Cygański Las

Cygański Las
	zespół przyrodniczo-krajobrazowy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Położenie	Bielsko-Biała
Mezoregion	Beskid Śląski
Data utworzenia	1997
Powierzchnia	593 ha
	Położenie na mapie Bielska-Białej Cygański Las
	Położenie na mapie Polski Cygański Las
	Położenie na mapie województwa śląskiego Cygański Las
	49°46′54,1200″N 19°02′51,0000″E/49,781700 19,047500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cygański Las (niem. Zigeunerwald) – las w południowej części Bielska-Białej, w dzielnicach Olszówka i Mikuszowice, na stokach Kołowrotu, Koziej Góry, Równi i Górnej Równi w Beskidzie Śląskim.

Historia

Cygański Las jest pozostałością dawnego lasu rozciągającego się od Mikuszowic po Kamienicę. Został wymieniony w dokumencie z 1312 r., w którym Mieszko cieszyński nadaje las we władanie mieszczanom bielskim. Dokument ten jest najstarszą pisemną wzmianką o mieście Bielsku. W 1548 r. Wacław III Adam zezwolił na użytkowanie wykarczowanej części lasu jako pastwiska miejskiego. W XVII w. las stał się przedmiotem sporu pomiędzy mieszczanami bielskimi a dzierżawcą dóbr łodygowickich, kasztelanem Stanisławem Warszyckim, zakończony zbrojną interwencją wojsk austriackich w 1644 r. Nieprawidłowa eksploatacja tego terenu doprowadziła do zniszczenia pierwotnego drzewostanu, w znacznej mierze odtworzonego w XIX wieku.

W latach 60. XIX wieku dolna część lasu została z inicjatywy dyrektora szkoły realnej w Bielsku, Karola Ambrożego, przekształcona przez Towarzystwo Upiększania Miasta (Bielitz-Biala'er Verschönerungsverein) w park leśny wzorowany na Lesie Wiedeńskim. Przyczyniło się to rozwoju Mikuszowic Śląskich (których częścią była Olszówka) jako miejscowości turystycznej – powstały tam liczne wille letniskowe (należące głównie do bogatych mieszkańców Bielska), ścieżki spacerowe, obiekty gastronomiczne, rozrywkowe i noclegowe. Wytyczono również liczne szlaki turystyczne prowadzące na okoliczne szczyty, a od 1895 r. w bezpośrednie sąsiedztwo Cygańskiego Lasu docierała linia tramwajowa, zlikwidowana w roku 1971. Dolna część lasu, wraz z całymi Mikuszowicami Ślaskimi została włączona do Bielska-Białej w 1968 r., natomiast górna należała aż do roku 1990 do Bystrej.

Nazwa Cygański Las jest dosłownym tłumaczeniem niemieckiej nazwy Zigeunerwald, która jest zniekształconą formą pochodzącą od Ziegenwald (Kozi Las). W latach PRL nosił nazwę Park Ludowy.

W 1997 r. utworzono zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Cygański Las” o powierzchni 925 ha. Na skutek zmian przepisów i sprzeciwów części inwestorów, chcących rozbudowywać tutaj infrastrukturę turystyczną w 2004 r. powierzchnię ZPK zmniejszono do 593 ha. Część Cygańskiego Lasu położona na zboczach Kołowrotu chroniona jest także w ramach Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego.

W Cygańskim Lesie występują naturalne skupiska leśne i nieleśne, m.in. żyzna buczyna karpacka, jaworzyna górska z miesiącznicą trwałą, grąd subkontynentalny oraz podgórski łęg jesionowy).

Turystyka

Przez teren Cygańskiego Lasu przebiegają szlaki turystyczne w trzech kolorach w następujących kierunkach:

na Szyndzielnię – 2.45 h
na Magurkę Wilkowicką przez Łysą Górę - 3.00 h
na Klimczok przez Szyndzielnię i Dębowiec – 3.30 h
na Kozią Górę – 1.45 h

Na alejkach spacerowych zimą można uprawiać narciarstwo biegowe. Do Cygańskiego Lasu można dojechać autobusem MZK nr 1, gdzie znajduje się pętla. Dawniej istniał wariant linii nr 1 jako linia 1s obok Szpitala Wojewódzkiego (Długa - Boboli - Armii Krajowej). Obecnie wszystkie kursy w dni robocze, soboty oraz niedziele i święta realizowane są obok Szpitala.

Bibliografia

Jerzy Polak: Przewodnik po Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, 2000. ISBN 83-902079-0-7.
Jacek Zachara, Wojciech Mikler: Przyroda Bielska-Białej. Bielsko-Biała: Stowarzyszenie „Olszówka”, 2004. ISBN 83-918676-0-9.

Linki zewnętrzne

Cygański Las w serwisie fotopolska.eu
Oficjalna strona Cygańskiego Lasu. cyganskilas.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-06)]. Archiwum strony prowadzonej przez Stowarzyszenie „Olszówka"