Quentin Tarantino

Quentin Tarantino
	; (2015) Irudi gehiago
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian	; 2004 - 2004 ; ← Patrice Chéreau - Emir Kusturica →
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Quentin Jerome Tarantino
Jaiotza	Knoxville, 1963ko martxoaren 27a (61 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoa	Italo-estatubatuarra; Irish Americans (en)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Tony Tarantino
Ezkontidea(k)	Daniella Pick (en) (2018ko azaroaren 28a -
Bikotekidea(k)	ikusi Mira Sorvino; Didem Erol;
Hezkuntza
Heziketa	Narbonne High School (en)
Hizkuntzak	alemana; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, gidoilaria, film-zuzendaria, zinema ekoizlea, zinema aktorea, idazlea, film-muntatzailea, telebista-aktorea, errealizadorea, produktorea eta autorea
Altuera	185 zentimetro
Lan nabarmenak	ikusi Reservoir Dogs; Pulp Fiction; Jackie Brown; Kill Bill: Volume 1; Kill Bill: Volume 2; Death Proof; Inglourious Basterds; Django Unchained; The Hateful Eight; Once Upon a Time in Hollywood;
Jasotako sariak	ikusi Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria (1995) : Pulp Fiction; Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria (2012) : Django Unchained; Edgar Awards (1995) ; Hungarian Order of Merit ; Arte eta letren komendadorea (2013) ; Lumière Award, Lyon Festival of cinema (2013) ; BAFTA Award for Best Original Screenplay (2013) : Django Unchained; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; National Board of Review Award for Best Film ; Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan ; American Choreography Awards ; Sitges Film Festival Best Director award (1992) : Reservoir Dogs; Urrezko Palma (1994) : Pulp Fiction; Golden Globe Award for Best Screenplay (1994) : Pulp Fiction; Dallas-Fort Worth Film Critics Association Award for Best Director (1994) : Pulp Fiction; Time Machine Award (1996) ; Golden Globe Award for Best Screenplay (2013) : Django Unchained; Golden Globe Award for Best Screenplay (2020) : Once Upon a Time in Hollywood; Film onenaren Urrezko Globo Saria - Komedia edo musikala (2020) : Once Upon a Time in Hollywood; Ordre des Arts et des Lettres ; Urrezko Globo Sariak (1995) ; Oscar Sariak (1995) ; David di Donatello (1995) ; Independent Spirit Awards (1995) ; Honorary César (2011) ; Saturn Award (2013) ;
Influentziak	Howard Hawks
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Genero artistikoa	independent film (en) ; ekintza-filma; Postmodernitatea; krimenezko filma; film dramatikoa; thrillerra; crime drama film (en) ; crime thriller film (en) ; misteriozko zinema; abenturazko filma; beldurrezko zinema; film komikoa; gerra-filma; lapurreta filma; Westerna
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	agnostizismoa

Quentin Jerome Tarantino (Knoxville, Tennessee, 1963ko martxoaren 27a -) zinema zuzendari, aktore eta gidoigile estatubatuarra da. Oscar saria eta Urrezko Palma sariak jaso ditu.

1990eko hamarkadan ospea lortu zuen bere istorio eta filmengatik. Haren estiloa argumentu eten, elkarrizketa original eta bortizkeria odoltsuan oinarritzen da. Aldi berean, ezaguna da haren maila guztietako zinemaren gaineko jakinduria entziklopedikoa.

Bizitza

1963ko martxoaren 27an jaio zen Knoxvillen, Tennessee.^[1] Izena Gunsmoke telebistako telesaileko pertsonaia batetik atera zuten gurasoek, Burt Reynolds aktoreak interpretatzen zuen Quint izeneko errementariarenetik.

