Juan Ajuriagerra Otxandiano
| Juan Ajuriagerra Otxandiano | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
1977ko uztailaren 7a - 1978ko abuztuaren 25a - Jesús María Elorriaga Zarandona → Barrutia: Bizkaia Hautetsia: 1977ko Espainiako hauteskunde orokorrak
1951 - 1957 ← Doroteo Ziaurritz - Jose Agerre → | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Bilbo, 1903ko abuztuaren 6a | ||||
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria | ||||
| Heriotza | Aiegi, 1978ko abuztuaren 25a (75 urte) | ||||
| Familia | |||||
| Haurrideak | ikusi
| ||||
| Hezkuntza | |||||
| Hizkuntzak | gaztelania euskara | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | politikaria eta industria-ingeniaria | ||||
| Lantokia(k) | Madril | ||||
| Zerbitzu militarra | |||||
| Parte hartutako gatazkak | Espainiako Gerra Zibila | ||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||
| Alderdi politikoa | .png){kind=small} Eusko Alderdi Jeltzalea | ||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Juan Ajuriagerra Otxandiano (Bilbo, 1903ko abuztuaren 6a - Aiegi, Nafarroa, 1978ko abuztuaren 25a) EAJko burukidea izan zen.[1][2]
Industria ingeniaria ogibidez, Espainiako Gerra Zibilean, Bizkaian EAJko burua izan zen. Santoñako hitzarmena armada italiarrekin adostu eta sinatu zuen 1937an. Urte berean, heriotza-zigorra ezarri zioten, baina 6 urteko espetxealdiaz aldatu zioten. Frankismoren garaian, ez zen atzerrira joan. 1977an Bizkaiko EAJko diputatu hautatu zen.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Etxegile foruzale baten seme, gaztetandik abertzaletasunaren aldeko agertu zen, eta mendigoizale taldeetako kide izan zen. Industria ingeniaritza ikasi zuen Bilbon bertan. Euskal abertzaletasunaren aldeko jarrera izan zuen oso gazte zenetik, eta Eusko Alderdi Jeltzalean sartu zen 1929. urtean, 1934an Bizkai Buru Batzarreko kide izendatu zuten eta kargu hartan iraun zuen 1937ko abuztuaren 28ra arte.
Espainiako gerra zibilean gudarien buru izan zen. Bilbo Franco jeneralaren gudarosteak okupatu zuenean, 1937ko abuztuan Eusko Gudarosteak Italiako armadaren aurrean errenditzeko negoziaketetan taldeburu izan zen Eusko Gudarostearen aldetik (Santoñako Ituna). Francok delako Ituna ez betetzean, hiltzera kondenatu zuen. Indultatu ondoren sei urte (1937-1943) igaro behar izan zituen espetxean Frantziara ihes egin baino lehen.
Isilpeko borrokaren eratzailea, hogeita hamar urtez ezkutuko jeltzaleen buru izan zen. 1947an, Jose Antonio Agirrerekin batean, Kristau Demokraziaren Nazioarteko Taldeen sorreran esku hartu zuen. 1965ean, Gil Roblesen Democracia Social Cristiana, Kataluniako Unión Democrática eta Jiménez Fernándezen Izquierda Democrática Cristian alderdiekin batera estatu espainoleko Equipo Demócrata Cristiano delakoa eratu zuen Taorminan.
1950eko urteetan, jarrera zurruna eta baztertzailea agertu zuen Ekin taldeko gazteen aurrean, tartean zirela Txillardegi eta Benito del Valle, EAJren jarrera geldia kritikatu eta Hego Euskal Herrian abertzaletasun aktiboa babesten zutenak. Ondorioz, gazteok EAJren dinamikatik kanpora bereizi ziren.
Franco hil ondorengoko lehen hauteskundeetan, artean Bizkai Buru Batzarreko lehendakaria zelarik, Eusko Alderdi Jeltzaleak Bizkaiko zerrendaburu aurkeztu zuen, eta diputatu aukeratu zuten. Gero, Eusko Kontseilu Nagusiaren lehendakaritzarako hautagaia izan zen. 1978an, eskumendeak Gobernu Zentraletik Eusko Kontseilu Nagusiari aldatzeko helburuarekin eratu zen Bitariko Batzordearen lehendakariordea izendatu zuten. Kargu hartan zelarik, lehentasuna gai hauei eman zien: Kontzertu Ekonomikoak, Batzar Nagusiak eta aginte gaien aldatzea. Bestalde, Espainiako Estatua egitura federalaren arabera eratzearen aldekoa zen. 75 urte zituelarik hil zen Aiegin, Lizarra ondoan.
Kaleak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ «Ajuriaguerra Otxandiano, Juan - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Juan Ajuriaguerra Ochandiano | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- M. Pelay Orozco, Juan Ajuriaguerra, Bilbao, Idatz Ekintza, 1987; A. Irigaray, “Barandiaran eta Ajuriaguerra profesoreeri omenaldia”, en Egan: Suplemento de Literatura del Boletín de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del País, 1-6, v. 27 (enero-diciembre de 1977), págs. 167-169.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Juan Ajuriagerraren sarrera Auñamendi entziklopedian
- (Gaztelaniaz) Fernando de Meer, "El Partido Nacionalista Vasco ante la Guerra de España (1936-1937)", Eunsa 1992.
- (Gaztelaniaz) Eugenio Ibarzabal, "Juan Ajuriagerra, el Hermano Mayor", Erein 2019.
- (Gaztelaniaz) "Lo que he aprendido de Ajuriaguerra, ‘el Hermano mayor’", DEIA egunkaria 2018-08-25.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q3323658
| Aurrekoa Doroteo Ziaurritz |
EBBko presidentea Fitxategi:Logopnv 4 (1).jpg 1951ko iraila - 1957 |
Ondorengoa Jose Agerre |
.jpg){kind=link}
|
Lehen Eusko Kontseilu Nagusia |
|
|---|---|---|
|
Ramón Rubial (Lehendakaritza) | ||