Ukraine
Ukraine（烏克蘭）
u Ukraine sa i labu nu Europe, itiza i 49 00 N, 32 00 E, u ahebal nu lala’ mapulung sa 603,550 km2, u ahebal nu lala'ay sa 579,330 km2, u ahebal nu nanumay sa 24,220 km2, hamin nu tademaw sa 44,209,733. kakalukan umah sa 71.20%, kilakilangan umah sa 16.80%, zumaay henay umah sa 12%.
tapang tusu nu kanatal(首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tapang tusu nu kanatal sa u Kyiv (基輔州).
kakininan nu kanatal demiad(國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kakining nu kanatal demiad sa 24 bulad 8 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal(元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Volodymyr Zelensky, micakat a demiad sa i 2019 a mihca 5 bulad 20 demiad.
u Ukraine a kanatal sa u eneng i ti kawalianay nu Europe, kapulunganay nu binacadan a masakanatal. ina Ukraine sa i Europe a kakitidaan, u sakatusa nikaahebalan ku lala' a kanatal, kiadidian ku nu Russia a dada, u nikatuudan nu tademaw sa makaala tu 4220 a malebut ku mang kayadah.
(kamu nu hulam: 烏克蘭是位於東歐的共和國。烏克蘭是歐洲面積第二大的國家，僅次於俄羅斯，人口4220萬人。)
nikalingatu nu sipangangan tina "Ukraine" hananay sa, caay kaltasem ku sikahida, mahkalingatu a maypangangan tina nganganan sa nitapalan nu tademaw sa, hakay ina "Україна" (Ukraine) sa malatusa ku sulit a nikatiyapan a micukaymas: "Y; ita atu itiniyay tu" atu "Kраїна: u kanatal/ liwliwan nu kenis", taneng a hulaken a masakamu tu "u kanatal nu mita, anu caay sa u nu tuas a kanatal han".
(kamu nu hulam: 「烏克蘭」一詞的起源並不清楚，當它開始使用時人們認為「Україна」（烏克蘭）是烏克蘭語中兩個單詞的組合：「У：我們或在本地」和「Kраїна：國家/邊界區」 ，可以解釋為「我們的國家或祖國」。)
i tidaay a Rus (羅斯) a tademaw sa sipangangan han tu "Ukraine hananay a tademaw", (U-ke-la-ina), nu "liwliwanay a tademaw", u kasingangan nu kanatal sa makay binacadanay a sakaidaw nu nipangangan. uyni sa sakalekal nu kasingangan nu Ukraine a binacadan atu nu kanatalay.
(kamu nu hulam: 該地方的羅斯人就被稱為「烏克蘭人」、「烏克拉伊娜」，即「邊界上的人」，國名是以民族名稱命名。這就是烏克蘭民族和國家名稱的起源。)
laylay (歷史)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]sipakay masulitay tu nu kasumamadan a cudad, ina Ukraine na i malumanay a ziday nu sidikecan tu ba’tu a sikaudip, atu kabaluhayan a sakaudip nu ba’tuay a ziday sa, u nikaydaanay tu nu tademaw a kakitidaan nu aenengan. i Ukraine a kakitidaan sa u sakahenulan a malumanay nu ba’tuan a ziday, ni laliwan a kakitidaan silaad katukuh ayda sa, makaala tu tusa a mang atu kaayawan tu tuluay nu mang a mihcaan, ya kalumanan a ba’tuay nituktukan i ba’tu a kulit nitukan han. ina Ukraine kalailikisi sa nau Uy-cin a tademaw ku situdung, i ti celahcan siwaay a seci sa, patideng tu ya Ci-bu Rus u aidaanay a kakitidaan, masa u nu ayaydaay a ziday nu Russia, a silaculay tu kalisiw sakakuay a nipalekalan, tu sikaayaway nu kakitidaan.
(kamu nu hulam: 根據考古資料，烏克蘭存有舊石器時代和新石器時代的古人類遺址。烏克蘭境內較為重要的舊石器時代遺址有距離今二萬多年前至三萬年前的舊石器晚期巖畫。烏克蘭歷史上是維京人在公元九世紀建立的基輔羅斯的核心地域，也是近代俄國資本主義發展最早的地區之一。)
cacay a bataan nu seci i nadikudan, ya Tung-se-la-bu a tademawan (東斯拉夫人) i ti kasaniyadu’an sa, i aydaay nu Ukraine a kenis, masaupu kapulungan a mala u nu kasumamaday ya Lose a binacadan a niyadu’, kakayda satu a patideng tu ya Ci-bu Rus (基輔羅斯) a kanatal, i masulitay nu likisi a nipitapa sa, ina Ci-bu Rus sa sipaheci tu masatuluay nu, aydaay a ziday ya walianay a Tung-se-la-bu a tademaw kinakanatal sa, (Belarus, Russia atu Ukraine) atu nu ayaway a sipatungus. ya Hu-la-ti-mi-el a hungti, Se-wi-ya-tu-se-la-wi-ci atu u wawa nida, ya sipunuay ci Ya-lo-se-la-hu a nipikuwan i mahida sa, sipaheci nu itawya sa u nu Ci-buay a masakingmay a ziday sa.