Bi urte zituela, ama South Bayra bizitzera joan zenean, Los Angeles hegoaldera, eta bertan bizi izan zen hogei urtez. Haren auzoan afroamerikarrak eta zuriak nonahi ziren eta zinemagintza eta kultura frankoren eraginak jaso zituen gaztaroan. Kung fuaren eztanda beste lekuetara zabaltzen ari zen unean, afroamerikarrak joaten ziren zine-aretoetan arte martzialek modan segitzen zuten. 1970eko hamarkadan, oraindik haien zalea zen.

Hamazazpi urterekin, ikasketak alboratu eta interpretazio klaseetara joaten hasi zen eta, ahal zuenean, lana ere tartekatzen zuen.

Hogeita bi urte zituenean, Video Archivesen (Manhattan Beach) maiz ibiltzen zen eta film zaharretan ikasitakoa erabilgarria izan zitzaion oso.

Roger Avary eta Jerry Martinezekin batera, Tarantinok Video Archives behin-behineko zine eskola bilakatu zuen. Interpretazio klaseetan, eszena praktikoak eskaini nahi zituen eta idazten hasi zen.

Avery eta beste kide batzuekin lan egin ondoren, Tarantinok idazten segitu zuen, zuzendari izateko grinan, baina ez ziren urte onak izan.

Reservoir Dogs

1991n, Reservoir Dogs idatzi zuen. Historia minimalista ondu zuen: lapurreta bat eta gehiena plato berean gertatzekoa. 16 mm-ko filma egiteko asmoa zuen, merke-merkea eta berak eta lagunek paper guztiak egin behar zituzten. Horretan zebilela, Lawrence Bender ekoizleak irakurri zuen gidoia eta harekin liluratuta geratu. Hilabeteko epea eskatu zion Tarantinori, egiazko filma egin nahi zuela-eta.

Benderrek Harvey Keitelen esku jarri zuen gidoia eta hura ere berehala zaletu zen istorioarekin: horrek ekoizpenaren aurrekontua ziurtatu zuen erabat. Hilabete eman zuten Los Angeleseko grabaketan eta aktore zerrenda ez zen batere makala izan: Keitel, Madsen, Steve Buscemi, Tim Roth, Lawrence Tierney, Chris Penn eta Tarantino bera.

Arrakasta itzela izan zuen Sundanceko Zinemaldian eta mundu guztira zabaldu zuten.^[2]

Ospea

Bat-batean, Tarantino ospetsu egin zen eta Reservoir Dogs baino lehen idatzita zeuzkan bi gidoiak ere di-da batean saldu zituen: True Romance eta Natural Born Killers. Azken film hori Oliver Stonek berridatzi eta zuzendu zuen 1993an.

1994an, Pulp Fiction egin zuen, John Travolta eta Uma Thurmanekin.

1997an, Jackie Brown idatzi eta zuzendu zuen. Samuel L. Jacksonek, Robert De Nirok, Bridget Fondak eta Michael Keatonek ere harekin egin zuten lan. Urrezko Globoetarako izendatuta egon zen, baita SAG sarietarako ere.

Jackie Brown eta Kill Bill filmen ekoizpenen artean lau urte pasatu ziren eta, bitarte horretan, Inglourious Basterds idazten aritu zen: 2009ko abuztuan estreinatu zen.

Tarantino ez da idaztearekin eta zuzentzearekin konformatzen: aktore ere izan nahi du. Horrela, bere filmetan eta beste batzuenetan ere azaldu da: Jackie Brown, Reservoir Dogs, Pulp Fiction, The Man From Hollywood, Four Rooms, From Dusk Till Dawn, Destiny Turns on the Radio, Girl 6, Django Unchained.

