సిమ్లా ఒప్పందం
| ద్వైపాక్షిక సంబంధాలపై భారత ప్రభుత్వం, పాకిస్తాన్ ఇస్లామిక్ రిపబ్లిక్ ప్రభుత్వాల మధ్య ఒడంబడిక | |
|---|---|
| రకం | శాంతి ఒప్పందం |
| సందర్భం | బంగ్లాదేశ్ విమోచన యుద్ధం |
| రాసిన తేదీ | 1972 జూన్ 28 |
| సంతకించిన తేదీ | 2 జూలై 1972 |
| స్థలం | హిమాచల్ ప్రదేశ్, సిమ్లా లోని బార్నెస్ కోర్ట్ (రాజ్ భవన్)[1] |
| ఆమోదించిన తేదీ | 1972 ఆగస్టు 7 |
| అమలు తేదీ | 1972 ఆగస్టు 4 |
| స్థితి | ఇరుపక్షాల ఆమోదం |
| చర్చల్లో పాల్గొన్నవారు | భారత పాకిస్తాన్ల విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రులు |
| సంతకీయులు | ఇందిరా గాంధీ (భారత ప్రధాని) జుల్ఫికర్ ఆలీ భుట్టో (పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడు) |
| కక్షిదారులు |  భారతదేశం పాకిస్తాన్ |
| ఆమోదకులు | భారత పార్లమెంటు పాకిస్తాన్ పార్లమెంటు |
| Depositary | భారత, పాకిస్తాన్ ప్రభుత్వాలు |
| భాషలు | |
సిమ్లా ఒప్పందం భారత పాకిస్తాన్ల మధ్య 1972 జూలై 2 న, హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాజధాని సిమ్లాలో కుదిరింది.[2] 1971 నాటి బంగ్లాదేశ్ యుద్ధంలో పాకిస్తాన్ భారత్ చేతిలో ఓడిన తరువాత ఈ సంధి కుదిరింది. ఈ యుద్ధంలో తూర్పు పాకిస్తాన్ గా పిలువబడే భూభాగం పాకిస్తాన్‌నుండి వేరుపడి బంగ్లాదేశ్‌గా ఏర్పడింది. తొలుత బంగ్లా విముక్తి యుద్ధంగా మొదలైన ఈ యుద్ధంలో భారత్ తూర్పు పాకిస్తాన్ కు బాసటగా దిగడంతో ఇది భారత పాకిస్తాన్ యుద్ధంగా మారింది. సిమ్లా ఒప్పందాన్ని ఇరు దేశాల పార్లమెంట్లూ అదే సంవత్సరం ఆమోదముద్ర వేసాయి. పాకిస్తాన్ జాతీయ అసెంబ్లీ 1972 జూలై 15 న ఆమోదముద్ర వెయ్యగా, [3] భారత లోక్‌సభ 1972 ఆగస్టు 2 న ఆమోదించింది. [4]
తమ సంబంధాలను విషమం చేస్తున్న ఘర్షణలకు అంతం పలకాలనే రెండు దేశాల నిశ్చయానికి ఫలితంగా ఈ ఒప్పందం కుదిరింది. తమ పరస్పర సంబంధాలను మామూలు స్థాయికి తీసుకువెళ్ళడమే కాకుండా, భవిష్యత్తులో ఈ సంబంధాలను నిర్దేశించే సూత్రాలను కూడా ఈ ఒప్పందం నిర్వచించింది.[5]
వివరాలు
భారత్ ప్రధాని ఇందిరా గాంధీ, పాకిస్తాన్ అధ్యక్షుడు జుల్ఫికర్ ఆలీ భుట్టో ల మధ్య ఈ ఒప్పందం కుదిరింది.[6] భుట్టో కుమార్తె, తరువాతి కాలంలో పాకిస్తానుకు ప్రధాని అయిన బేనజీర్ భుట్టో కూడా తండ్రితో ఉంది. ఒప్పందం ద్వారా పాకిస్తాన్ బంగ్లాదేశ్ ఉనికిని గుర్తించింది.ఈ ఒప్పందం జూలై 3 న రాత్రి 12:40 కి సంతకాలైనప్పటికీ అధికార పత్రాలన్నీ 1972 జూలై 2 తేదీతోనే ఉన్నాయి.[5][7] ఒప్పందం లోని ప్రధాన అంశాలు:
- రెండు దేశాలు తమ వివాదాలను ద్వైపాక్షికంగానే పరిష్కరించుకుంటాయి.[2][8] తరువాతి కాలంలో కాశ్మీరు సమస్యలో ఐక్యరాజ్యసమితి జోక్యాన్ని పాకిస్తాన్ ప్రతిపాదించినప్పటికీ, ఈ అంశం ఆధారంగానే భారత్ అంగీకరించలేదు.[9]
- 1971 డిసెంబరు నాటి సంధిరేఖను నియంత్రణ రేఖగా రు దేశాలూ గుర్తించాయి. "ఏ భిన్నాభిప్రాయాలున్నప్పటికీ, ఇద్దరిలో ఎవరూ కూడా ఏకపక్షంగా ఈ రేఖను మార్చేందుకు ప్రయత్నించకూడదు".[2][7] ఈ రేఖను ఆంతర్జాతీయ సరిహద్దుగా మార్చాలని రెండు దేశాల అధిపతుల ఆంతరంగిక సమావేశంలో అప్రకటిత ఒప్పందం కుదిరిందని భారత అధికారులు అన్నప్పటికీ పాకిస్తాన్ అధికారులు దాన్ని ఖండించారు.[5][7] ఈ రేఖను గుర్తించడంతో భారత పాకిస్తాన్‌లలో ఐక్యరాజ్యసమితి సైనిక పరిశీలకుల బృందానికి (UNMOGIP) పాత్ర ఏమీ లేదని భారత్ చెప్పింది. 1949 లో జరిగిన కరాచీ ఒప్పందం ద్వారా ఏర్పడిన సంధిరేఖను ఈ బృందం పరిశీలిస్తూ ఉంటుంది. ఇప్పుడా రేఖయే లేదు కాబట్టి ఈ బృందం అవసరం లేదని భారత్ వాదన. అయితే, పాకిస్తాన్ వాదన ఇందుకు భిన్నంగా ఉంది. ఈ బృందం ఇప్పటికీ రెండు దేశాల్లోనూ ఉంది.[9]