(kamu nu hulam: 10世紀前後，東斯拉夫人各部落在今烏克蘭地區結合形成古羅斯部族，並建立了基輔羅斯國家。根據史學史的觀點，基輔羅斯被認為是3個現代東斯拉夫人國家（白俄羅斯、俄羅斯及烏克蘭）的前身。佛拉迪米爾一世·斯維亞托斯拉維奇和他的兒子智者雅羅斯拉夫統治的時期，被認為是基輔的黃金時期。)
kotusi sa u nu heni maylayap tu ya Tung-cen (東正) hananay a kiwkay, i mahida sa patideng tu ya Rus a hulic. sabaw tusa katukuh i sabaw sepat a seci sa, u kasumamaday a Rus sakay nu pikuwanan, na pakalisiwan, atu sakay nu lalangawan a kapulungan a mamikuwan, sipakay nu ya Ci-bu hananay a nuwalian makaamis a kenis, ya Hu-la-ti-mi-el masaliyut malimad, micumud i nu Rusan a laylayay nu kalatatapangan a nikacacebisan atu macacalap a ziday, ya kasumamadan a Rus nu niyadu’ sa haymaw sa malcinuwas, kalaliwasak masa nu (tabakiay nu Russia), atu Ukraine a tademaw (u adidi'ngay a Russia a tademaw), atu ya Belarus a tademaw masatulu ku ngatu nu kasakaput. ya Ci-bu Rus i ti sabaw tulu a seci sa kaladebungan nu Mongolia masahungtiay a kanatal.
(kamu nu hulam: 當時他們接納了東正教，也創立了羅斯法典。12至14世紀，古羅斯政治、經濟、文化中心由基輔向東北部的佛拉迪米爾轉移，進入羅斯歷史上的諸公割據時代，古羅斯部族逐漸分裂成俄羅斯人（大俄羅斯人）、烏克蘭人（小俄羅斯人）和白俄羅斯人3個支系。基輔羅斯在13世紀被蒙古帝國佔領。)
kilul satu i 1187 a mihcaan sa ya Ci-bu hananay i satimulan nu kakitidaan, maysuayaw tu nu masacebetay bukebukelalan nu enal a salawa tu, nipikuwanay a nipasilac tu ya Pey-liye-ya-se-la-hu a kanatal, ci Hu-la-ti-mi-el. Ke-liye-po-wi-ci a nikabelec, ya ci I-pa-ci-ye-hu idaw ku nipilasulan tu sakay nu likisiay nitulikan dadadiwan a ulic, ya masulitay sa (U-ke-la-ina sidayit a paayaw tu mudadiw). nu dikudanay a pinapinaay a bataan nu mihcaan, atu seci kayilabu, ina sikanina a malakamuay a dadiw sa, sipatudu tu nu i ti Kay-zu-si-ya-wo-li-ni-ya, Pu-se-ke-hu, atu Liyang-can adada a sakahekalay, u Rusay caayay kalecad a kapulungan a kanatal i nu liwliwan a kenis maydadiw, kiyu ina ngangan nu Ukraine sa itawya a kalingatuan a culal sa sikatineng nu kitakitay.
(kamu nu hulam: 隨著1187年基輔南部面對原野地帶的屏障佩列亞斯拉夫公國的統治者佛拉迪米爾·格列波維奇的逝世，伊帕捷耶夫編年史寫到「烏克拉伊娜為他而吟唱」。隨後的幾十年和世紀裡這個術語被用來指定除蓋瑞西亞-沃里尼亞、普斯科夫、梁贊等之外的羅斯不同公國的邊境地區。由此烏克蘭之名開始出現。)
u hata (國旗)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u Hata nu Ukraine sa sumilaway atu nu kalawlaway tusa ku nikatanayu atu nikasabaladan, u kulit atu nikalecad nu ditak nayay ku mikiyadahay, malecad tu ku katabakian, u sikatatungus nu hada sa, sipakay kalaidaw nu habayay a kalubic atu sikay idaw nu tapukuay a sumilaway a demiad.
