан Мары Х’юберт Лунс (нідэрл.: Joseph Antoine Marie Hubert Luns, 28 жніўня 1911, Ратэрдам, Нідэрланды — 17 ліпеня 2002, Брусэль, Бельгія) — галандскі палітык і дыпламат, член былой Каталіцкай народнай партыі, якая цяпер аб’ядналася з партыяй Хрысціянска-дэмакратычны заклік. Найдаўжэй у гісторыі займаў пасаду міністра замежных спраў Нідэрландаў (14 кастрычніка 1956 года — 6 ліпеня 1971), а таксама быў пятым генеральным сакратаром НАТА з 1 кастрычніка 1971 года да 25 чэрвеня 1984 года (таксама самы працяглы ў гісторыі).

Біяграфія

Лунс нарадзіўся ў каталіцкай, франкафілскай і артыстычнай сям’і. Яго маці была родам з правінцыі Эльзас-Латарынгія, але пераехала ў Бельгію пасля анексіі рэгіёна Германскай імперыяй у 1871 годзе. Яго бацька Х’юб Лунс (англ.: Huib Luns), быў рознабаковым мастаком і таленавітым выкладчыкам, які скончыў сваю кар’еру ў якасці прафесара архітэктурнага малюнка ў Дэлфтскім тэхналагічным універсітэце.

Ёзэф Лунс атрымаў сярэднюю адукацыю ў Амстэрдаме і Бруселі. Пасля атрымання сярэдняй адукацыі прыняў рашэнне служыць на ваенным флоце, але так і не стаў ваенным мараком. У 1932—1937 гадах вывучаў права ў Амстэрдамскім і Лейдэнскім універсітэтах. У 1938 годзе атрымаў ступень бакалаўра эканомікі ў Лонданскай школе эканомікі.

Лунс зацікавіўся палітыкай шмат у чым пад уплывам бацькі. Лічыў, што фашызм і нацызм сфармаваліся шмат у чым ад страху насельніцтва Еўропы перад камунізмам. У 1933—1936 гадах знаходзіўся ў нацыянал-сацыялістычным руху Нідэрландаў, пра што пасля ніколі не шкадаваў публічна.

У 1938 годзе пачаў дыпламатычную кар’еру. У 1940 годзе стаў аташэ ў Берне. У канцы 1941 года з’ехаў у Лісабон. Займаўся шпіянажам і контрвыведкай на карысць нідэрландскага супраціву і аказаннем дапамогі нідэрландскім уцекачам. З 1943 года працаваў на Нідэрландскі ўрад у выгнанні, які знаходзіўся ў Лондане.

У 1944—1949 гадах — сакратар пасольства Нідэрландаў у Лондане.

У 1949—1952 гадах — прадстаўнік Нідэрландаў у ААН. Пры часовым знаходжанні Нідэрландаў у Савеце Бяспекі ААН узначальваў камісію раззбраення. Працуючы ў гэтай камісіі, вельмі неадназначна ставіўся да ААН як да міратворчай арганізацыі. Таксама ён назіраў працэс разбурэння Нідэрландскай каланіяльнай імперыі.

У 1952—1956 гадах— другі міністр замежных спраў сумесна з Янам Беенам. Быў адказным за двухбаковыя праблемы, узаемаадносіны з краінамі Бенілюкса і ААН. Беспаспяхова спрабаваў палепшыць адносіны з Інданезіяй, не перадаючы ёй пры гэтым Заходнюю Новую Гвінею. Выступаў за цеснае супрацоўніцтва краін Заходняй Еўропы з ЗША ў рамках НАТА.

У 1956—1971 гадах — міністр замежных спраў Нідэрландаў. На гэтай пасадзе не згаджаўся перадаваць Інданезіі Заходнюю Новую Гвінею пакуль на гэтым не настаяла адміністрацыя прэзідэнта ЗША Джона Кенэдзі. Быў адным з ініцыятараў заключэння Рымскага дагавора, супрацьстаяў спробам Францыі і Германіі заключыць палітычны саюз, паколькі гэта, з яго пункту гледжання, празмерна ўзмацніла б пазіцыі абедзвюх краін у яшчэ не ўздужалым ЕЭС.

У 1971—1984 гадах — генеральны сакратар НАТА. На перыяд прыйшліся цяжкія перамовы з ФРГ аб размяшчэнні ракет «Першынг-2», у выніку якія выліліся ў пачатак працэсу ўстаноўкі гэтых ракет (1983) і ўступленне ў НАТА Іспаніі (1982). У 1974 годзе Лунс спрабаваў урэгуляваць канфлікт паміж Грэцыяй і Турцыяй вакол Кіпра, але беспаспяхова.

Пасля сыходу з пасады генеральнага сакратара НАТА адышоў ад удзелу ў палітыцы і з’ехаў з жонкай у Бельгію.

Памёр 17 ліпеня 2002 года ў Бруселі.

Цікавыя факты

• Лунс на працягу ўсяго жыцця заставаўся практыкуючым каталіком і ў цэлым прыхільна ставіўся да каталіцкай пазіцыі традыцыяналізму, але ніколі не звязваў сябе з дысідэнцкімі групамі. У 1971 годзе Лунс прысутнічаў на трыдэнцкай імшы, якую праводзіў святар Унебаўзяцця Вінанд Котэ ў царкве святога Віліброрда ва Утрэхце, якая выступала супраць палітыкі мадэрнізацыі Другога Ватыканскага сабору.

Літаратура

• Р. А. Кривонос. Лунс Йозеф Марі Антуан Хуберт//Українська дипломатична енциклопедія: У 2-х т. /Редкол.:Л. В. Губерський (голова) та ін. — К: Знання України, 2004 — Т.1 — 760с. ISBN 966-316-039-X

Спасылкі

• сп. JMAH (Joseph) Luns Архівавана 15 листопада 2012. (Парламент і палітыка) (гал.)
• Біяграфія на вэб-сайце NATO Архівавана 3 червня 2013. (англ.)