ఈ ఒప్పందం రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు క్షీణించి, ఘర్షణల దాకా పోకుండా నివారించలేకపోయింది. 1999 నాటి కార్గిల్ యుద్ధం ఇందుకో ఉదాహరణ. 1984 లో ఆపరేషన్ మేఘదూత్‌లో భారత్ సియాచెన్ గ్లేసియరును పూర్తిగా ఆక్రమించుకుంది. ఈ ప్రాంతంలో నియంత్రణ రేఖను సిమ్లా ఒప్పందంలో నిర్వచించలేదు. అయితే పాకిస్తాన్ దీన్ని సిమ్లా ఒప్పందపు అతిక్రమణగా భావించింది.
ఒప్పందం పూర్తి పాఠం
1972 జూలై 2 నాటి సిమ్లా ఒప్పందపు పూర్తి పాఠం ఇది:
ఢిల్లీ ఒడంబడిక
ఢిల్లీ ఒప్పందం భారత, బంగ్లాదేశ్, పాకిస్తాన్ విదేశాంగ శాఖ మంత్రుల మధ్య ఢిల్లీలో 1973 ఆగస్టు 28 న కుదిరింది. దీని ప్రకారం మూడు దేశాలు యుద్ధ ఖైదీలను, పౌర ఖైదీలనూ ఇచ్చి పుచ్చుకుంటాయి.[10][11][12]
ఇవి కూడా చూడండి
మూలాలు
- ↑ "HISTORY OF RAJ BHAVAN BUILDING (BARNES COURT) EMERGENCE OF AN EDIFICE". Government of India. Retrieved 3 October 2017.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Simla Agreement". Bilateral/Multilateral Documents. Ministry of External Affairs, Government of India. Retrieved 27 September 2013.
- ↑ "ఆంధ్రపత్రిక". pressacademyarchives.ap.nic.in. 1972 జూలై 16. Archived from the original on 2020-10-21. Retrieved 2020-10-21.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "ఆంధ్రపత్రిక". pressacademyarchives.ap.nic.in. 1972 ఆగస్టు 3. p. 5. Archived from the original on 2020-10-21. Retrieved 2020-10-21.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ 5.0 5.1 5.2 "Indo-Pak Shimla Agreement: 40 years later". IANS. IBN Live, CNN IBN. 2 July 2012. Retrieved 27 September 2013.
- ↑ "ఆంధ్రపత్రిక". pressacademyarchives.ap.nic.in. 1972 జూలై 4. Archived from the original on 2020-10-21. Retrieved 2020-10-21.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ 7.0 7.1 7.2 "Relevance of Simla Agreement". Editorial Series. Khan Study Group. Retrieved 27 September 2013.
- ↑ Kapur, Shekhar (Narrator) (21 September 2013). "1971 Indo-Pak War". Pradhanmantri. episode 11. season 1. ABP News. http://www.newsbullet.in/video/india/45558-watch-pradhanmantri-episode-11-about-1971-indo-pak-war.[permanent dead link]
- ↑ 9.0 9.1 Press Trust of India (22 January 2013). "India spikes Pak call for third party mediation, says Simla Agreement tops all agendas". Indian Express. Retrieved 27 September 2013.
- ↑ Mark Cutts; Office of the United Nations High Commissioner for Refugees (2000). The State of the World's Refugees, 2000: Fifty Years of Humanitarian Action. Oxford University Press. pp. 73–. ISBN 978-0-19-924104-0. Retrieved 23 June 2012.
- ↑ Sukhwant Singh (19 July 2009). India's Wars Since Independence. Lancer Publishers. pp. 538–. ISBN 978-1-935501-13-8. Retrieved 23 June 2012.
- ↑ The office of the Foreign Minister, Government of Bangladesh. "The text of the Tripartite agreement at Delhi". Virtualbangladesh. Retrieved 23 June 2012.