Берэнгар I

Берэнгар (Берэнгарый) I Фрыульскі
італ.: Berengario лац.: Berengarius
маркграф Фрыўльскі 13 ліпеня 874 — 7 красавіка 924
Папярэднік	Унрах III
Пераемнік	марка скасавана
кароль Італіі 888 — 7 красавіка 924
Каранацыя	888, Павія
Папярэднік	Карл III Тоўсты
Пераемнік	Радольфа II Бургундскі
11-ы Імператар Захаду 24 сакавіка 916 — 7 красавіка 924
Каранацыя	24 сакавіка 916
Папярэднік	Людовік III Сляпы
Пераемнік	тытул знік
Нараджэнне	840-я Чывідале-дэль-Фрыулі, regional decentralization entity of Udine[d], Фрыулі-Венецыя-Джулія, Італія
Смерць	7 красавіка 924 Верона, Італьянскае каралеўства, Свяшчэнная Рымская імперыя
Род	Унрашыды[d]
Бацька	Эбергард Фрыульскі[d]
Маці	Гізела
Жонка	Бертыла Спалецкая[d] і Anne de Provence[d]
Дзеці	Гізела Фрыульская[d] і Берта Фрыульская[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Берэнга́р (Берэнга́рый) I Фрыу́льскі (італ.: Berengario, лац.: Berengarius, 850—7 красавіка 924) — маркграф Фрыуля з 874 года, кароль Італіі з 888 года, апошні імператар Захаду з 916 года, сын герцага Эбергарда Фрыульскага і Гізелы, дачкі Людовіка Набожнага.

Біяграфія

Берэнгар і герцаг Гвіда Спалецкі ў канцы IX стагоддзя былі самымі магутнымі сеньёрамі ў Італіі. У той час, калі апошні дамагаўся заходне-франкскай кароны, спадзяючыся на свае вялікія ўладанні і роднасныя сувязі ў Франконіі, Берэнгар пасля звяржэння Карла Толстага ў выніку перамоў з італьянскімі магнатамі быў абраны італьянскім каралём у перыяд з 30 снежня 887 года па 6 снежня 888 года і каранаваны ў Павіі. Тым часам Гвіда вярнуўся з няўдалага паходу ў Францыю, пры Брэшыі ўступіць у бой з Берэнгарам і, хоць быў ім пераможаны, але да таго саслабіў яго, што Берэнгар павінен быў падпарадкавацца германскаму імператару Арнульфу.

Напачатку 889 года, аднак, Гвіда ўдаўся атрымаць значную перамогу над войскамі Берэнгара пры Трэбіі, і ён быў абраны каралём, а ў 891 годзе нават каранаваны імператарам. Паход Арнульфа да сцен Рыма не прынёс Берэнгару істотнай карысці; пасля хуткага адступлення нямецкага войска Берэнгар заключыў дагавор з Ламбертам, сынам памерлага Гвіда, па якім яны абодва падзялілі паміж сабой панаванне ў Італіі. Калі ж Ламберт, няўдала зваліўшыся з каня на паляванні, памёр (898 год), Берэнгару ўдалося авалодаць усёй Ламбардыяй. Неўзабаве, аднак, ён страціў увесь свой прэстыж, з прычыны таго, што не ў стане быў спыніць драпежніцкіх набегаў венграў і даць адпор арабам, якія ўварваліся ў Італію з поўдня. З гэтай прычыны італьянскія патрыцыі заклікалі Людовіка, караля Ніжняй Бургундыі, які ў 901 годзе быў каранаваны ў Рыме каралём Італіі.

Аднак пры зменлівасці, карысталюбстве і вераломстве італьянскіх сеньёраў месца моцнай каралеўскай уладзе не было, і Людовік ізноў быў выцеснены Берэнгарам, на якога Папа Ян X 24 сакавіка 916 года ўсклаў імператарскую карону. Але, з прычыны таго, што, па справядлівай заўвазе Ліўтпранда Крэмонскага, італьянцам заўсёды хацелася мець двух каралёў, каб пры дапамозе аднаго з іх трымаць у страху іншага, то праз некалькі гадоў ізноў утварылася партыя незадаволеных, на чале з зяцем самога Берэнгара, Адальбертам Іўрэйскім, жанатым на яго дачцэ Гізеле, і архібіскупам Ламбертам Міланскім, якія заклікалі на дапамогу (919 год) караля Рудольфа II Бургундскага. Пацярпеўшы ад апошняга 29 ліпеня 923 года рашучае паражэнне, Берэнгар заклікаў венграў, чым канчаткова паадштурхваў ад сябе сваіх прыхільнікаў. Берэнгар быў па-здрадніцку забіты 7 красавіка 924 года.

Літаратура

• Пар. панегірык Б., пакінуты яго сучаснікам: «Gesta Berengarii imperatoris» (выд. Дзюмлера, Гале, 1871);
• Дзюмлера, «Geschichte des ostfränkischen Reichs» (2 т., Берл., 1865).
• Беренгар I // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• Marchesi di Friulia, "Unruochingi" (family of Unruoch) (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Праверана 25 снежня 2011.

Пры напісанні артыкула выкарыстаны матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Эфрона (1890—1907).

Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі (да Атона I — «рымскія імператары») (800—1806)

800 814 840 843 855 875 877 881 887 891    Карл I Людовік I  —  Лотар I Людовік II Карл II  —  Карл III  —

891 894 898 899 901 905 915 924 962 973 983    Гвіда Ламберт Арнульф  —  Людовік III  —  Берэнгар I  —  Атон I Атон II

983 996 1002 1014 1024 1027 1039 1046 1056 1084 1105 1111 1125 1133 1137 1155     —  Атон III  —  Генрых II  —  Конрад II  —  Генрых III  —  Генрых IV  —  Генрых V  —  Лотар II  —

1155 1190 1197 1209 1215 1220 1250 1312 1313 1328 1347 1355 1378 1410    Фрыдрых I Генрых VI  —  Атон IV  —  Фрыдрых II  —  Генрых VII  —  Людовік IV  —  Карл IV  —

1410 1437 1452 1493 1508 1519 1530 1556 1564 1576 1612 1619 1637    Жыгімонт — Фрыдрых III — Максіміліян I — Карл V Фердынанд I Максіміліян II Рудольф II Маціяс Фердынанд II

1637 1657 1705 1711 1740 1742 1745 1765 1790 1792 1806    Фердынанд III Леапольд I Іосіф I Карл VI  —  Карл VII Франц I Іосіф II Леапольд II Франц II

Каралінгі — Саксонская дынастыя — Салічная дынастыя — Гогенштаўфены — Вітэльсбахі — Габсбургі