Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь

Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь
Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь
	ААН РБ
	Будынак Прэзідыума ААН РБ і БелНДІ механізацыі сельскай гаспадаркі. Мінск, вуліца Кнорына, 1
Краіна	Беларусь;
Тып арганізацыі	акадэмія навук
Афіцыйныя мовы	Беларуская, руская
Кіраўнікі
прэзідэнт	акадэмік Віталь Сцяпанавіч Антанюк
Заснаванне
Дата заснавання	9 студзеня 1992
Ліквідацыя
Дата скасавання	5 мая 2002

Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь — другая па часе галіновая дзяржаўная акадэмія навук на тэрыторыі Беларусі.

Перадумовы ўзнікнення. Стварэнне

У 1961 г. была расфарміравана Акадэмія сельскагаспадарчых навук БССР^[2], яе інстытуты былі падпарадкаваныя наўпрост Міністэрству сельскай гаспадаркі, а ў Аддзяленні біялагічных навук і Аддзяленні тэхнічных навук АН БССР былі створаны дадатковыя вакансіі акадэмікаў і членаў-карэспандэнтаў АН БССР.

З мэтай прадухілення негатыўных тэндэнцый у развіцці кадравага патэнцыялу беларускай аграрнай навукі 7 сакавіка 1962 Аддзяленне біялагічных навук АН БССР было падзелена на Аддзяленне біялагічных і медыцынскіх навук і Аддзяленне сельскагаспадарчых навук. Апошняе не мела ў сваім складзе навукова-даследчых устаноў, а з’яўлялася каардынацыйным цэнтрам аграрнай навукі ў Акадэміі і рэспубліцы, аб’яднаннем буйнейшых вучоных-аграрыяў рэпублікі. Па падобным прынцыпе ў далейшым у 1990-я арганізоўваліcя акадэміі — грамадскія аб’яднанні вучоных, у прыватнасці, Беларуская інжынерная акадэмія. Аддзяленне было расфарміравана ў 1963 г.

У 1972 годзе было арганізавана Заходняе аддзяленне УАСГНІЛ, куды і ўвайшлі аграрныя навукова-даследчыя ўстановы на тэрыторыі БССР. Было расфарміравана ў 1986, адноўлена ў 1988 як Заходняе рэгіянальнае аддзяленне. Расфарміравана Пастановай Савета Міністраў БССР № 330 ад 29 жніўня 1991 г.

З абвяшчэннем незалежнасці Беларусі ўзнікла неабходнасць прывядзення навукова-тэхнічнай сістэмы ў адпаведнасць з патрэбамі і магчымасцямі беларускай дзяржавы. Рашэннем Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 9 студзеня 1992 г. № 9 на базе Заходняга рэгіянальнага аддзялення УАСГНІЛ была заснавана Акадэмія аграрных навук Рэспублікі Беларусь. Як адзначалася ў пастанове, яе стварэнне звязвалася з неабходнасцю далейшага ўдасканалення навуковага забеспячэння аграпрамысловага комплексу краіны, развіцця фундаментальных і прыкладных даследаванняў, паскарэння навукова-тэхнічнага прагрэсу ў сельскай гаспадарцы і перапрацоўчых галінах прамысловасці. Сапраўдныя члены (акадэмікі) і члены-карэспандэнты УАСГНІЛ былі зацверджаны сапраўднымі членамі і членамі-карэспандэнтамі Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь. Яе першымі акадэмікамі сталі П. І. Альсмік, І. С. Нагорскі, С. І. Назараў, М. М. Севярнёў, С. Г. Скарапанаў, членамі-карэспандэнтамі — В. С. Антанюк, У. П. Карлоўскі, В. Ф. Самерсаў, У. П. Самсонаў, С. Г. Шарэцкі.

За акадэміяй быў замацаваны статус вышэйшага рэспубліканскага цэнтра па развіццю аграрнай навукі, а таксама ўскладзена поўная адказнасць за навуковае забеспячэнне аграпрамысловага комплексу рэспублікі. Асноўнымі задачамі дзейнасці былі вызначаны:

правядзенне фундаментальных і прыкладных даследаванняў
распрацоўка асноўных напрамкаў навукова-тэхнічнага і сацыяльна-эканамічнага развіцця вёскі і аграпрамысловага комплексу
распрацоўка навукова-тэхнічных праграм
арганізацыя падрыхтоўкі кадраў для патрэб сельскагаспадарчай галіны
садзейнічанне эфектыўнаму выкарыстанню дасягненняў навукі і тэхнікі ў вытворчасці.

На акадэмію ўскладаліся функцыі каардынацыі і навукова-метадычнага кіраўніцтва даследаваннямі па праблемах развіцця аграпрамысловага комплексу, якія ажыццяўляюцца навуковымі ўстановамі рознай ведамаснай прыналежнасці. ^[3]

Узначальвалася акадэмія прэзідэнтам, які займаў адначасова пасаду намесніка Міністра сельскай гаспадаркі і харчавання.

Кіраўніцтва Акадэміі

Прэзідэнт

Першым і адзіным Прэзідэнтам Акадэміі быў акадэмік Віталь Сцяпанавіч Антанюк.

