Kopalnia Węgla Kamiennego Chorzów
.jpg) Szyb Kolejowy I, fot. 2011 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Data założenia |
1870 |
| Data likwidacji |
1 stycznia 1970 (utworzenie kopalni Barbara-Chorzów) |
.jpg)
Kopalnia Węgla Kamiennego Chorzów (do 1922 roku i w latach 1939–1945 niem. Gräfin Laura, od 1922 do 1936 roku Hrabina Laura, od 15 października 1936 do 1939 roku Królewska Huta[1]) – kopalnia węgla kamiennego, która znajdowała się w Chorzowie. Działała od 1870 roku do 1 stycznia 1970 roku (unieruchomiona od 1932 do 1940 roku), kiedy to została połączona z kopalnią Barbara-Wyzwolenie pod nazwą Barbara-Chorzów[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Powstała w 1870 roku z części rezerwowego pola kopalni Król. W 1871 roku sprzedana razem z Hutą Królewską Hugonowi Henckel von Donnersmarck i połączona w jedną spółkę akcyjną: Vereingte Königs- und Laurahütte (pol. Zjednoczone Huty Królewska i Laura)[1].
Powierzchnia obszaru górniczego kopalni została powiększona o pola górnicze Gott gebe Glück (pol. Boże Daj Szczęście) i pole Ernst August, co spowodowało jej niemal dwukrotne zwiększenie[3]. Eksploatację prowadzono szybami Hugo I i II (później Kuba I i II)[3].
Około 1921 roku kopalnia Gräfin Laura zatrudniała łącznie 3880 pracowników[4] oraz dysponowała czterema głównymi szybami. Były to dwa szyby wydobywcze: Bahnschacht (późniejszy szyb Kolejowy[5]) i dwuprzedziałowy Hugoschacht[4] (później nazywany szybem Hugona[5]) w Chorzowie, szyb podsadzkowy Ernst-August-Schacht w Maciejkowicach oraz Gott-gebe-Glück-Schacht, który wówczas służył jako głębinowe ujęcie wody przemysłowej i pitnej[6]. Zakład posiadał także w tym czasie własną cegielnię, produkującą rocznie około 2 miliony cegieł na własne potrzeby[6].
W 1926 roku Zjednoczone Huty Królewska i Laura utworzyły filialną spółkę akcyjną: Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura, Spółka Akcyjna Górniczo-Hutnicza, do której należała m.in. kopalnia Hrabina Laura[7][8].
30 marca 1932 roku zdecydowano unieruchomić kopalnię[3]. W czasie II wojny światowej wznowiono pracę zakładu; kopalnia należała wówczas do niemieckiego koncernu państwowego Berghütte[9]. W kopalni pracowali m.in. jeńcy radzieccy z obozu w Cieszynie, który tworzyli Kommando R 143 Stalag VIII B Teschen. 7 stycznia 1945 roku oddział składał się z 210 jeńców[10].
Przy kopalni od 1945 roku istniał obóz pracy przymusowej dla więźniów, internowanych i jeńców. Pod koniec listopada 1945 roku przebywało w nim przeszło 400 osób. Obóz został zlikwidowany w 1949 roku[11].
1 stycznia 1970 roku kopalnia Chorzów została połączona z kopalnią Barbara-Wyzwolenie pod nazwą Barbara-Chorzów[2]. Kopalnia Barbara-Chorzów została z kolei zlikwidowana w 1995 roku[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jaros 1984 ↓, s. 34.
- ↑ a b Jaros 1984 ↓, s. 34-35.
- ↑ a b c Janeczek 1995 ↓, s. 20.
- ↑ a b VKL 1921 ↓, s. 31.
- ↑ a b Spis... 1928 ↓.
- ↑ a b VKL 1921 ↓, s. 29.
- ↑ Jaros 1969 ↓, s. 171.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 39.
- ↑ Jaros 1969 ↓, s. 246.
- ↑ Pilichowski 1979 ↓.
- ↑ Miroszewski 2009 ↓.
- ↑ Tkocz, Sobala 2006 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zdzisław Janeczek: Z dziejów chorzowskiego górnictwa węglowego. Katowice: 1995. ISBN 83-902816-2-7.
- Jerzy Jaros: Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945. Katowice – Kraków: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, 1969.
- Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984. ISBN 83-00-00648-6.
- Miroszewski Kazimierz: Obozy pracy przymusowej w Bytomskim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w latach 1945-1949. W: Bytomskie martyrologium powojennych lat 1945-1956. Ofiary komunistycznego terroru i ich pomnik. Jan Drabina (red.). Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu, 2009, s. 84, 88, 90. ISBN 978-83-922322-9-2.
- Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945: informator encyklopedyczny. Czesław Pilichowski (oprac.) i inni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 133. ISBN 978-83-01-00065-3.
- Spis zmienionych nazw polskich stacyj kolejowych: (od roku 1918 do 1 listopada 1928). Warszawa: Ministerstwo Komunikacji, 1928, s. 12.
- Maria Tkocz, Przemysław Sobala. Kapitał zagraniczny w przemianach gospodarczych tradycyjnego ośrodka przemysłowego na przykładzie Chorzowa. „Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego”, s. 76, 2006. Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie / Komisja Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. ISSN 2449-903X.
- Vereinigte Königs- und Laurahütte. 1871-1921. Berlin: Ecksteins Biographisher Verlag, 1921. (niem.).