Bitxikeriak

Kronologia atzekoz aurrera agertzen da maiz haren filmetan. Pulp Fiction, Reservoir Dogs edo Kill Bill-en askotan lehenago ikusten da ondoren gertatuko dena, horrexen ondoko ekintzen aurretik.
Maiz agertu ohi du bere filmetan mexikar aurrez-aurreko bat, hiru pertsonaiak edo gehiagok une berean batak bestea pistolaz apuntatzen.
Haren pertsonaiek ezizen bat izaten dute, Reservoir Dogs, Kill Bill edo Pulp Fiction filmek erakusten duten bezala.
Big Kahuna Burger fikziozko jatetxea agertu du film askotan.
Kamerak hartzen dituen angeluak ere haren estiloaren ezaugarri dira. Maiz ikusten dugu jendea ateak irekitzen edo ixten, aurpegiaren lehen planoak beste pertsonaia batek hitz egiten duen bitartean, aktoreak atzealdetik bistaratzen dira askotan, hainbat toma pertsonaiaren eskuetan hasten da...
Film gehienetan txertatzen duen haren beste marka bat maletero barrutik hartutako planoa da (Inglourious Basterdsen gauza bera egiten du, kamioiaren kaxan).
Kill Bill eta Pulp Fiction filmetan katana bera agertzen da.
Emakumearen oinen fetitxismoa: oinak usu bilutsik agertzen dira, baita lehen planoan ere.
Zippo bat (pizgailu modelo ezaguna) agertzen da haren film guztietan.
Iraupen luzeko tomaren bat txertatu ohi du beti.
Pertsonaiek Red Apple fikziozko markako zigarroak erretzen dituzte, edo iragarki batean agertzen dira.
Playboy aldizkariari eskainitako elkarrizketa batean, Kill Bill egiten aritu ziren garaiko cannabis eta extasis kontsumoaz hitz egin zuen.
Ohikoak ditu erdi planoko eszenak, bi pertsonaiaren arteko elkarrizketa luzeak, noizbehinkako kolaborazioak...
Badirudi Video Archivesetik bezero bat ia-ia ostikoka bidali zuela.
Kill Bill salbu, kreditoak horiz agertzen dira film guztietan.
Odola erruz erabiltzen du.

Ohiko lankideak

Tarantinok aktore bakoitzarekin film bat baino gehiago egin ohi ditu, bereziki Samuel L. Jacksonekin. Gainera, muntaia guztiak Sally Menke-k egin ditu.

Aktorea	Reservoir Dogs	Pulp Fiction	Jackie Brown	Kill Bill	Death Proof	Inglourious Basterds ^[3]	Django Unchained	The Hateful Eight
Steve Buscemi	✘	✘
Julie Dreyfus				✘		✘
Samuel L. Jackson		✘	✘	✘		✘	✘	✘
Harvey Keitel	✘	✘
Michael Madsen	✘			✘				✘
Michael Parks				✘	✘		✘
Eli Roth					✘	✘
Tim Roth	✘	✘						✘
Uma Thurman		✘		✘
Christoph Waltz						✘	✘
Bruce Willis		✘	✘
Gidoigilea
Roger Avary	✘	✘
Ekoizlea
Lawrence Bender	✘	✘	✘	✘	✘
Argazki zuzendaria
Robert Richardson				✘		✘	✘	✘
Andrzej Sekula	✘	✘
Muntatzailea
Sally Menke	✘	✘	✘	✘	✘	✘

Filmografia

Zuzendaria

Urtea	Filma	Antzezleak	Ekoizlea	Hizkuntzak
1987	My Best Friend's Birthday	Quentin Tarantino, Brenda Hillhouse	--
1992	Reservoir Dogs	Harvey Keitel, Tim Roth	Artisan Entertainment
1994	Pulp Fiction	Bruce Willis, John Travolta	A Band Apart
1995	Four Rooms	Tim Roth, Valeria Golino	A Band Apart	frantsesez: Groom Service
1997	Jackie Brown	Pam Grier, Samuel L. Jackson	A Band Apart
2003	Kill Bill Volume 1	Uma Thurman, Lucy Liu	Miramax	gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 1 frantsesez: Kill Bill : Volume 1
2003	Kill Bill: The Whole Bloody Affair	Uma Thurman, David Carradine	--
2004	Kill Bill Volume 3	Uma Thurman, David Carradine	Miramax	gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 2 frantsesez: Kill Bill : Volume 2
2005	Sin City	Bruce Willis, Mickey Rourke	Dimension Films
2007	Death Proof	Kurt Russell, Sydney Tamiia Poitier	A Band Apart	frantsesez: Boulevard de la mort
2007	Grindhouse	Rose McGowan, Freddy Rodriguez	Dimension Films
2009	Inglourious Basterds	Brad Pitt, Christoph Waltz	The Weinstein Company	gaztelaniaz: Malditos bastardos
2012	Django Unchained	Jamie Foxx, Christoph Waltz	Columbia Pictures	gaztelaniaz: Django desencadenado
2015	The Hateful Eight	Samuel L. Jackson, Kurt Russell	The Weinstein Company	gaztelaniaz: Los odiosos ocho frantsesez: Les Huit Salopards
2019	Once Upon a Time in Hollywood	Leonardo DiCaprio, Margot Robbie	Heyday Films	frantsesez: Once Upon a Time in... Hollywood

