Хатаб

Амір ібн аль-Хата́б араб. ابن الخطاب‎‎
араб. سامر السويلم‎‎
Дата нараджэння	14 красавіка 1969(1969-04-14)
Месца нараджэння	Ар’ар[d], Эль-Худуд эш-Шамалія, Саудаўская Аравія
Дата смерці	20 сакавіка 2002(2002-03-20) (32 гады)
Месца смерці	Чачня, Расія
Грамадзянства	Саудаўская Аравія
Прыналежнасць	Афганскія маджахеды (1987—1992) Аб’яднаная таджыкская апазіцыя (1992—1995) Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя (1995—2002)
Род войскаў	палявыя войскі
Званне	палкоўнік УС ЧРІ
Бітвы/войны	Афганская вайна, 1979—1989 Грамадзянская вайна ў Афганістане, 1989—1992 Грамадзянская вайна ў Таджыкістане: Бой на 12-й заставе Маскоўскага пагранатрада Першая чачэнская вайна: Штурм Грознага, 1994—1995 Бой у Ярышмарды Уварванне ў Дагестан Другая чачэнская вайна: Бой у вышыні 776 Крызіс у Панкіскай цясніне

Хатаб (араб. ابن الخطاب‎‎; сапраўднае імя — Самер Салех ас-Сувейлем (араб. ثامر صالح عبد الله السويلم‎‎); 14 красавіка 1963/1966/1969—20 сакавіка 2002) — чачэнскі ваенны і грамадскі дзеяч, арабскі найміт, кіраўнік вахабіцкай групоўкі «Ісламская міжнародная міратворчая брыгада». Паходзіў з Іарданіі. Паводле словаў Хатаба, меў продкаў з Чачні, якія вымушаны былі пакінуць сваю айчыну з-за заваёвы Чачні Расіяй у дзевятнаццатым стагоддзі.

Біяграфія

Раннія гады

Дакладныя год і месцы нараджэння невядомыя (па некаторых звестках, не былі вядомыя нават яму самому). Называецца 1963 і 1966 гады, і, як найбольш імаверны — 1969 год. Меркавана, ён нарадзіўся ў горадзе Арар (Саудаўская Аравія). Хатаб з’яўляўся этнічным чачэнецем, прадстаўніком шматлікай іарданскай чачэнскай дыяспары.

Сцвярджаюць, што яго бацька быў старэйшынай качавога бедуінскіх племя, тэрыторыя вандроўкі якога размешчана на мяжы Іарданіі і Саудаўскай Аравіі, у пясках пустыні аш-Шамаха.

У 1987 годзе сваякі адправілі яго на навучанне ў ЗША, у Нью-Ёрк. Шырокай грамадскасці недасяжная дакладная інфармацыя пра яго жыццё ў ЗША, тыя крыніцы, што ёсць, вельмі супярэчлівыя: па адных звестках — ён падаў дакументы ў адзін з амерыканскіх каледжаў, быў прыняты, але да заняткаў не прыступіў, некаторыя крыніцы паказваюць, што ён усё ж правучыўся да канца 1987 года, аднак не ясна, ужо ў каледжы або дзесьці ў іншым месцы. Ён не пажадаў вяртацца дадому, матывуючы гэта правам па шарыяту ўдзельнічаць у газават насуперак забароне сваякоў.

Афганская вайна

У 1987 годзе выправіўся ў Афганістан, дзе прыняў актыўны ўдзел у грамадзянскай вайне на баку маджахедаў. Вызначыўся ў баях за Джэлалабад і Кабул. Атрымаў цяжкае раненне ў жывот куляй калібра 12,7 мм. Пазбавіўся некалькіх пальцаў на руцэ пры выбуху гранаты.

Вайна ў Таджыкістане

Пасля заканчэння афганскай вайны з групай паплечнікаў заняўся падрыхтоўкай і ўзбраеннем ісламскіх апазіцыянераў з Таджыкістана і Узбекістана. 13 ліпеня 1993 года ўдзельнічаў у нападзе на 12-ю заставу Маскоўскага пагранічнага атрада на таджыкі-афганскай мяжы, у выніку чаго загінула 25 расійскіх памежнікаў. Насуперак сцвярджэнню некаторых крыніц, Хатаб не быў арганізатарам гэтага нападу, а толькі ўзначальваў адзін з атрадаў.

Першая чачэнская вайна

У Ічкерыі з’явіўся ў 1995 годзе, дзе пачаў ваяваць на баку чачэнцаў у Першай чачэнскай вайне. Меў вопыт у падрыхтоўцы выбуховых прыстасаванняў. Вучыў чачэнцаў рабіць выбуховыя снарады, рабіць засады. Хатаб прымаў удзел у баявых дзеяннях.

Міжваенны час

Пасля заканчэння вайны ў 1996 годзе застаўся ў Ічкерыі. Займаўся навучальнай дзейнасцю ў ваенных установах Ічкерыі (Ісламскі інстытут Каўказ). У 1998 годзе пачаўся палітычны саюз з Шамілём Басаевым на глебе стварэння адзінай ісламскай краіны па ўсім Каўказе — Каўказскі Эмірат.

Другая чачэнская вайна

У жніўні 1999 года разам з Ш. Басаевым прымаў удзел у нападзе на Дагестан. Пасля захопу Чачні расійскімі войскамі з 1999 года хаваўся на паўднёвым усходзе Чачні. У красавіку 2002 года памёр. ФСБ абвясціла, што атруціла Хатаба, паслаўшы ліст з данясеннем ад падпарадкаванага Хатабу чачэнскага вайскоўца, на якім знаходзілася смяротнае рэчыва.

Літаратура

• Контртеррористические операции на Северном Кавказе (1999—2000) // Конго — Крещение. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2010. — С. 156. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов; 2004—). — ISBN 978-5-85270-346-0.