Віцэ-прэзідэнты

Міхаіл Максімавіч Севярнёў — 1992—1995
Станіслаў Іванавіч Грыб — 1995—1997
Уладзімір Рыгоравіч Гусакоў — 1997—2002
Вячаслаў Аляксеевіч Шаршуноў — 1997—1999
Генадзь Іосіфавіч Гануш — 1999—2002

Галоўныя вучоныя сакратары

член-карэспандэнт ААН РБ Уладзімір Аляксеевіч Шчарбакоў — 1992—1997
член-карэспандэнт ААН РБ Міраслаў Віктаравіч Якубоўскі^[4] — 1997—2002

Аддзяленні навук

Першапачаткова Акадэмія мела тры Аддзяленні:

Аддзяленне земляробства і раслінаводства — акадэмік-сакратар Вілор Фрыдманавіч Самерсаў
Аддзяленне механізацыі, энергетыкі і эканомікі — акадэмік-сакратар Ігар Станіслававіч Нагорскі
Аддзяленне жывёлагадоўлі і ветэрынарыі — акадэмік-сакратар Мікалай Андрэевіч Кавалёў

У 1997 г. адбылася рэарганізацыя Акадэміі:

Аддзяленне земляробства і раслінаводства — акадэмік-сакратар Станіслаў Іванавіч Грыб
Аддзяленне механізацыі і энергетыкі — акадэмік-сакратар Аляксандр Вікенцьевіч Караткевіч
Аддзяленне эканомікі — акадэмік-сакратар Уладзімір Рыгоравіч Гусакоў
Аддзяленне жывёлагадоўлі і ветэрынарнай медыцыны — акадэмік-сакратар Іван Паўлавіч Шэйко

Кадравы патэнцыял

Па стане на 1 студзеня 2002 года Акадэмія аграрных навук аб’ядноўвала 16 навукова-даследчых інстытутаў, 6 спецыялізаваных і занальных вопытных станцый, 10 эксперыментальных гаспадарак, 4 канструктарска-тэхналагічных і эксперыментальных прадпрыемствы, цэнтральную бібліятэку. На 1 студзеня 2002 г. у навуковых арганізацыях акадэміі працавала 4074 чалавекі, у ліку якіх 1719 нанавукоўцаў, 81 доктар і 468 кандыдатаў навук, 17 акадэмікаў, 23 члены-карэспандэнты і 20 замежных членаў.^[5]

Расфарміраванне. Далейшы лёс

Дэкрэтам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 5 сакавіка 2002 года № 7 Акадэмія аграрных наук была уключана ў склад НАН Беларусі ў якасці Адзялення аграрных навук.^[6] 5 мая 2002 адбылася ліквідацыя Акадэміі як юрыдычнай асобы.^[1]

Ацэнкі дзейнасці

Пастановай Прэзідыума Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь ад 31 студзеня 2002 года^[7] прызнана, што за дзесяцігадовы перыяд навуковадаследчымі ўстановамі Акадэміі аграрных навук створана 1862 віды навуковай прадукцыі, сярод якіх 373 сарты і гібрыды сельскагаспадарчых культур, 324 тэхналогіі, 10 новых відаў угнаенняў; 10 сродкаў аховы раслін і меліярантаў; 4 пароды, 47 рэцэптаў камбікармоў і біядабавак, 74 дыягнастычных і лячэбных прэпараты; 273 найменні машын і абсталявання, 25 відаў новых матэрыялаў; 132 прадукты харчавання; 217 метадаў і методык, інструкцый, рэкамендацый і настаўленняў. Па скончаным навуковым распрацоўкам атрымана 247 патэнтаў і 378 аўтарскіх сведчанняў. У кантэксце пераўтварэнняў аграрнага сектара навуковымі арганізацыямі акадэміі дадзены канкрэтныя прапановы, якія забяспечваюць рэалізацыю механізма ўдасканалення аграпрамысловага комплексу на базе павышэння эфектыўнасці функцыянавання навукова-тэхнічнай і інавацыйнай падсістэм аграпрамысловага комплексу.

Зноскі

Літаратура

История аграрной науки Беларуси (XIX — начало XXI в.). В 2 ч. Ч. 2 / В. Г. Гусаков [и др.]; редкол.: В. Г. Гусаков (гл. ред.) [и др.]. — Минск : Беларуская навука, 2017. — 508 с. ISBN 978-985-08-2109-6.

Спасылкі

Гл. таксама

[bizinspect-1] а ^б bizinspect.by

[СМ2-2] Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 06.06.1961 N 349 «Об упразднении Академии сельскохозяйственных наук БССР»

[3] Постановление Совета Министров РБ № 9 от 09.01.1992. Об учреждении Академии аграрных наук Республики Беларусь

[4] Якубовский Мирослав Викторович (1938—2021 гг.). Экология и животный мир. 2021;(1):63-64.

[5] Об основных результатах деятельности научно-исследовательских учреждений Академии аграрных наук за 2001 г. и десятилетний период ее функционирования

[6] Декрет Президента Республики Беларусь 5 марта 2002 г. № 7 «О совершенствовании государственного управления в сфере науки» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 студзеня 2014. Праверана 11 лютага 2022.

[7] Постановление «Об основных результатах деятельности научно-исследовательских учреждений Академии аграрных наук за 2001 г. и за десятилетний период (1992—2001 гг.)»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]