Gidoigilea

My Best Friend's Birthday (1987)
Past Midnight (1992)
Reservoir Dogs (1992)
True Romance (1993)
Pulp Fiction (1994)
Natural Born Killers (1994) (Oliver Stonek hainbeste aldatu zuela eta, Tarantinok filma arbuiatu du)
It's Pat (1994)
Crimson Tide (1995)
Four Rooms (The Man from Hollywood atala) (1995)
From Dusk Till Dawn (1996)
Curdled (1996)
Jackie Brown (1997)
Kill Bill (Kill Bill: Volume 1, 2003 / Kill Bill: Volume 2, 2004)
CSI: Crime Scene Investigation (2005) Grave Danger: Vols. I & II
Hostel (2006)
Grind House (Death Proof atala) (2006)
Inglourious Basterds balizko estreinaldia 2007an^[3]
Django Unchained (2012)
The Hateful Eight (2015)
Once Upon a Time in Hollywood (2019)

Aktorea

Alias (telesaioa) (2001) McKenas Cole
BaadAsssss Cinema (2002) (dokumentala)
The Muppets' Wizard of Oz (2005)
Vzyat Tarantino (2005)

Urtea	Filma	Zuzendaria	Ekoizlea	Izenburuak (es,fr)
1987	My Best Friend's Birthday	Quentin Tarantino	--
1992	Reservoir Dogs	Quentin Tarantino	Artisan Entertainment
1994	Somebody to Love	Alexandre Rockwell	--	gaztelaniaz: Alguien a quien amar
1994	Sleep with Me	Rory Kelly	--	gaztelaniaz: Duerme conmigo
1995	Four Rooms	Allison Anders	A Band Apart	frantsesez: Groom Service
1995	Desperado	Robert Rodriguez	Columbia Pictures
1995	Leonard Cohen: Dance Me to the End of Love	Aaron A. Goffman	--
1995	Destiny Turns on the Radio	Jack Baran	--	gaztelaniaz: Johnny Destiny
1996	Girl 6	Spike Lee	40 Acres & A Mule Filmworks
1996	From Dusk till Dawn	Robert Rodriguez	A Band Apart	frantsesez: Une nuit en enfer
1996	Curdled	Reb Braddock	--	gaztelaniaz: Tú asesina, que nosotras limpiamos la sangre frantsesez: Sang-froid
1997	Jackie Brown	Quentin Tarantino	A Band Apart
1997	Full Tilt Boogie	Sarah Kelly	--
1998	Jackie Chan : My Story	Jackie Chan	--	gaztelaniaz: Jackie Chan: My Story frantsesez: Jackie Chan: My Story
2000	Little Nicky	Steven Brill	Happy Madison Productions
2002	BaadAsssss Cinema	Isaac Julien	--	gaztelaniaz: Baadasssss Cinema: A Bold Look at 70's Blaxploitation Films
2002	All the Love You Cannes!	Lloyd Kaufman	Troma Entertainment
2003	Kill Bill Volume 1	Quentin Tarantino	Miramax	gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 1 frantsesez: Kill Bill : Volume 1
2004	Z Channel: A Magnificent Obsession	Alexandra Cassavetes	--
2004	The Cutting Edge: The Magic of Movie Editing	Wendy Apple	--	gaztelaniaz: La magia del montaje
2004	Kill Bill Volume 3	Quentin Tarantino	Miramax	gaztelaniaz: Kill Bill: Volumen 2 frantsesez: Kill Bill : Volume 2
2004	Double Dare	Amanda Micheli	--	gaztelaniaz: Doble riesgo
2004	Words in Progress	--	--	frantsesez: Épreuves d'artistes
2005	Make Your Own Damn Movie!	Lloyd Kaufman	Troma Entertainment
2007	Diary of the Dead	George A. Romero	Romero-Grunwald Productions	frantsesez: Chronique des morts-vivants
