Сіноп

Горад Сіноп турэцк.: Sinop Краіна  Турцыя Правінцыя Сіноп Каардынаты 42°02′ пн. ш. 35°09′ у. д. Водныя аб’екты Чорнае мора Насельніцтва ▼57 404 чал. (2022) Часавы пояс UTC+03:00 Тэлефонны код (+90) 368 Паштовы індэкс 57000 Аўтамабільны код 57 Афіцыйны сайт sinop.bel.tr Сіноп на карце Турцыі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сіно́п (турэцк.: Sinop) — горад на поўначы Турцыі, адміністрацыйны цэнтр аднайменнай правінцыі. Насельніцтва 39,2 тыс. чал. (2014). Размешчаны на перашыйку, які злучае мыс Базтэпэ з мацерыковай часткай Анатоліі, на беразе Сінопскага заліва Чорнага мора. Марскі порт. Аэрапорт.

Клімат

Клімат Сінопа — акіянічны (Cfb паводле класіфікацыі клімату Кёпена).

Лета ў горадзе цёплае і вільготнае з сярэдняй дзённай тэмпературай +26 °C, якая, аднак, досыць рэдка перавышае +30 °C. Найбольш высокая тэмпература была зарэгістравана ў Сінопе 6 ліпеня 2000 года і склала +34,4 °C. Зімы ў горадзе халаднаватыя і вільготныя з сярэдняй тэмпературай каля +7 °C. Самая нізкая тэмпература была зарэгістравана 21 лютага 1985 года і склала −7,5 °C.

Клімат Сінопа
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Абсалютны максімум, °C	22,8	23,4	28,1	30,9	33,6	33,2	34,4	33,2	31,7	34,0	27,9	27,3	34,4
Сярэдні максімум, °C	9,6	9,5	10,6	14,1	18,3	23,1	25,8	26,2	23,1	19,3	15,5	12,1	17,3
Сярэдняя тэмпература, °C	6,9	6,5	7,5	10,7	14,9	19,8	22,7	23,0	19,9	16,2	12,4	9,3	14,2
Сярэдні мінімум, °C	4,6	4,1	5,1	8,1	12,3	16,9	19,9	20,2	17,3	13,8	9,9	6,9	11,6
Абсалютны мінімум, °C	−5,5	−7,5	−4,8	−0,4	4,8	8,8	13,6	13,9	7,7	4,2	−0,4	−2,2	−7,5
Норма ападкаў, мм	74,7	50,4	48,7	39,2	35,0	33,8	33,2	43,4	65,0	88,4	84,4	89,6	685,8
Крыніца: Turkish State Meteorological Service

Гісторыя

Горад з птушынага палёту

Сінопа (стар.-грэч.: Σινώπη) заснавана ў 8 ст. да н.э. як калонія горада Мілет на паўднёвым беразе Понта Эўксінскага, на паўвостраве Пафлагонскага ўзбярэжжа, на ўсход ад мыса Карамбіс. Калонія была заснавана, паводле падання, спадарожнікам Ясона Аўтолікам, які меў тут храм і аракул. У 665 годзе разбураны кімерыйцамі, у 631 адноўлены.

Дзякуючы зручнаму размяшчэнню і дзвюм гаваням Сіноп неўзабаве стаў багатым гандлёвым горадам, вобласць якога распасціралася да ракі Галіса. На 7-6 стст. да н.э. прыпаў росквіт Сінопа як поліса, які чаканіў уласную манету, заснаваў некалькі калоній і кантраляваў гандаль на Чорным моры. Сіноп стаў метраполіяй чарнаморскіх гарадоў Катыёры (у вобласці Тыбарэнаў), Трапезунта, Кераса, Хойрада, Лікаста (Λύκαστος), Гармены, Керасунта і іншых. Каля 436 года да н.э. вядомы тыран Тымесілей (Τιμησίλεως).

Да 4 ст. да н.э. знаходзіўся ў залежнасці ад дзяржавы Ахеменідаў. У 2 ст. да н.э. сталіца Пантыйскага царства. Дасягнуў росквіту пры пантыйскім цары Мітрыдаце VI Еўпатары, які тут нарадзіўся і быў выхаваны, а пасля зрабіў горад сваёй рэзідэнцыяй.

Учас трэцяй Мітрыдатавай вайны тут закрыўся Клеахар, які стаў тыранам горада, але пасля зацятай абароны горад быў у 70 годзе да н.э. узяты Лукулам і разрабаваны. Сярод іншых твораў мастацтвы Лукулам былі вывезены тады ў Рым статуі Аўтоліка. У 63 да н.э. увайшоў у склад правінцыі Віфінія і Понт. Як адзін з прадметаў сінопскага гандлю славілася кінавар (грэч. Σινωνική μίλτος).

У 109-113 н.э. кіраваўся рымскім намеснікам Плініем Малодшым. На гэты ж перыяд прыпадае актыўная хрысціянізацыя Сінопа, звязаная з імем Св. Фокі. З канца 4 ст. належаў Візантыі. З утварэннем Трапезундскай імперыі ўвайшоў у яе склад, у 1214 годзе захоплены туркамі-сельджукамі, стаў часткай Канійскага (Румскага) султанату. У пачатку 15 ст. захоплены Цімурам, з сярэдзіны 15 ст. у складзе Асманскай імперыі.

У час Крымскай вайны 1853—1856 гадоў у Сінопскай бухце ў 1853 годзе руская эскадра адмірала П. С. Нахімава знішчыла асманскі флот. У 1919 годзе, пасля паражэння Асманскай імперыі ў Першай сусветнай вайне, часова перайшоў пад кантроль саюзнікаў. У 1922 годзе ўвайшоў у склад іля Самсун, затым іля Кастаману, у 1924 годзе — самостойнага іля.

Славутасці

Галоўныя вароты медрэсэ Перванэ

Дом Аслана Тарунлара, цяпер Этнаграфічны музей

Сярод славутасцей: крэпасць (7 ст. да н.э., шматкроць перабудоўвалася) з турмой (1887), храм Серапіса (2 ст. да н.э.), візантыйская царква Балатлар (7 ст. н.э.; перабудаваныя рымскія тэрмы), мячэці Алааддзіна (1214, перабудавана ў 1268), Феціх-Баба (1353), Са­рай (1374), Мехмет-Ага (1651), медрэсэ Перванэ (1262), фантан Шэхітлер-Чэсмесі (помнік туркам, які загінулі ў Сінопскай бітве 1853 года). Гістарычная жылая забудова (дом Аслана Тарунлара, пачатак 19 ст., цяпер Этнаграфічны музей, і інш.). Помнік Дыягену Сінопскаму.

Культура

Рымскія старажытнасці на двары археалагічнага музея

Археалагічны музей (1941). Універсітэт (2007; у яго складзе — некалькі навуко-даследчых цэнтраў).

Эканоміка

Харчовая, тэкстыльная, дрэваапрацоўчая прамысловасць, шкляныя прадпрыемствы, вытворчасць мыйных сродкаў, розных металічных вырабаў, будматэрыялаў і інш. Рамеснае выробліванне льняных тканін. Дыванаткацтва. Рыбалоўства. Сіноп — гандлёвы цэнтр сельскагаспадарчага раёна (вырошчваецца разлічная гародніна і садавіна, тытунь). Турызм.

Літаратура

• Сіноп // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 402. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Синоп // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2004—2017.
• Обнорский Н. П. Синоп // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сіноп