(kamu nu hulam: 烏克蘭的國旗是藍黃雙色矩形，色域形式相同，大小相等。國旗的顏色代表著麥田的黃色上有一片藍天。)
u kulit nu Ukraine maylabuay nu hata ya kanatalay a sasitungus a kulit sa malecad tu: sipasiket tu kalawlalawan a masatisaay tuluay nu pitena a sadikec, i na mahiniay sa sipakay na muenegay i Ukraine katenesan i kasumamadanya Se-la-hu a niyadu’ a sasitungus a nipabacuan, sakusaan sa sipilayap nu Lo-say-ni-ya atu Ci-bu Rus a mamikuwanay hang sa nipikuwan. idaw aca ku maysakamuay, u sakatebanay a tatungusan masasingguay nu kamisama, masatuluay kakadadepit nu sikahenulan nu angil, susitey masasitudungay sa, ya nu ciwluay henay a kalaayawan a ziday ya Ukraine a binacadan sa, u singgu nu heni sa ya Te-li-ke-la-hu, sikalecad satu nu kalatuluay nu nidatengan a idih.
(kamu nu hulam: 烏克蘭國徽與烏克蘭國旗擁有著同樣的顏色：鑲有黃三叉戟的藍色盾牌。這是曾經住在烏克蘭的古代斯拉夫部落的符號，後來被羅塞尼亞和基輔羅斯的統治者所採納。也有人說，徽章也代表了神聖的三位一體的重要性；但巧合的是前基督教時代的烏克蘭人信仰特里格拉夫，同樣有著三個類似的概念。)
u datuk (音樂)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]nu Ukraine a datuk sa kahaminan a matahpu ku nu walianay atu nutipanay a lalangawan sacunus tu i labu nu datuk, kasahini sa taneng a maykatepa tu masasidumaay a nikacamulan tu canacanan a nikalalacalan nu datuk. kutusi sa idaw aca ku pihacengay sakay nu icelangay masa nu Se-la-hu a yincumin atu nu ciwluay a micidekay a sikacaay kalecd, katuud ku micapiay a kanatal minanam mitudung tu sikahiniay a nutineng a maysanga tu datuk.
(kamu nu hulam: 烏克蘭音樂涵蓋了東西方音樂文化中可以找到的多樣化的各種組成元素。它也有一個非常強的斯拉夫原住民和基督教風格的特色，不少鄰近國家都使用了它的元素。)
sakay nu Ukraine payniyaniyadu’an a nu kalalacalay a nakamuan i nikaudipan sa, sanu ulicay atu nu dadiway (kahida nu Tu-ma a datuk) u masa nu Ukraineay salunganay nu binacadan, mapaadih i hekal ku nu lalangawan atu picidekan nu binawlaw a sikaidaw. i ti sakay kawaw nu tuas nu Ukraine, u datuk sikaidaw ku kalalumanay a sicunus tu maybalucu’ay a kalakeseman ku wayway, kiyu madayum a silacen tu nikadamsayan atu mayala tu balucu’ nu mitengilay.
(kamu nu hulam: 烏克蘭民間口頭文學，詩歌和歌曲（如杜馬音樂）都屬於烏克蘭的最鮮明的民族文化特色的人民。在烏克蘭正式接受基督教之前，宗教音樂就以素歌「實用歌曲」的形式存在了。傳統的烏克蘭音樂由於有著幾分憂鬱的氣質，所以辨識度很強。)
u palaw (舞蹈)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]sakay nu Ukraine a palaw sa, nipatuduan tu binacadan nu Ukraine, i ti kalaylayanay a nisalukiyawan. nipitapal nu i hekalay sa, alahican sa kalabalakasan atu silamul tu nu icelang, nipituktuk sa kalamkam sa mamicepcep tu balucu’ nu pilihidaan yu sikahida.
(kamu nu hulam: 烏克蘭舞蹈就是指烏克蘭人民的傳統民間舞蹈。烏克蘭舞蹈經常被認為充滿活力、節奏快且娛樂性強。)
ayda, ina masa nu Ukraineay a palaw sa, sikaidaw nu pasubanaay tu nu binacadan a saydan, atu nu sakay nu lisin atu palaw nu laylayay a mikingkiway a nipakatineng, u (nu Ukraine sakay nu liisn a palaw sa), nipakay i hekalay a paadih tu nisalukiyawan a kasasumadan atu nipasilsilan sa, idaw tu ku masadumaay nu wayway a masasitungus a sakaihekal. ina mahiniay a kalacidekanay a nipitulis sa, u nu lukiyaw a sakaihekal a lalangawan, micumud tu i nu Ukraineay a nipawayway. kiyu masa nu kasumamadan atu katenesanay a salukiyaw sa, caay tu pakaliwan sikapawanan tu a haymaw sa a malawpes, nayay tu ku mapasupeday katukuh ayda.
(kamu nu hulam: 今天，所謂的烏克蘭舞蹈被民族學家、民俗學家和舞蹈史學家稱之為「烏克蘭民俗舞台舞蹈」，由音樂會舞蹈表演而程式化編排的傳統舞蹈和特有的動作為主要代表。這種獨特的改編後的藝術形式已經滲透入烏克蘭文化，而純粹的傳統的烏克蘭舞蹈形式則很少能保留至今。)