2007	Manufacturing Dissent	Debbie Melnyk	--	gaztelaniaz: Manufacturing Dissent: Uncovering Michael Moore
2007	Planet Terror	Robert Rodriguez	Dimension Films	frantsesez: Planète Terreur
2007	Sukiyaki Western Django	Takashi Miike	Sony Group
2007	Death Proof	Quentin Tarantino	A Band Apart	frantsesez: Boulevard de la mort
2008	Dead On: The Life and Cinema of George A. Romero	Rusty Nails	--
2009	Inglourious Basterds	Quentin Tarantino	The Weinstein Company	gaztelaniaz: Malditos bastardos
2011	POM Wonderful Presents: The Greatest Movie Ever Sold	Morgan Spurlock	--	frantsesez: Super Cash Me
2011	Hollywood Don't Surf!	Sam George	MacGillivray Freeman Films
2012	Django Unchained	Quentin Tarantino	Columbia Pictures	gaztelaniaz: Django desencadenado
2012	Corman's World: Exploits of a Hollywood Rebel	Alex Stapleton	--	gaztelaniaz: El mundo de Roger Corman
2014	She's Funny That Way	Peter Bogdanovich	--	frantsesez: Broadway Therapy
2015	The Hateful Eight	Quentin Tarantino	The Weinstein Company	gaztelaniaz: Los odiosos ocho frantsesez: Les Huit Salopards
2017	Behind the Scenes	Mohammad Mohammadian	--
2019	Once Upon a Time in Hollywood	Quentin Tarantino	Heyday Films	frantsesez: Once Upon a Time in... Hollywood

Ekoizlea

Sariak

Oskar

2013: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
2009: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena^[3]
2009: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
1994: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
1994: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Irabazlea

BAFTA

2012: Zuzendari onena - Django Unchained, Izendapena
2012: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
2009: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena
2009: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
1994: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
1994: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Irabazlea

Cannes

2009: Urrezko Palma - Inglourious Basterds, Izendapena
2007: Urrezko Palma - Death Proof, Izendapena
1994: Urrezko Palma - Pulp Fiction, Irabazlea

Urrezko Globoak

2013: Zuzendari onena - Django Unchained, Izendapena
2013: Gidoi hoberena - Django Unchained, Irabazlea
2010: Zuzendari onena - Inglourious Basterds, Izendapena
2010: Gidoi hoberena - Inglourious Basterds, Izendapena
1995: Zuzendari onena - Pulp Fiction, Izendapena
1995: Gidoi hoberena - Pulp Fiction, Izendapena

Erreferentziak

↑ «Quentin Tarantino Biography (1963-)» www.filmreference.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
↑ (Ingelesez) Corliss, Richard. (2009-01-14). «Reservoir Dogs | Top 10 Sundance Hits» Time ISSN 0040-781X. (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
↑ ^a ^b ^c Lizarralde, Mikel. «Krisia iritsi zen Zinemaldira» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-08-26).

