Lorenzo Langstroth

Lorenzo Langstroth
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Filadelfia, 1810eko abenduaren 25a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Dayton, 1895eko urriaren 6a (84 urte)
Hobiratze lekua	Woodland Cemetery and Arboretum (en)
Familia
Familia	ikusi Clyde Cowan (en) (great-great-grandson (en) );
Hezkuntza
Heziketa	Yale Unibertsitatea
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	erlezaina eta asmatzailea
Enplegatzailea(k)	Yale Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi National Inventors Hall of Fame (2007) ;

Lorenzo Lorraine Langstroth edo Lawrence Lorrain Langstroth (Filadelfian, Filadelfia, AEB, 1810eko abenduaren 25a – 1895eko urriaren 6a) erlezaina eta apaiz luterano estatubatuarra izan zen; Filadelfian jaio zen, Pensilvanian, eta erlezaintza modernoaren kontzeptua sartu zuen.

Erlezaintzari egin zion ekarpenik handiena «erle-pasagune»az ohartu izana da. Alegia, ohartu zen erleek abaraskak egiten dituztenean, sabaitik zintzilik, abaraskak paralelo eraikitzen dituztela eta beti tarte bat uzten dutela bi abarasken artean. Tarte hori, «erle-pasagune» deitua, 5 eta 9 mm artekoa da. Aurkikuntza horren ondorioa izan zen erlauntzetan tarte hori errespetatuz listoi paraleloak ipintzea, erleek listoi horietatik zintzilik egin zitzaten beren abaraskak. Horrela eginik, erlezainak listoiarekin batera atera zezakeen abaraska eta aztertu haren egoera.^[1]

Biografia

1830ean Yaleko Unibertsitatean graduatu zen, 1834-1835 arte bertan lan egin zuela. Massachusettseko zenbait kongregaziotako apaiza ere izan zen, eta 1848an Filadelfiako emakume gazteen eskola bateko artzain nagusi bihurtu zen.

1858an Oxforden bizi izan zen, Ohion, bere egoitzan, eta erlezaintzan aritu zen.

Koadro mugikorreko erlauntza asmatu zuen. 1852an patentatu zuen, eta mundu osoan zabaldu da harrezkero. Langstroth erlauntza du izena.

Erleak koadroen artean eta erlauntzaren artean ibiltzen diren lekua ere aurkitu zuen. "erle-pasagunea". Espazio hori ez errespetatzeak erleak hutsunea propoliaz betetzea eragiten du. Ez du inoiz izan behar 5 milimetrotik beherakoa, propolioz beteko baitu, eta 9 mm-tik gorakoagorakoa bada, tartean beste argizarizko abaraska eraikiko du.

Estatu Batuetan erle italiarra (Apis mellifera ligustica) jaso eta saldu zuen lehen erlezainetako bat izan zen, eta arraza horren ekoizpen-ontasunak deskribatu zituen.

Langstroth erlauntza

Langstroth eta Fibonacci-ren sekuentzia

Kolonia bakarrak erregina bakarra du, eta erregina horrek bi arrautza-mota ematen ditu (indibiduoak): hiru indibiduo-mota daude erlauntzan, erregina, langilea eta erñemandoa, bost da erlea batetik bestera mugitzeko gutxieneko espazioa, milimetrotan adierazia; zortzi espazio maximoa; hamahiru, koloniara sartzeko espazioa; ez da propolizatua ez argizaritua.
Erlauntz bateko arrek duten zuhaitz genealogikoa Fibonacciren segida hori betetzen du. Kontua da erlamandoek, erlearen arrak, ez dutela aitarik (1), baina bai ama bat (1, 1), bi aiton-amona, erreginaren gurasoak (1, 1, 2), hiru birraitona-amona, erreginaren aitak ez baitu aitarik (1, 1, 2, 3), bost herenaitona-amona (1, 1, 2, 3, 5), zortzi herenherenaitona-amona (1, 1, 2, 3, 5, 8) eta horrela zenbaki horiek behin eta berriro bat datoz Fibonacciren segidarekin.

Obra

Haren liburuak aitzindariak dira munduan, hizkuntza guztietara itzuli ziren, eboluzio handia dago autorearen lehen eta bigarren lanen artean. Lehen lanak 40 edizio ditu.

Langstroth-Dadant Zegence, 1881-1888. Charles Dadantekin, 228 orrialde. 1941

The hive and the honey-bee; a bee keeper's manual. Hopkins, Bridgman, Northampton 521 or. 1853

A practical treatise on the hive and honey-bee, 534 or. 1863

Gaztelaniaz

Erleak eta erlauntzak M itzuli zuen. Pons Alegiak. 3. arg. de Gustavo Gili, 639 or. 1935

Patenteak

USPatent–9300—L. 1852ko urriaren 5eko Bee hive ontziaren patentea

USPatent–RE1484—L. 1863ko maiatzaren 26ko Bee hive ontziaren patentea

Erreferentziak

↑ Aizpurua, Martxel. (2020). «Erleekin solasean» www.buruxkak.eus (UEU) ISBN 978-84-8438-706-0. (Noiz kontsultatua: 2020-03-02).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Erletxo, Erletxo nagusia hil da Martxel Aizpurua (UEU, 2023)
Erleekin solasean Martxel Aizpurua (UEU, 2020)
Beehives and beekeeping
Erlezaintza. Lorenzo Langstroth
Erlezaintza. Langstrothen liburuak

Datuak: Q951544
Multimedia: Lorenzo Lorraine Langstroth / Q951544

[:02-1] Aizpurua, Martxel. (2020). «Erleekin solasean» www.buruxkak.eus (UEU) ISBN 978-84-8438-706-0. (Noiz kontsultatua: 2020-03-02).

[1]