Bibliografia

Greene, Richard; Mohammad, K. Silem, eds. (2007). Quentin Tarantino and Philosophy. Chicago: Open Court Books. ISBN 978-0-8126-9634-9.
Levy, Emanuel. Cinema of Outsiders: The Rise of American Independent Film. New York: NYU Press, 1999; 2001 paperback.
Waxman, Sharon, ed. (2005). Rebels on the Backlot: Six Maverick Directors and How They Conquered the Hollywood Studio System. New York: Harper Entertainment. ISBN 978-0-06-054017-3.
Rausch, Andrew J. (2019). My Best Friend's Birthday: The Making of a Quentin Tarantino Film. Oklahoma: BearManor Media. ISBN 978-1629334837.

Emmanuel Burdeau et Nicolas Vieillescazes (dir), avec des textes de Hervé Aubron, Pascal Bonitzer, Emmanuel Burdeau, Éric Chauvier, Marie Gil, Noémie Luciani, Patrice Maniglier, Jean Narboni, Corinne Rondeau et Nicolas Vieillescazes, , Paris, Capricci/Les Prairies ordinaires, 2013, 162 p. (ISBN 978-2-918040-59-0)
Jerome Charyn (trad. de l'anglais), , Paris, Denoël, 2009, 192 p. (ISBN 978-2-207-25709-8)
Jean-Pierre Deloux, Quentin Tarantino, fils de pulp. Paris : Fleuve noir, 04/1998, 272 p. (ISBN 2-265-06520-X)
Alberto Morsiani, , Rome, Gremese, coll. « Les grands cinéastes », 2011, 160 p. (ISBN 978-88-7301-720-2)
Gérard Pangon et Aurélien Ferenczi, , Paris, Arte éd. : Mille et une nuits, 1997, 63 p. (ISBN 2-84205-286-2)
Yannick Surcouf, , Paris, Méréal, 1998, 192 p. (ISBN 2-909310-70-1)
Philippe Ortoli, Le musée imaginaire de Quentin Tarantino. Coéd. Cerf-C. Corlet, coll. "7^e art" n^o 142, 03/2012, 534 p. (ISBN 978-2-204-09705-5)
Célia Sauvage, Critiquer Quentin Tarantino est-il raisonnable ? Paris : Vrin, coll. "Philosophie et cinéma", 03/2013, 120 p. (ISBN 978-2-7116-2474-4)
Yannick Rolandeau, Quentin Tarantino : le crépuscule de l'image. Paris : L'Harmattan, 05/2014, 163 p. (ISBN 978-2-343-02888-0)
Jason Bailey ; trad. Isabelle Pernot, Pulp fiction : toute l'histoire du chef-d'œuvre de Quentin Tarantino. Paris : Huginn & Muninn, 05/2014, 200 p. (ISBN 978-2-36480-165-3)
Joachim Lepastier, Quentin Tarantino. Paris : Cahiers du cinéma, coll. "Maîtres du cinéma", 05/2015, 104 p. (ISBN 978-2-86642-909-6)
Emmanuel Burdeau et Nicolas Vieillescazes, Quentin Tarantino : un cinéma déchaîné. Coéd. Capricci-les Prairies ordinaires, 01/2016, 170 p. (ISBN 979-10-239-0096-5)
Alberto Morsiani, Quentin Tarantino : les films du réalisateur qui a réinventé le cinéma. Paris : Gremese, coll. "Grands cinéastes de notre temps", 09/2016, 191 p. (ISBN 978-2-36677-111-4)
Tom Shone ; adaptation française Thierry Buanic, Tarantino : rétrospective. Paris : Gründ, coll. "Reportages", 10/2017, 256 p. (ISBN 978-2-324-01943-2)
Richard Miller, Tarantino unlimited. Paris : Hémisphères éditions, coll. "Ciné-cinéma" n^o 3, 03/2018, 175 p. (ISBN 978-2-37701-014-1)
Alberto Morsiani, Quentin Tarantino : ses débuts, ses succès, son regard sur son travail et celui de ses pairs, ainsi que l'analyse complète de son œuvre et de ses projets à venir. Paris : Gremese, 06/2018, 236 p. (ISBN 978-2-36677-164-0)

Kanpo estekak

Datuak: Q3772
Multimedia: Quentin Tarantino / Q3772

[1] «Quentin Tarantino Biography (1963-)» www.filmreference.com (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).

[2] (Ingelesez) Corliss, Richard. (2009-01-14). «Reservoir Dogs | Top 10 Sundance Hits» Time ISSN 0040-781X. (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).

[:0-3] Lizarralde, Mikel. «Krisia iritsi zen Zinemaldira» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-08-26).

[1]

[2]

[3]

i e a Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria
1940–1975	Preston Sturges (1940) Herman J. Mankiewicz eta Orson Welles (1941) Michael Kanin eta Ring Lardner Jr. (1942) Norman Krasna (1943) Lamar Trotti (1944) Richard Schweizer (1945) Muriel Box eta Sydney Box (1946) Sidney Sheldon (1947) Ez zuten eman (1948) Robert Pirosh (1949) Charles Brackett, D. M. Marshman Jr. eta Billy Wilder (1950) Alan Jay Lerner (1951) T. E. B. Clarke (1952) Charles Brackett, Richard L. Breen eta Walter Reisch (1953) Budd Schulberg (1954) Sonya Levien eta William Ludwig (1955) Albert Lamorisse (1956) George Wells (1957) Nathan E. Douglas eta Harold Jacob Smith (1958) Clarence Greene, Maurice Richlin, Russell Rouse eta Stanley Shapiro (1959) I. A. L. Diamond eta Billy Wilder (1960) William Inge (1961) Ennio de Concini, Pietro Germi eta Alfredo Giannetti (1962) James Webb (1963) Peter Stone eta Frank Tarloff (1964) Frederic Raphael (1965) Claude Lelouch eta Pierre Uytterhoeven (1966) William Rose (1967) Mel Brooks (1968) William Goldman (1969) Francis Ford Coppola eta Edmund H. North (1970) Paddy Chayefsky (1971) Jeremy Larner (1972) David S. Ward (1973) Robert Towne (1974) Frank Pierson (1975)
1976–2000	Paddy Chayefsky (1976) Woody Allen eta Marshall Brickman (1977) Robert C. Jones, Waldo Salt eta Nancy Dowd (1978) Steve Tesich (1979) Bo Goldman (1980) Colin Welland (1981) John Briley (1982) Horton Foote (1983) Robert Benton (1984) William Kelley, Pamela Wallace eta Earl W. Wallace (1985) Woody Allen (1986) John Patrick Shanley (1987) Ronald Bass eta Barry Morrow (1988) Tom Schulman (1989) Bruce Joel Rubin (1990) Callie Khouri (1991) Neil Jordan (1992) Jane Campion (1993) Quentin Tarantino eta Roger Avary (1994) Christopher McQuarrie (1995) Joel Coen eta Ethan Coen (1996) Ben Affleck eta Matt Damon (1997) Marc Norman eta Tom Stoppard (1998) Alan Ball (1999) Cameron Crowe (2000)
2001–gaur	Julian Fellowes (2001) Pedro Almodóvar (2002) Sofia Coppola (2003) Pierre Bismuth, Michel Gondry eta Charlie Kaufman (2004) Paul Haggis eta Bobby Moresco (2005) Michael Arndt (2006) Diablo Cody (2007) Dustin Lance Black (2008) Mark Boal (2009) David Seidler (2010) Woody Allen (2011) Quentin Tarantino (2012) Spike Jonze (2013) Alejandro G. Iñárritu, Nicolás Giacobone, Alexander Dinelaris Jr. eta Armando Bo (2014) Tom McCarthy eta Josh Singer (2015) Kenneth Lonergan (2016) Jordan Peele (2017) Nick Vallelonga, Brian Currie eta Peter Farrelly (2018) Bong Joon-ho eta Han Jin-won (2019) Emerald Fennell (2020/21) Kenneth Branagh (2021) Daniel Kwan eta Daniel Scheinert (2022)